Kiimɛnisen kɔnni ka sidɔn, o namara sera ka kunbɛn a tuma na, k’a nɔnabila ni kura wɛrɛ ye. O de kosɔn kunun kiimɛni baaraw mɛnna k’a sɔrɔ u ma se ka daminɛ. Kiimɛniw ma se ka daminɛ lɛrɛ 8 na bilen, fo lɛrɛ 10 waati la.
Kunnafonidilaw ye
mununmununsaalo kɛ kalanyɔrɔ dɔw la walasa k’a dɔn ni baara bɛ ka kɛ jɛlenya la.
A kɔlɔsira ko kalanden bɛɛ kiimɛna matematiki la. O min tun y’a don sɔgɔma
kiimɛnisen dama ye, ka sɔrɔ ka na a kuncɛ ni biyolozi ye wula fɛ.
Kiimɛnikɛyɔrɔw ɲɛmɔgɔw
ka ɲɛfɔli la, a yera ko matematiki kiimɛnisen tun kɔnna ka sidɔn sanni a waati
cɛ jamana fan bɛɛ fɛ. Matematiki kiimɛni daminɛnen kɔfɛ, jamanakuntigiso,
bulonba, Bamakɔ bajoliba kinin n’a numan kalanko ɲɛmɔgɔsow, Mali kɛnyɛrɛye
kalanyɔrɔw (Aepam), Mali kalanko lafasalitɔn (Synatem), o mɔgɔw sera
kiimɛnikɛyɔrɔ dɔw la ka kɔlɔsiliw kɛ, n’a y’a sɔrɔ kiimɛni b’a la ka kɛ jɛlenya
la.
Bakɔ-Jikɔrɔnin kalanyɔrɔ
la, kalanden 330 tilalen don kiimɛniso 11 cɛ ; o bɛɛ ma se ka kiimɛ ;
sabula 11 b’olu cɛla muso 5 b’o la, olu ma ye. O nabaliyaw kofɔra Bakɔ-jikɔrɔnin
kalanko ɲɛmɔgɔso (CAP), kɔlɔsilikɛlaw ani lakananbaaw ye. Nka kiimɛni kɔni sera
ka kɛ basigi kɔnɔ kɔlɔsilikɛla 22 lahɔrɔma kɔnɔ.
O kiimɛniyɔrɔ in ɲɛmɔgɔ Seku
Sisɔkɔ y’a jira ko matematiki ni biyolozi min kɛra, o bɛɛ tun kalanna
baarabolodalen kɔnɔ k’u waleya kalandenw fɛ seginkanniw senfɛ. A ye jigisigi kɛ
ko dabali bɛɛ tigɛlen don ka namara kunbɛn. Telefɔni fosi tɛ don kalanden bolo
kiimɛniso kɔnɔ. Nka kuran tɛ so minnu kɔnɔ, dibi bɛ se ka kɛ fiɲɛ ye baara
kɛcogo ɲuman na.
Torokɔrɔbugu kalanyɔrɔ la, kalanden 269 tilalen don kiimɛniso 9 cɛ,
kɔlɔsilikɛla 18 b’u kunnan. U tun b’a la ka kiimɛ basigi kɔnɔ. Nka kalanden 30 de
ma ye kɛnɛ kan. U ka nimɔrɔw an’u tɔgɔw sɛbɛnna ka nɔrɔ sɛbɛnforoko la. Lapɔri
bɛ labɛn don o don ka bila.
Wa a ko bɛɛ ɲɛfɔra Torokɔrɔbugu « CAP » ye kiimɛnikɛlaw ɲɛmɔgɔ Madi Tarawele fɛ.
Kalanden 317 minnu bɛ
yen, olu tilalen don kiimɛniso 11 cɛ, kɔlɔsilikɛla 22 b’u kunnan. Baara tun b’
a la ka kɛ basigi kɔnɔ «Aminata Jɔpu 6 » tɔgɔla kalanyɔrɔ la Lafiyabugu. Yen
fana na, kalanden 3 ma ye kɛnɛ kan. O komini kelen kɔnɔ Santiri kilitirɛli
Isilamiki Hamudalayi (CCIH) la, baasimako fosi ma sɔrɔ yen, nka matematiki
kiimɛni kɔni ma daminɛ joona.
Kalanden 268 bɛ (CCIH) la ; u tilalen don kiimɛniso 11 cɛ, kɔlɔsilikɛla 22 b’u kunnan. Kalanden 3 ma ye kɛnɛ kan, musomannin 2 b’o la kiimɛniso N°2 kɔnɔ ani cɛmannin kelen kiimɛniso N°7 kɔnɔ. Nin nabaliya ninnu bɛɛ fana kofɔra Lafiyabugu « CAP » ye kiimɛnikɛlaw ɲɛmɔgɔ Musa tarawele ka fɔ la, wa ko don o don u bɛ (PV) dilan ka di.
Dɔkala Yusufu JARA
Sidi WAGUE
Ɲinan, kalanden hakɛ min b’a la ka kalanso 9nan kuncɛli kiimɛniw kɛ, o ye mɔgɔ 350.409 ye ; musomannin y’o la 173.767 ye. U tilalen don kiimɛnikɛyɔrɔ 1.842 cɛ. Maliden minnu bɛ yɛrɛkunkalifayɔrɔ la Basikunu (Moritani), kalanden 233 b’a la ka kiimɛ yen.
San 2024-2025 kalanta bolodalen don ka bila tarata ɔkutɔburukalo tile 1lɔ kan. Walasa ka bisigiyaw kɔlamunun, sabula ŋununŋunun na, a bɛ ka fɔ ko don fɔlɔ bɛ sɔn ka bɔ a dɔgɔ kɔrɔ. O siratigɛ la, kalanko minisiri ye laseli kɛ sɛtanburukalo tile 24 tɛmɛnnen in, k’a jira ko don.
Kojugubakɛla caman minɛna ; dɔw fana tora sisi la. Tile tɔ mumɛ kɛra yɔrɔw larawulili la.
