Mali kalandenw ye kalansiraw ta jamana fan bɛɛ fɛ. Minisiriɲɛmɔgɔ Dr Sogɛli Kokala Mayiga ye san 2024-2025 kalanta baaraw daminɛni lajɛ kɛ Lise « Noturu Damu di Nizɛri » la kunun ntɛnɛn nowanburukalo tile 4 san 2024. A don masalakun tun ye baaradako ye, walasa ka kunnafonidi, lafaamuyali ani kuntilenna di kalandenw ma u k’u hakili to kalanbolofaraw la, minnu ka telin ka baara sɔrɔli nɔgɔya u bolo kalanw kuncɛlen kɔfɛ.
Gɔfɛrɛnaman minisiri caman, kɛrɛnkɛrɛnnenya la kalanko minisiri Amadu Si Sawanɛ, baaradako, baarako ani baaradege minisiri Madamu Bagayɔkɔ Aminata Taawele, denmisɛnya, farikoloɲɛnajɛ ka ɲɛsin fasodenya ladamuni ani fasoden ɲuman dilanni ma, o minisiri Abudulu Kasimu Ibarahimu Fɔnba, jago ni izininko minisiri Musa Alasani Jalo ani nafoloko ni wariko minisiri Aluseyini Sanu, olu tun b’a kɛnɛ kan.
Minisiriɲɛmɔgɔ n’a nɔfɛjama sera (LND) la nɛgɛ kanɲɛ 7 tɛmɛnnen ni sanga 45 ye. A donna kalanso dɔ kɔnɔ k’u lajɛ baaradako masalakun kan ; Lakɔlikaramɔgɔ min tun bɛ yen k’o masalakun in walanwalan, o tun ye Madamu Kamara Aminata Salamanta ye. O ye baara kɛta dɔ di a ka kalandenw ma u k’o waleya. Baara kɛta min kɔnɔ, a tun fɔlen bɛ ko « i ka dɔnniyaw la, i ka nin daɲɛ ninnu ɲɛfɔ : baaradako, muso ka baaradako, cakɛda, cakɛdatigi, baara, baarakɛbaliya, gɔfɛrɛnaman tɔgɔla baarakɛla ani kalosara.
Karamɔgɔ muso in bolo, baaradako ye nafasɔrɔbaara dɔ waleyali ye ; min bɛ se ka dilanni, bayɛlɛmani walima jago kɛ, ka fara baara dɔw waleyali kan mɔgɔ wɛrɛw ye. Muso ka baaradako ye muso ye baarada min sigi senkan. Cakɛda ye yɔrɔ ye, min bɛ dilanni walima jago kɛ walima ka baara dɔ waleya mɔgɔ wɛrɛw ye.
O lajɛyaliw kɔfɛ, baaradako minisiri ye hakililajigin kɛ, k’a jira ko sanni i ka kɛ cakɛdatigi ye, a ɲuman ye i ka se ka cakɛda dɔ sigi senkan fɔlɔ. O la, an ka kalanw kɔnɔna na, an ka kan ka miiri cakɛda dɔ sigili la senkan an yɛrɛ ye, ka ko kura dɔ kɛ. O siratigɛ la, a ye wele bila kalanden musoman ninnu ma, u k’u jilaja ka disidakow bayɛlɛma ka kɛ nɔgɔyadaw ye.
Minisiriɲɛmɔgɔ ye hakililajigin kɛ kunnafonidilaw ye. A ko kalan ye denmisɛnninw ka hakɛ dɔ ye, furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita haminankoba ye min ye. Sogɛli Kokala Mayiga ko a sago tɛ abada, kalanyɔrɔ ka dabɔ baarakɛbaliw dilanni kama ; nka kalanyɔrɔw ka se ka kɛ baaradegeyɔrɔw ye ka jamana yiriwa n’o dɔnniyaw ye.
O kɔfɛ, a ye foli ni tanuni lase kalanden somɔmɔgɔw ma, kalanta bɔli ɔkutɔburukalo tile 1lɔ la ɲinan, o faamuyali la. A ye foli lase gɔfɛrɛnaman minisiriw, kalan ɲɛmɔgɔw ani gɔfɛrɛnɛriw fana ma, sabula ko gɛlɛyaw n’u ta bɛɛ, u y’u jilaja kalanta don kura dalen kana se ka cɛ tuguni. Minisiriɲɛmɔgɔ ko ka bɛɛ fo a ka cɛsiri la.
Kalanko minisiri Amadu Si Sawanɛ ye ɲinan kalanta bila hukumu min kɔnɔ, o ye kalanko sigikafɔba (EGE) laɲininw ye. Sanjibaw walangatali, sow binni, kalanyɔrɔ dɔw kɔrɔko jugu ka fara kalanyɔrɔ dɔw datuguli kan, olu ye gɔfɛrɛnaman bila ka cɛsiri dɔw kɛ. A y’a jira ko waleya minnu filɛ ka ɲinan kalanta don dalen fɔlɔ bɔ a dɔgɔ kɔrɔ, olu bɛna kɛ walanda y’u bolo don nataw la, ka filiw latilen ani ka taa ɲɛ. A ko fana, ko waati min taara ka kalandenw dan ɲinan kalanta don dalen fɔlɔ bɔli kosɔn a dɔgɔ kɔrɔ, o nɔnabilali kalanw bɛna boloda jamana kɔnɔ. A ko an kɔni bɛ don min na, (n’o tun ye kunun ntɛnɛn ye) kalanw tara fan bɛɛ fɛ.
(LNDN) kalandenw ye cikan damadɔw lase ; i n’a fɔ « Anw labɛnnen don kalanta kama », « Ala ka kalanta in kɛ hɛrɛ ye » ani « An ka dilanni dusu don denmisɛnw kɔnɔ ni kalan ɲuman kɛli ye ». A ɲuman ye k’a faranfasiya, ko ɲinan kalanden mumɛ ye mɔgɔ 150.000 ye fɛɛrɛ ni baaradegekalanyɔrɔw la. Fɛn min ye Lise « Noturu Damu di Nizɛri » ye, ale ye foroba kalanyɔrɔ ye, kerecɛndiinɛ bolofara min bɛ wele katoliki, o kalanyɔrɔ fana don ; a kalandenw ye musomanninw dɔrɔn ye.
Dɔkala Yusufu JARA
Sidi WAGE
Dɔkala Yusufu Jara
Tasuma kasaara dɔ kɛra kunun ntɛnɛn nowanburukalo tile 10 san 2025 KAFO JIGINƐW dagayɔrɔ la ACI 2000 kɔnɔ Bamakɔ. Sapɛri-pɔnpiyew ka wuli ka jɔ joona ani baara kɛtaw mabɛnni kosɔn, kasaara in sera ka dalasa a tuma na mɔgɔ si kelen ni ma to a la. An ye kunnafoniw sɔrɔ Bamakɔ mara.
Ni kumaɲɔgɔnya dɔgɔyara furu kɔnɔ, a bɛ fiɲɛ bila kowkɛcogo ɲuman na furu ɲɔgɔnw cɛ. Sigi gɛlɛyali sababu dɔw bɛse ka kɛ, ɲɔgɔn faamubaliya, yaafabaliya, erezo sosiyowkɔlɔlɔ ani k’i furu ɲɔgɔn jate i n’a fɔ nkunankunan tɛ mɔgɔmin na.
Kunnafoni, numeriki sɔrɔ ni fanga ka baara yɛlɛma kura minisiri ye Mali ka kunnafoni ni lagamuni cakɛda (Amap) ka baara kɛtaw wulili kura ye o ɲɛmɔgɔya kɛ kunun ntɛnɛn ɔkutɔburukalo tile 27 san 2025 Bamakɔ lajɛkɛsoba Seyisebe (CICB) la..
A bɛ tile caman bɔ sa, Mali faaba Bamakɔ tajiko gɛlɛya fanga ka bon yen, o bɛ ka jama dɔgɔya siraw kan k’u tonnen ton tajitayɔrɔw la. Nka o degun n’a ta bɛɛ, mɔgɔw b’a la k’u kologɛlɛya, ka muɲun a ko kɔrɔ, k’a ɲinin ɲɔgɔn fɛ halibi u k’u fanga kɛ kelen ye.
Gɔfɛrɛnaman ye kalanw jɔ fɔlɔ k’a daminɛ ɔkutɔburukalo tile 7 san 2025 jamana fan bɛɛ fɛ ; kalanw wulili kura ye kalo in tile 10 ye..
Ɲɔgɔndɛmɛn ani dɛnkɛrɛ kɛlɛli kalo hukumu kɔnɔ ani musow ka hɛrɛ ɲɛtaa kama, muso, den ni denbaya ɲɛtaa minisiri Madamu Jara Jɛnɛba Sanɔgɔ taara a ɲɛ da Sabalibugu sugu kan sibiri tɛmɛnnen in Bamakɔ faaba komini 5nan na..
