Dugawudon ka ɲεsin jamanakuntigi ma : Fangabulonw ɲεmɔgɔw ye san 2023 jaabi ɲumanbaw foli kε

Jamana fangabulon minnu ye gɔfεrεnaman, bulonba, jamana kiiritigεsoba, sariyasunba lafasabulon, sɔrɔ, hadamadenya, lamini ani seko ni dɔnko laadilibulon, ka fara a tɔw kan, nin si kelen ma to kɔ jamana ka yεrεmahɔrɔnya sɔrɔli wulikajɔw la. Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita y’o jate minε u jɔyɔrɔ la jaabi sɔrɔlenw na san 2023 kɔnɔ an ka jamana na.

Nin kεra laadala dugawudon senfε ka ɲεsin furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ma jamanakuntigiso la Kuluba alamisadon marisikalo tile 2 san 2024. Minisiriɲεmɔg D^r Sogεli Kokala Mayiga ni gɔfεrεnaman minisiriw tun b’a kεnε kan. Jamana fangabulon bεε ɲεmɔgɔw an’u ka bulonw baarakεla dɔw tun don. A kεnε kan, da sera waleya kεlen dɔw ma san kura in na ani san tεmεnnen kɔnɔ, walasa ka se ka siniɲεsigikow boloda.

Jamana cεfɔlaba Madamu Sanɔgɔ Aminata Male ka fɔ la, o min tun ye fangabulonw ɲεmɔgɔw ka kumalasela ye, a y’a jira ko, ko caman kεra san 2023 kɔnɔ an ka jamana fε, politiki kunda, nafoloko la, hadamadenya la ani seko ni dɔnko ni laminiko la. Wa yamaruya dili sariyasunba kura waleyali la san 2023 ka jamana 4nan sigi senkan, o kεra taare ye. Maliden fanba jεnna ni sariyasunba kura in ye. O bε fasodenɲumanya jira nin waati gεlεnw na ka siga ni jigisigi to mɔgɔ dɔw la an ka jamana tariku kɔnɔ.

Kalata jεkulu kεrεnkεrεnnen (Aige) sigili senkan, jamana cεfɔlaba ye o foli kε. O bε nɔnɔya donni kofɔ hadamadenya ni politiko la kalata kɔfε. O jεkulu ye baara minnu kε, a ma ɲinε o fana kɔ. Jamana sεgεsεgεlikεlaba ka cakεda, hadamadenw bugunnatigεw ɲεnabɔli cakεda, yuruguyurugu ni baanaya sɔrɔcogo jugu kεlεli cakεda, nafoloko kunnafoniw fεsεfεsεli cakεda, ani kuranko mabεnni cakεda, a ma ɲinε olu kɔ. A sɔrɔla k’u ka siniɲεsigikow dantigε ɲinan san kɔnɔ.

KIDALI BƆƆSILI JUGUW LA- Mɔgɔ o mɔgɔ ye kuma ta kεnε in kan, a bεε da sera Kidaliko ma. A kεra sariyasunba lafasabulon ɲεmɔgɔ Amadu UsumanI Ture, jamana kiiritigεsoba ɲεmɔgɔ Fatɔgɔma Tera, nafoloko, hadamadenya, lamini ani seko ni dɔnko ɲεmɔgɔ Yakuba Katile, bulonba ɲεmɔgɔ Kolonεli Maliki Jawu, sigidaw laadilikulu ɲεmɔgɔ Mamadu Satigi Jakite, jamana ye ɲεtaako minnu kε san 2023 kɔnɔ Asimi Goyita ka hakilitigiya kɔnɔ, nin kelenna bεε y’o foli kε.

U ka fɔ la, san tεmεnnen kεra ŋaniya caman tali ye an ka jamana fε a jɔli kura siratigε la. O min ye Malidenw haminankoba ye. U y’u ka nisɔndiya jira Sahelikungo jamanaw bεnkan AES sigili la senkan sεtanburukalo tile 16 san 2023, Mali, Nizεri ani Burukina Faso cε. Jamana ɲεmɔgɔw ye ŋaniya wεrε minnu ta n’u bε don tariku kɔnɔ, u da sera a caman ma. O dɔ ye k’a jira ko Alize bεnkan bεn ni lafiya sɔrɔli la Mali kɔnɔ, k’o banna, Minusima gεnni ka bɔ Mali kɔnɔ, ani AES jamanaw (Mali, Burukina Faso ani Nizεri) foosili ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (Cedeao) la, ka fara sigikafɔba kan Malidenw yεrε dama cε bεn ni fɔkabεn sabatili la.

Fangabulonw ɲεmɔgɔw y’u ka nisɔngiyara jira kosεbε lakananbaaw kεli la ka sebaaya sɔrɔ kojugubakεlaw kan jamana fan bεε fε ; Kibali bɔɔsili kojugubakεlaw la, o b’o la. O sebaaya in tε sɔrɔdasiko dama ye ; a bε Mali mumε ka jilajali ni yεrεdi kofɔ. Maliden t’a kɔ don a jugu la abada. A b’a kεlε cogo bεε la. Jamanakuntigi ka jaabili la, a ye hakililajigin kε. A y’a jira ko jamana mumε basigili sababu ye fangabulonw ye. O siratigε la, fangabulonw de bε fasojama jigi sigi.

Kolonεli Asimi Goyita y’a jira, ko u ye sebaaya minnu sɔrɔ san 2023 kɔnɔ, olu diyara ale ye, u bεnna a ma. A ko fangabulonw ɲεmɔgɔw ma, aw de ye fasokanu sira jεlen jira an na. Sabula, an ka jamana ye gεlεya fεn o fεn sɔrɔ, kabini furancεlafanga daminεna, fangabulonw y’u jɔyɔrɔ jira a bεε furakεli la ; kεrεnkεrεnnenya la Mali gεlεya in kɔnɔ. A k’u ka senkɔrɔmadonni nafa bonyana kosεbε ŋaniyaw tali la furancεlafanga fε, jamana ka yεrεmahɔrɔnya yεrε-yεrε sɔrɔli kama.

WAATI KURA - Fεn min ye fangabiulon kuraw sigili ye senkan, furancεlafanga jamanakuntigi sinsinna nafoloko kiiritigεsoba kan ; n’o ye « kuru dε kɔnti » ye tubabukan na. O min bε sɔn ka kε sababu ɲuman ye Mali ma, ka da kiiri tigεcogo ɲuman kan foroba nafolo kɔlɔsiliko la. Kεrεnkεrεnnenya la, o fangabulon in jɔyɔrɔ ka bon kosεbε sariya waleyacogo kɔlɔsili la nafoloko la ani foroba politikiw kiimεni na. Sariya min tara dugujukɔrɔfεnko ni sigida kɔnɔko la san 2023 utikalo kɔnɔ, jamanakuntigi y’o fana foli kε. O bεna kε jigisigi ye fasojama ma u ka hεrεko la. Ka da a kan fasojama de tun y’a ɲinin Mali sanu ka mεmεnε Malidenw fɔlɔ kan. Hakililajigin na, dugujukɔrɔfεnko sariya ani sigida kɔnɔko, o ye misali ye ; n’o tε ko ɲuman tɔ caman bε yen, minnu bε furancεlafanga laadilikulu ka fasokanu kofɔ. O siratigε la, a ye foli kεrεnkεrεnnen kε sigidaw laadilikulu ɲεmɔgɔba ma.

Jamanakuntigi ko an ka kiiriko fangabulonw y’u jɔ u jɔyɔrɔw la gεlεya sɔrɔlenw furakεli la. Jamana kiiritigεsoba ni sariyasunba lafasabulon ye sira don furancεlafanga kɔrɔ ni fasokanu ani dannaya ye. Kεrεnkεrεnnenya la, kandili kalata min kεra zuwεnkalo tile 18 san 2023, o waleyali yamaruya dili, ka fara o jaabi labanw dili kan, a kunkan kiirisεbεn ladonnenw fεsεfεsεlen kɔ. O bε sariyasunba lafasabulon jɔyɔrɔ jira kosεbε. A y’u fo k’u waleɲumandɔn. Jamanakuntigi ma ɲinε ka jaabi di fangabulon si hakililaw la.

Furancεlafanga jamanakuntigi bolo, an ka jamana bε yεrεmahɔrɔnya yεrε-yεrε sɔrɔli wulikajɔ min na nin waati gεlεnw na, o tε se ka kε musalaka kan ka dibi fasojama kunna. A ka kan ka kε u ka kunkɔrɔta ni wasa kan.

O siratigε la, Mali, Nizεri ani Burukina Faso y’u bolo di ɲɔgɔn ma, ka jεkulu sigi u ni ɲɔgɔn cε min bε wele tubabukan daɲε surun na AES, walasa ka se ka sahelikungo fasojama ka laɲininw jaabi ; ka da a kan u bε san tan caman gεlεya kɔnɔ, min bε ka da u kan fasoden juguw n’u dεmεnbaa kɔkanjamana senkolaw fε.

Wa o de y’a to ni AES jamanaw y’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (Cedeao) la. O kεra koba ani waati kura ye dɔw bolo. Kasɔrɔ kununni taamasiyεn don ka fasodenɲumanya sira ta ka bɔ kɔnɔ juguw ni kɔkan juguw ka gεrεntε kɔrɔ. O cogoya in de la, jamana fangabulonw ye lakananbaaw ye sira bεε fε, Kolonεli Asimi Goyita ka fɔ la.

Umaru JAKITE

Dɔkala Yusufu JARA