A kεra yeelen tigε ka fili dan bεε ye Alasani
Daramani Watara tɔgɔla farikoloɲεnajεkεnε Ebinpe la Anyama kube kɔnɔ.
Dɔnkilidalaw n’o ye Alifa Bulɔndi, Orozelini Layo, Tamu Siri ani Timu Payiya,
Zεrizi Beyino, Nizeriya dɔnkilidalaw, « kupe dekale » nin bεε ye kεnε
laɲaga KANI Kɔnɔwari san 2023 datuguli la.
Nisɔndiyakεnε dan bεε tun don. A dabɔra filεlikεla mɔgɔ 57.094 minnu tun bε yen ka balontan in lajε, k’u ɲεnajε kosεbε. Sanga damadɔ sanni ka ntolantan daminε, tεgεrε sεbεkɔrɔ wara-warala ka Dije Dɔrɔguba ni Geji Seli kunbεn. Fɔlɔ ye Samaw ntolantanna kɔrɔ ye, filanan tun y’u ɲεmɔgɔ kɔrɔ ye. U mɔgɔ fila bεε ye san 1992 janjo kε Samaw fε u ka KANI tako
fɔlɔ la Sεnεgali.
Ntolantannaw weleli daminεna. Se mana kε mɔgɔ o mɔgɔ ma, jama bε tεgεrεba fɔ. Ntolantankεnε kan, Kɔnɔwari Samaw tun jɔlen bε nin fεεrε in na : 4-3-3 ; kasɔrɔ Nizeriya taw tun jɔlen bε 3-4-2-1. O ye kɔrɔlenko ye, Nizeriya y’a to Kɔnɔwari fɔlɔ ka ntolantan dayεlε. Samaw ɲεmɔgɔ Sεrizi Oriye n’a tɔɲɔgɔnw tun jijalen don kosεbε. Seko Fofana tun bε cεmancε
la, Makisi Alεn Garadεli ani Simɔn Adingara tun bε kεrεdaw fε ; sanga ni waati bεε
la, n’u ye cogoya sɔrɔ, u bε balon fili fo Sebasiyan Halεri ma ɲεfε, hali o si ma se ka jaabi ɲuman na kow daminε na. Senkɔrɔmadonnaw tun bε ka kεnε laɲaga kosεbε, k’u ka Samaw lasu ka bila Nizeriya Sεgεbaw
la ; kεrεnkεrεnnenya la Wikitɔri Osimεni. U ye gεrεntε sigi Nizeriya dala, ka kεnε
tunun o la pewu.
Kɔnɔwari tun bε ɲinin ka bi don kabini ntolantan sanga 34nan
na Simɔn Adingara fε
; nka o ma sira sɔrɔ ; Nizeriya
sera k’o bali. Hali ni senkɔrɔmadonnaw tun b’u dεgε la nisɔndiya bolo, ntolantanaw kɔnɔnafililen tun don ; sabula hali n’i ye kεnε fan
bεε minε, n’i ma bi don ko ma ɲεnabɔ fɔlɔ. Nizeriya sεgεbaw sera k’u ka binin 1 don u ɲεmɔgɔ Wiliyamu Poli Tɔrɔsiti-Ekɔngu fε sanga 38nan na.
O kεlen Nizeriya senkɔrɔmadonnaw ye kule daminε, ka Kɔnɔwari taw da dennen to kɔyɔ-kɔyɔ. O dadenni ma mεεn sen na ; ntolantannaw kεlen
k’u firifirili daminε, senkɔrɔmadonnaw fana ye dusu ta ka laɲagali kε. A bε se ka kε, a tun bε Nizeriya ɲεna ko tulon jiginna so kaban ; sabula Kɔnɔwari tun ma deli ka bi don KANI finali ntolantan na, a
ye 4 fεn o fεn tan : 1992, 2006,
2012 ani 2015. A ye kupu fila minnu ta, a y’o bεε sɔrɔ penalititanw na. Sεgεnnafiɲεbɔ bε se waati min na, Nizeriya ye bonni fila kε, kelen
de tilenna jɔda ma olu la. Kεnεtigiya la a ta tun ye 33% ye, Kɔnɔwari ta tun ye 67% ye. O b’a jira ko hali n’a ka bi 1
tun bε yen, Kɔnɔwari tun b’a kan kosεbε.
Kɔnɔwari tora ka wo ye sεgεnnafiɲεbɔ kɔfε. O y’a sɔrɔ Nizeriya kɔfεmɔgɔw tununna pewu. Samaw tora ka fεlε bɔ u la. Nka o bεε la nizeriya jɔkɔlɔsila b’a seko jira k’o gεlεyaw latεmεn. Sanga 62nan
yεrε la, Kuwaku Kosunu ye bonni min kε, o tun bε ɲinin ka fariya a tεgε ma. Dogodogonin dɔ tanna Simɔn Adingara fε, Faranki Kesiye y’o tu n’a kunkolo ye, ka
Nizera kuru jibɔ. Ntolantan kεra 1 ni 1 ye. O kεra gintanba ye senkɔrɔmadonnaw bolo. Samaw m’u bolo jigin tuguni.
U tun bε ka telefɔniw yeelenw mεnε k’a jira u ka ntolantannaw na, k’u bε
yan, u bε ɲɔgɔn bolo. Balon tora fan kelenma na kεrε kelen kan. Numanyanfan
fε, Simɔn Andingara
sεgεnbali ɲinεnbali ye
ntolan dɔ bon ka na,
Halεri senna teliyara ni Nizeriya ntolantannaw ɲεmɔgɔ Tɔrɔsiti-Etɔngu ye, kunbεncogo ma sɔrɔ a la fo jɔ kɔlɔ sanga 81nan na. kɔnɔwari 2 Nizeriya 1. Kulekan wulila ka jɔ sigiyɔrɔw la senkɔrɔmadonnaw fε. A tun tε tεmεn sanga damadɔnin kan bilen, degelikaramɔgɔ Emεrisi Fayi n’a ka cεdenw k’u siɲε saba kε KANI kupu tali la.
A tɔ tun tora sanga wolonwula min ye, o janyana kosεbε Kɔnɔwari Samaw bolo senkɔrɔmadonna dɔ ka fɔ la. Nka, o y’a sɔrɔ dɔw wulila k’u jɔ dɔn ni tεgεfɔ la fan bεε fε. U tun b’a fɔ, « an ye KANI labεn, k’a kupu ta ;
hakililajiginko ma tεmεn o kan ». Ntolantan in filefiyεla tun ye Moritani
jamanaden ye ; a ma mεεn, o ye file fiyε ka ntolantan kuncε.
Kɔnɔwari kεra Afiriki ŋana ye. Nin kεra nisɔndiya dantεmεn ye Alasani Daramani Watara tɔgɔla farikoloɲεnajεkεnε na. Senkɔrɔmadonna dɔ ko, « ne wasara. An ye sebaaya sɔrɔ. A tun fɔra ko an bε sebaaya sɔrɔ, wa o kεra ». Yanni kolabεnnaw ka labεn kε ka medayiw
dili daminε, « kupe dekale » fɔlɔ kεra, ka Ala m’an hinεna Dj Arafati la, o fana ka dɔnkili bilala a la, ka KANI fasa da o kan.
Maki ka fɔ la, « anw gosira nin ntolantankεnε kelen kan yan
4 ni 0 ; nka Ala ka bon, an filε ka sebaaya sɔrɔ o kɔfε ». Sanni Kɔnɔwari jamanakuntigi Alasani Daramani Watara ka kupu don
Samaw ɲεmɔgɔ Garadεli bolo, ŋunuŋunu carinna, ko Kɔnɔwari jamana bε ntεnεn feburuyekalo tile 12 bila u tε
baara kε, k’a sababu kε nisɔndiya ye ka Samaw dεmεn u ka seli la.
Lεrε 24 sanni ntolantan laban in ka daminε, Afirikidisidi ye RDKongo gosi 6 ni
5 ka jɔyɔrɔ sabanan sɔrɔ. Ntolatan kuncεra 0 ni 0 la, penaliti duuru tanni na,
Afirikidisidi ye 6 don, RDKongo ye 5 don.
Laji M. JABI
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Minisiriw y’u ka laadalatɔnsigi kɛ araba utikalo tile 28 san 2024 jamanakuntigiso la Kuluba. A ɲɛmɔgɔya tun bɛ furancɛlafanga jamanakuntigi Kolonɛli Asimi Goyita bolo. Don baara kɛta bolodalenw fɛsɛfɛsɛlen kɔ ka bɛn u kan, minisirilajɛ bɛnna sariya dɔw kan ani ka kumaɲɔgɔnya .
Kolonɛli Asimi Goyita ye hakilila falen kɛ n’a ka dunanw ye numerikiko nafaw kan. A ye laadilikanw fana di u ma, sanni a k’a jira u la, ko AES jamanakuntigi bɛɛ ka senkɔrɔmadon bɛ ka taa u ma.
Kolonɛli Asimi Goyita ye hakilila falen kɛ n’a ka dunanw ye numerikiko nafaw kan. A ye laadilikanw fana di u ma, sanni a k’a jira u la, ko AES jamanakuntigi bɛɛ ka senkɔrɔmadon bɛ ka taa u ma.
Sahelikungo jamanaw ka jεkulu (kɔnfederasɔn) sigili senkan, o ɲεbila-poroze ani a jamanakuntigiw ka lajε lataamasariya fεsεfεsεra ka bεn u kan. Sεbεn ninnu donna Mali jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita, Burukina Faso jamanakuntigi Kapitεni Ibarahimu Tarawele ani Nizεri jamanakuntigi.
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
