Dɔgɔkun sugu Mali kɔnɔ : Sinsin kεlen don jamana yεrε sɔrɔfεnw kan

Minisiriɲεmɔgɔ D^r Sogεli Kokala Mayiga y’a jira kunun ɔkutɔburukalo tile 25 san 2023 Bamakɔ bolofεnjirakεnε in daminεtɔ, ko k’an yεrε ka fεnw dun ani k’u labaara, o ye k’i bolo don faso nafoloko kɔrɔ k’a sankɔrɔta. Dɔgɔkun sugu Mali kɔnɔ, o tako 1^lɔ yεrε don ; n’a bε wele tubabukan daɲε surun na (Secoma). Minisiri caman tun bε kεnε kan ; kεrεnkεrεnnenya la, iziniko ni jagoko minisiri Musa Alasani Jalo ani jamana jɔli kura minisiri ka ɲεsin gɔfεrεnaman ni fangabulonw cε koɲεnabɔ ma Ibarahimu Ikasa Mayiga. Maaba caman wεrεw tun bε yen.

Dɔgɔkun sugu Mali kɔnɔ, a hakilila bɔra jagoko ni iziniko soba (Ccim) n’a jεɲɔgɔnw na. A kuntaala ye dɔgɔkun fila ye. A denfaya bε furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita bolo. Dɔgɔkun sugu hakilila bεnna ni ɲɔgɔndεmεn ani dεnkεrεfε kεlεli kalo dɔgɔkun naaninan ye ; an yεrε ka sɔrɔfεnw dunni an’u labaarali kalo. O min sigira senkan (Uemoa) fε. A masalakun ye : « Fεεrε jumεn ka kan ka tigε, walasa an yεrε ka fεnw bε se ka dun ani ka labaara Uemoa kɔnɔ ? ».

« Secoma » laɲinin ye an yεrε ka fεnw ɲεtaa sababili ye, u ka se ka sɔrɔ bolo kɔrɔ ani sɔngɔ duman na u ɲininbaaw fε, ka makobatigiw fara ɲɔgɔn kan kεnεba kelen kan (dilannikεlaw, dilikεlaw/feerelikεlaw, baara suguya bεε kεbaaw ani cakεda minnu ɲεsinnen bε jago yiriwali ma) Mali sɔrɔfεnw kunkan. Bolofεnjirakεnε in hakilila bilalen don segin kεli ma jagoko ni nafoloko koɲε bεε ma, walasa ka se k’an ka jamana nafoloko wuli k’a jɔ a sen kan. Lajεba min kεra Segu nafoloko kan marisikalo tεmεnnen in na, hakilila in miiriya sɔrɔla o kan.

Bolofεnjirala 400 bε kεnε kan. Febaki de tun bε kε o kεnε in kan fɔlɔ. Mɔgɔ 16.000 bεna se ka taakaseginw kε u ni ɲɔgɔn cε dɔgɔkun fila in kɔnɔ. Baara kεta suguya caman bolodalen don ; kεrεnkεrεnnenya la, barosigiw, hakililajira kεnεw sigili ani lajεw makobaitigiw yεrε dama (B2B) cε. Kɔrɔfɔw bε boli masalakun minnu kan, olu bε tali kε u baara kεtaw nafako an’u donni ba la, o musakako la, yεlεma ɲuman donni siratigε la an yεrε ka fεnw na « Zelecaf » kɔnɔ ; n’o ye bolofεn falenyɔrɔ ye Afiriki mɔgɔw cε. A bε dabɔ ka dɔ bɔ an siriliba la kɔkanjamanaw na dunfεnko la.

Kolabεnkulu ɲεmɔgɔ ye hakililajigin kε « Secoma » hakilila sɔrɔcogo la. A y’a jira k’a bɔra Dɔgɔkun Jago la ; n’o tubabukan daɲε surun ye (Seco) ye. O dun fana hakilila tara san 1999. O sugu tun bε mununmunun marayɔrɔw faabaw cε jago minisiriso lahɔrɔma kɔnɔ. Secoma bε bila nafoloko ɲεtaa hukumu kɔnɔ. Faso tɔgɔlakoba don, an ka jamana makobatigiw bε ɲɔgɔn sɔrɔ yɔrɔ min na ka bolofεnjiraw kε, ka feerw kε ani k’u ka baara kεtaw ɲɔfɔ ɲɔgɔn ye. Mali iziniko ni jagoko soba (Ccim) ɲεmɔgɔ Maju Sεnpara y’a jira, ko Secoma laɲinin ye an ka jamana sɔrɔfεnw bayεlεmani ye, k’u bɔli nɔgɔya kɔkan feereli kama. A b’a to a ka dɔn, ko dɔnniyaw bε Mali izinitigiw an’a jagokεlaw la.

Uemoa ka lasigiden min bε Mali kɔnɔ, n’o ye Mamadu Musutafa Baro ye, o ye hakililajigin kε, ko kabini san 2019, Uemoa jamanaw jagow minisiriw y’a ŋaniya, ka ɔkutɔburukalo kε an ka sɔrɔfεnw ɲεtaa waleyaw sinsinni ye. Walasa ka se ka Secoma hakilila waleya, Uemoa n’a tɔndenw ye sugu sigiko 3 kε jamanaw kɔnɔ ani Uemoa kɔnɔ. A kεra san 2020, 2021 ani 2022. A bεε kεra wasa ye. Kunnafonidiw, lafaamuyaliw ani hakilijakabɔw kεra u senfε jago yiriwakow kan.

Jamanaw ka bolofεnjirala 1.200 yera u kεnεw kan. Jamana kelenna tɔgɔlamɔgɔ tun bε mɔgɔ 50 bɔ san o san. An yεrεw ka sɔrɔfεn kg60.000 jirala, lajεlikεla ni feerelikεla tun ka ca ni mɔgɔ 20.000 ye. U ye kunnafoni minnu lase, o nafa sera mɔgɔ ba caman fana ma. O la, Secoma bε jate Uemoa ani Mali yεrε nafoloko yiriwalan ye.

Jamana ɲεmɔgɔw bε cεsiri min na a ko la, minisiriɲεmɔgɔ ye caman fɔ o la ; n’o ye faso nafoloko wulili ye ka sanfεla sɔrɔ, Maliden bεε ka hεrε kama. Segu Komatεkisi, Kulukɔrɔ huwikoma, tεrεnbaara wulili ani Mali furafeereyɔrɔba wulili b’o baaraw la. O la, Secoma ye Segu lajε ka laɲinin kεlenw waleyali ye.

Minisiriɲεmɔgɔ k’a jigi b’a kan, ko laɲinin minnu mana dajira Secoma senfε, olu bεna sɔn ka sira ɲuman wεrεw don gɔfεrεnaman kɔrɔ kalo nataw walima san nataw la kεnyεrεye ɲεtaa an’a yiriwaliko la. O la, a b’a ɲinin mɔgɔ bεε fε, u k’u jilaja ka se bolofεnjirakεnε in kan, u ka se k’an ka jamana sɔrɔfεnw dɔn, ani k’u fεlaw jate minε u donniko la ba la ; ka da a kan bεε n’a niyɔrɔ don jamana nafoloko sɔrɔ jɔlɔkɔ kɔnɔ. Dɔgɔkun sugu in damnεni kεnε kan, (Ccim) ɲεmɔgɔba ye Komatεkisi ka fini dilannen dɔw di minisiriɲεmɔgɔ ma. Baara kuncεra ni kεnε yaalali ye ka bolofεnw lajε.

Amadu GEGERE

Dɔkala Yusufu JARA