Mali jamanakuntigi dɔ
ye nin kumasen in fɔ, a bε san
damadɔ bɔ, min diyara mɔgɔw
ye kosεbε : « A’ bεna a ye, an tεna ɲinε
mɔgɔkɔrɔbaw
kɔ » ka
laban ka san o san ɔkutɔburukalo kε ɲɔgɔndεmεn ani
dεnkεrεfε kεlεli kalo ye. Kabini o
don, fo bi, ɲɔgɔndεmεn
sinsinni waleyaw bε ka sankɔrɔta
an danbe kɔnɔ,
ka dɔ fara a yanga kan a kalo se o se.
Hakililajigin don an taabolow la ;
kεrεnkεrεnnenya la, k’a sinsin an danbe kan ɲɔgɔndεmεnnko
ani dεnkεrεfε kεlεli la, a tako 28nan in na ɲinan.
A baaraw daminεni nun donna mɔgɔkɔrɔbaw
tɔgɔlaso
la tarata ɔkutɔburukalo
tile 03 san 2023. A bolila masalakun min kan, o kεra : « ɲɔgɔndεmεn
bε lafiya, basigi ani yiriwali ka bila la, Mali kura kɔnɔ ».
Kεnε in denbaya tun bε Ala m’an hinεna jamanakuntigi kɔrɔ
Amadu Tumani Ture la, o furumuso Madamu Ture Lɔbɔ
Tarawele bolo. Masalakun walanwalanbaa dɔ
kεra kεnεyako ani hadamadenya yiriwali minisiri Kolonεli Asa Bajalo Ture ye,
ani kεnε denba ka ciden Alu Badara Makalu. Mɔgɔkɔrɔbaw
tɔgɔlajεkulu
ka ciden Tahiru Jalo tun bε yen, ka fara maaba welelen caman wεrεw kan.
A ɲuman
ye k’a faranfasiya kabini ɲɔgɔndεmεn
kalo baaraw nun donni kɔrɔfɔ
daminε na, ko mɔgɔkɔrɔbaw
ka kεnεyako taamaba fana bε ka daminε. O fana kεnεtigi ye kεnεyaso minisiriso
ye, Oranzi-Mali, faso ka ka ɲε
kεnεyako baarabolodalen (PNSO) ani mɔgɔkɔrɔbaw
tɔgɔlajεkulu
(CNPAM) ka jεɲɔgɔnya
kɔnɔ.
Ɲɔgɔndεmεn
ani dεnkεrεfε kεlεli kalo laɲinin
ye ɲɔgɔndεmεn
hakilila sinsinni ɲεtaa
ye. A b’a to jamanadenw ani jεɲɔgɔnw
ka wulikajɔw kε lafiya sɔrɔli
baara kεtaw waleyaliko la, ani mɔgɔw
tin donni na ɲɔgɔn
na ka taa a fε. O ɲɔgɔndεmεn
waleyaw ɲεsinnen bε
kεrεnkεrεnnenya la, mɔgɔkɔrɔbaw,
lujuratɔw, muso
dεsεbaatɔw, muso
dεsεbaatɔ dutigiw, cεsabaatɔw
ani falaw ma.
Badara Aliyu Makalu ye ci dɔ
lase kεnε in denba Madamu Ture Lɔbɔ
Tarawele ma ; o min ye waleɲumandɔn
kε jamana ɲεmɔgɔw
ye ; kεrεnkεrεnnenya la, furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi
Goyita, a sugandili la ka kε nin kεnε in denba ye.
Madamu Lɔbɔ
Tarawele ka kɔrɔfɔ
minnu latεmεnna a ka ciden fε, a dɔnna
k’a yεrε ka wulikajɔ
fanba fana tun ɲεsinnen
bε dεsεbaatɔw dεmεnni ma.
O min y’an ka jamana in danbe kɔrɔ
ye. A ye hakililajigin kε, ko ɲɔgɔndεmεn
ani dεnkεrεfε kεlεli kalo dabɔlen
bε dεsεbaatɔw dεmεnni de
kama. A bε dabɔ
bεε ka se ka hεrε sɔrɔ ;
kεrεnkεrεnnenya la, dεsεbaatɔw, denmisεnnin bilalenw bolo kɔfε, ani fɔɲɔgɔnkɔ
gεlεyaw bε minnu kan. Kεnε denba
ka fɔ la, ɲɔgɔndεmεn
tε dalafɔli dama ye,
don o don kεwale de don. A sɔrɔla
ka wele bila mɔgɔ
ŋaniya ɲumantigi bεε
ma, (cakεdaw ni fɔndasɔnw
b’o la), u k’u jɔyɔrɔ
jira ɲɔgɔndεmεnko
la, ka ɲεsin dεsεbaatɔw
ma.
Kolonεli Asa Bajalo Ture y’a jira, ko mɔgɔkɔrɔbaw
tɔgɔla taamaba baaraw nun donni ye ɲɔgɔndεmεn ani dεnkεrεfε
kεlεli kalo dɔgɔkun
naani baara dɔ
ye. A dɔgɔkun
fɔlɔ
denfa ye sɔrɔdasi
kɔrɔw
ka tɔnba ɲεmɔgɔ
dankan Tumani Sidibe ye. O bε ɲεsin
mɔgɔkɔrɔbaw
ka koɲεw ma.
Kεnεyako minisiri ka fɔ
la, walasa ka se ka dɔ
fara ɲɔgɔndεmεn
ani dεnkεrεfε kεlεli baara kεtaw fanga kan danbe kɔnɔ
an ka jamana na, jamana ɲεmɔgɔw
ye kalo kεrεnkεrεn, ka kε ɲɔgɔndεmεn
ani dεnkεrεfε kεlεli kalo ye ; faantanya kεlεli fana don. A ye wele bila,
bεε k’a jɔyɔrɔ
fa a ko la ɔkutɔburukalo
in kuntaala kɔnɔ. A
ka fɔ la,
Oranzi-Mali y’a senkɔrɔmadonbaa
ye a ka baara kεtaw la, yεlεma ɲuman
ka se ka don mɔgɔw
dabolow la ; kεrεnkεrεnneya la, mɔgɔkɔrɔbaw.
Oranzi-Mai ka ciden y’a jira, ko san o san, a b’a
wasa don ɲɔgɔndεmεn
kalo la, ka wulikajɔw
kε. O bε se ka kε ɲεw
kεnεyako la, falaka mana ye minnu ɲε
kan, k’o opereli musakaw ta. Ɲinan,
wulikajɔw bε dafa ni mɔgɔkɔrɔbaw kunkankow ye. U bε lajε dusukundimi,
sugunεbana, jabεti, ani jangaro suguya wεrεw la,
Gawo, Tumutu, Jεma ani Kati maraw kɔnɔ.
O wulikajɔ
min filε, k’a daminε ɔkutɔburukalo
la, ka se desanburukalo ma, lajεli 5.000 ani opereli 600 ɲεsigilen
don ka ɲεsin falaka bε
minnu ɲε na ;
kεrεnkεrεnnenya la, mɔgɔkɔrɔbaw.
Jεnεba Kasoge
Dɔkala
Yusufu Jara
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.