An ka Ala barikada. Hinɛ Masa ani Masa hinɛbaa, min y’a to an ka se ka bɔ san dɔ la ka san kura lasɔrɔ. Ne bɛ dugawu kɛ, Ala ka jigisigi ni ɲɔgɔndɛmɛn ani hɛrɛ kɛ an ka jamana ye, n’o ye Mali ye. N bɛna n sara aw la, ni jigisigiba ye n ka laadala laseli kɔnɔ fasojama ye san kura hukumu kɔnɔ. Nin laada labatoli siratigɛ la, donni san kura kɔnɔ o ye hɛrɛ ye, walasa ka se k’an ka cɛsiriw jaabiw sɛfɛsɛ ɲɔgɔn fɛ, ani ka miiri disidakobaw la, minnu k’an kunkan, ka furakɛcogo ɲinin u la. N b’a fɛ fana ka n ka hinɛ ni makari jira mɔgɔw la, sanjiba kasaaraw ye dadigi minnu na san 2024 kɔnɔ. O san 2024 in kɔnɔ, an ye ɲɔgɔndɛmɛn jiidi faso kɔnɔ ni yɛlɛmaniw ye, an dusura ka minnu kɛ ani ka fɛɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw tigɛ. N fasoden ɲɔgɔnw N’i ye jateminɛ kɛ an ka jamana ka ɲɛnamaya kɛcogo la san tɛmɛnnen kuntaala kɔnɔ, an bɛ se k’an waso ni waleyaw ye, an jɛra ka minnu kɛ, disidakow n’u ta bɛɛ an ɲɛ. A mana fɔ cogo o cogo la, san 2024 kɔni kɛra gɛlɛya ye diɲɛ kɔnɔ. O kɔlɔlɔ jugu yɛlɛnna jamana caman na. Tiɲɛ don, hali ni Mali yɛrɛ y’a ta sɔrɔ a la, an sera k’a ko caman muɲun fo ka se k’an yɛrɛ bɔ disidako caman na. A ka di n ye ka foli ni tanuni lase fasojama ma u ni min ka kan ; sabula u ka senkɔrɔmadonni ma kɔtigɛ furancɛlafanga la o ka yɛlɛma kuraw siratigɛ la. O ɲɔgɔndɛmɛn taacogo min b’an na, ka fara yɛrɛmahɔrɔnya yɛrɛ-yɛrɛ sɔrɔli hamina kan, o minnu sennaminɛna Maliden cɛman an’a musoman fɛ, o ma dabɔ fosi kama fasojama ka hɛrɛ kɔ, wa o man kan ka dan sira la. N fasoden ɲɔgɔnw An bɛ ŋaniya minnu siri politikiko nasira la, n’u bɛ senkɔrɔmadon sanga ni waati bɛɛ la Mali fasojama fɛ, o sera k’a to dɔ ka se ka fara yɛlɛma kuraw fanga kan ni kɛlɛminɛn nafamaw ye lakananko la. Jamana lakananbaaw ye kɛlɛ minnu daminɛ san 2024 kɔnɔ, tɛmɛn kɛra n’o kɛlɛ kelenw ye jamana basigili kama. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kidali mara kɔnɔ. O mara in na, kɛlɛ kɛrɛnkɛrɛnnenw sera k’a to an ka se ka kojugubakɛ ɲɛmɔgɔ caman sɔrɔ k’u daji Tinzawatɛni n’a lamini na. Kɛlɛw mabɛncogo, ka fara yɛlɛma kuraw ani dɛmɛnbaa jɔnjɔnw sɔrɔli kan, tɛmɛn bɛna kɛ n’o waleyaw ye ka kɛɲɛ ni politiki kuntilennaw ye. San 2025 min kun bɔlen filɛ, o bɛna kɛ kɛlɛ daminɛnenw jiidili ye siga t’a la, ani kɛlɛminɛnw kɛɲɛni ni bagabagaliw cogoya ye, minu b’a la ka ta k’an ka jamana ani AES yɛrɛ sɛgɛrɛ. Walasa ka se ka nɔbɔ kow la, an ka kan ka dɔ fara an ka kɔnkoma fanga kan, ni tɛmɛnni ye ni kɛlɛcɛw sigili ye jamana fan bɛɛ fɛ, min b’a to gɔfɛrɛnaman tɔgɔla cakɛdaw ani hadamadenya sabatili bajuw ka segin ka sigi yɔrɔw la, ka se k’an ka jamana dugukolo fan bɛɛ lakanan. Nin waati in yɛrɛ la, n bɛ taasibila kɛ ka ɲɛsin siwili bɔnɛnen bɛɛ ma, n’u ni tora basigiliya la an bɛ min kɔnɔ. Ka taasibila kɛ ka ɲɛsin lakananbaa bɛɛ ma, minnu ni tora kɛlɛdagaw la jamana kunmabɔli hukumu kɔnɔ. N bɛ jamana ka waleɲumandɔn k’u ye. N bɛ taasibila kɛ fana ka ɲɛsin sɔrɔdasi bɛɛ ma, minnu ni tora jamana kunmabɔli kɛlɛw la. N fasoden ɲɔgɔnw Mara kɛcogo ɲuman siratigɛ la, ani yuruguyurugu kɛlɛli, ka fara forobafɛnw burujali kan, a tɛ tɛmɛn dɔgɔkun damadɔ kan fɔlɔ, n ye jamana sɛgɛsɛgɛlikɛlaba ani yuruguyurugu ni baanaya sɔrɔcogo jugu kɛlɛli cakɛda (Oclei) ka san 2023 seereyasɛbɛnw sɔrɔ. Nin ye kɛnɛ ye, n bɛ n sinsin min kan k’an ka kandi sɛmɛntiya tɛmɛnni na n’o waleyaw ye bɛrɛmakɛɲɛ ani hadamadenya tilennenya kɔnɔ. Kuurudasizi ka sigili kɛrɛnkɛrɛnnen min kɛra zuluyekalo tɛmɛnnen in, o bolila faso nafolo burujali kiiriw kan an ka jamana kɔnɔ. Gɛlɛyaw n’u ta bɛɛ jamana kɔnɔ nafoloko la, gɔfɛrɛnaman hami ye forobafɛnw ladoncogo ɲuman ye ani ka se ka dɔ bɔ baarakɛnafolo dɛsɛliba la. O waati kelen na, a ye dabali dɔw tigɛ wusuruko nasira la, minnu da ka di julabaw la, u bɛ se ka jigisigi kɛ jamana labɔli la makoɲɛfɛnw na cogo min na sɔngɔ dumanw na. Kɛnyɛrɛyew senkɔrɔmadonni nasira la, o min daminɛna ni sefawari miliyari 200 ye, ka tɛmɛn o kan ka se miliyari 346 ma, o dabɔra faso nafoloko bilali kama sira ɲuman kan. O bolomadɛmɛn in bɛ dɛmɛn don faso kɔnɔ juruw sarali la, ka dɔ fara an ka nafoloko basigili an’a muɲunni fanga kan. O siratigɛ la, gɔfɛrɛnaman y’a ŋaniya ka dɔ fara jamana jɔyɔrɔ fanga kan cakɛda jɔnjɔn dɔw la ; i n’a fɔ telefɔnisow ani bankiw. O de kosɔn gɔfɛrɛnaman ye niyɔrɔbatigi ye Sotɛlima ani BNDA (Faso Yiriwali Banki) kɔnɔ. Sira wɛrɛ fɛ, yɛlɛmabolo cayali dugujukɔrɔfɛnko la, o nafa fɔlɔ yera ni Gulamina litiyɔmu daman dayɛlɛli ye Bugunin mara la. O farala diɲɛ litiyɔmu damanbaw kan. Fɛn min ye Mali fasojama nafaw lafasali ye, sɛgɛsɛgɛli minnu kɛra dugujukɔrɔfɛnko kan, o sera k’a to bɛnkan fɛn o fɛn tun bɛ gɔfɛrɛnaman ni dugujukɔrɔfɛnko cakɛdaw cɛ, yɛlɛma ka don a bɛɛ cogoya la. O de nana ni o bɛnkan kɔrɔw mabɛnni ye ni san 2023 dugujukɔrɔfɛnko sariya kɔnɔko ye. O bɛna se k’a to san o san sefawari miliyari 1.022 ka sɔrɔ. O nafa sɔrɔta ka fara kɔrɔlen kan, o ka ca ni miliyari 585 ye. Gɔfɛrɛnaman b’a fɛ k’o taacogo in jiidi, min b’a to dugujukɔrɔfɛnw bɛ se ka kɛ jamana yiriwali baaraw musakali sababu ɲuman ye, ka kɛɲɛ ni san 2063 yecogo dantigɛcogo ye. O min baaraw nun donna ɲinan. N fasoden ɲɔgɔnw An ka fasojama, u ye sigikafɔ min kɛ u Maliden dama cɛ, u y’u ka tarali, ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la u ŋaniya jira Mali kura sɔrɔli la. An bɛ hami ni Mali suguya min sɔrɔli ye. Wa kɔrɔ bɛ ye an danbe kɔrɔw la, n’u bɛ se ka kɛ an ka hadamadenya dilannan ye yɛrɛmahɔrɔnya nasira la. Mali kura baara kɛtaw, an bɛ min jɔ ni dɔnniyaw ani fɛɛrɛw ye, o bɛ sinsin an ka dannaya kan, Mali ka siniɲɛsigi kama, k’a laɲinin kɛ Maliden kura dilanni ye, min ye fosoden ɲuman jamanajɔla ye. Ka da o ŋaniya in kan, san 2024 awirilikalo la, an ye an danbew kalanni baarabolodalen waleyali nun don. O danbe minnu bɛ an taabolo kɔrɔ ɲumanw kofɔ, ka ni kura fiyɛ u la ka bɛn ni gɛlɛyaw cogoya ye, minnu b’an ka jamana kan. Ka kɛɲɛ ni ne ka yecogo ye seko ni dɔnko kunkankow la Mali kurako hukumu kɔnɔ ka ɲɛsin denmisɛnw ma, o ye k’an danbe don u la, ka dɔ fara seko ni dɔnko yanga fanga kan an ka jamana kɔnɔ. O siratigɛ la, ne bɛ san 2025 kɛ seko ni dɔnko san ye Mali kɔnɔ, k’a kɛ Mali ka sini sɔrɔli san ye. Ani fɛn o fɛn n’o de bɛ dɛmɛn don seko ni dɔnko la Mali kɔnɔ, n’o ni an danbew bɛ taa ni ɲɔgɔn ye bɛn ni hadamadenya donɲɔgɔnna kama, ani an ka seko ni dɔnko tigilamɔgɔw ka ɲɛtaa. O bɛ kɛ ni an ka seko ni dɔnko donni ye ba la. O siratigɛ la, ne b’a ɲinin Malidenw fɛ u k’an seko n’an dɔnko danbew don ba la, ani k’an seko nafama in laɲɛnamaya ɲinan 2025 in kɔnɔ. N fasoden ɲɔgɔnw A dusukasi bɛ ne na k’an ka fasojama ye kuranko gɛlɛ kɔnɔ nin cogo la. Gɛlɛya don, min mɛɛnna sen na. Nka a bɛ waati dɔ bɔ sisan, an ye dabali dɔw tigɛ dɔ farali la kuran fanga kan an ka jamana kɔnɔ. O dabali dɔ ye Sanankɔrɔba, Safo ani Cakadugu Faraba tile kurandisow jɔli baaraw nun donni ye. Olu ye gɔfɛrɛnaman ka laɲinin dɔw ye. Ne ka yamaruya kɔnɔ, gɔfɛrɛnaman b’a la ka cɛsiri fanga bonya, min b’a to fura kuntaala jan bɛ se ka sɔrɔ kuranko gɛlɛya la cogo min na. N fasoden ɲɔgɔnw Fɛn min y’an ka politiiko ni nafoloko baara kɛtaw ye, olu senkɔrɔmadonnen don jamana kɔnɔ ni dipulomasi jɔnjɔn ye, min bɛ Mali mankan sankɔrɔta ka se yɔrɔ janw na. Wa an ka wajibi y’o la, an danbe ani an ka jamana ka yɛrɛmahɔrɔnya bonyani ye. Sahelikungo jamanaw ka kɔnfederasɔn sigili senkan Mali, Burukina Faso ani Nizɛri fɛ, o ye koba ye Afiriki tilebinyanfan fɛ, ka da u sendonni kan politiki ni zewopolitiki la. Ne ye wasaba kɔlɔsi AES taacogo la. A bolofara minnu ɲɛsinnen bɛ dipulomasi ni lakanan ma, olu b’a la ka sɛbɛkɔrɔ yiriwa. O ye jigisigi ye an ka fasojamaw ma. A nafoloko nasira la, sɔrɔsiraw mabɛnni duwaɲɛko la ani donɲɔgɔnna politiki tɛmɛnsiraw la, olu bɛ sen na walasa ka se ka jigisigi di an ka jamanaw sɔrɔ ni hadamadenya ma. N fasoden ɲɔgɔnw Waati min na an bɛ furancɛlafanga dankanba dɔ daminɛ, ni kura fiyɛra kow la ni minisiriɲɛmɔgɔ kura sugandili ye, min bɛna a kun don yɛlɛmaba tɔ kɔrɔ, jama farali la ɲɔgɔn kan. O faraɲɔgɔnkan ye wajibi y’olu la, w’a jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ fana o kow latɛmɛnni na. O la, dannaya min bɛ n na Mali ka siniɲɛsigiko la, n bɛ dugawu kɛ cɛ ni muso, bɛɛ ye, Ala ka san 2025 hɛrɛ di an ma. An ka fara ɲɔgɔn kan ka Mali kura jɔ ! Ala ka duga Mali ye, ka Malidenw lakanan ! N ka foli b’aw ye ! Dɔkala Yusufu JARA Esɔri sɛbɛnnijɛkulu
Dɔkala Yusufu Jara
Minisiriw y’u ka laadalatɔnsigi kɛ araba utikalo tile 27 san 2025 jamanakuntigiso la Kuluba. A ɲɛmɔgɔya tun bɛ furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita bolo..
Mali bɛ labɛn na ka kupudimɔni san 2026 tile 7nan ni 8nan balontanw kɛ ni Komɔri ye sɛtaburukalo tile 4 Bɛrikani farikoloɲɛnajɛkɛnɛ kan Marɔku ani ni Gana ye sɛtanburukalo tile 8 Akara. O balontan fila in nafa ka bon Sɛgɛw bolo kosɛbɛ, ka da a kan u ka kan k’u jilaja ka kuru cama.
Nin hakililaɲininw ye nɔgɔyada ye gɔfɛrɛnaman bolo, ka numeriki kunkankow dantigɛ gɔfɛrɛnaman baara, cakɛdaw ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la fasodenw ka yɛrɛya ani basigi kama.
Laselisɛbɛn dɔ kɔnɔ, min lasera ntɛnɛn utikalo tile 25 san 2025, AES kɔnfederasɔn kiiriko ni hadamadenw ka hakɛw labatoli minisiriw y’u ka nisɔngoya jira, ka laban, ɲangiliw ni baara jugu minnu ɲɛsinna Afiriki kanubaanci lakodɔnnenbaw ma, ka da u ka Afiriki hakililaw senkɔrɔmadonn.
Jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita magɛlɛyali kɔnɔ, dabali gɛlɛnw bɛna tigɛ a tɛna mɛɛn, ka ɲɛsin gɔfɛrɛnaman ani sigidaw tɔgɔla baarakɛla 36.000 bisigilenw ma, minisirisow fɛ, a gɛlɛya bɛ minnu kan. O dabaliw ka kan ka tigɛ sanni kalo saba sarati min dara utikalo ti.
Bugunin woroduguyanfan duwaɲɛw ka faraɲɔgɔnkankulu (BMI), sibiri tɛmɛnnen in o ye pɛrɛnbaranin 330 minɛ, minnu tun dogolen bɛ Jakarija Sanɔgɔ ka bɔrɔw kɔnɔ..
