A bε ɲinin ka kε laada ye, sanga ni waati
bεε la, Mali ni Kɔnɔwari mana ɲɔgɔn sɔrɔ ntolantan na, dugumara cεbaa caman ye Mali ye.
Angilεw ka ntolantanna kɔrɔba Gari Layinekεri ka fɔ la, « ntolantanna ye mɔgɔ 11 ye kεnε kan, nka a bε kuncε
Alimaɲi ka sebaaya
la ». An bε se k’a fɔ bi, ko hali ni balon koorilen don diɲε bεε bolo, Mali ni Kɔnɔwari cε, a bε cogoya wεrε la ;
ka da a kan, tuma bεε la Kɔnɔwari de bε se sɔrɔ. Jatew b’o jira : ɲɔgɔn bεnko 40 na Mali ni Kɔnɔwari cε, Samatasεgεw gosira siɲε 26, Mali ka sebaaya 4, u ye
filaninbinko 10 kε.
Mali ka se sɔrɔ Kɔnɔwari kan, o kεra san 1995, o ka ca
ni san 25 ye bi. Ni Alimanjamana ka sisεkasidondonya banna bi fɔlɔ, mɔgɔ tε se k’o ɲɔgɔnna bisigiya ni Kɔnɔwari ye a ni Mali cε halibi ;
sabula u kε o kε ka ɲɔgɔn sɔrɔ, Mali bε duguma.
Mali k’o dεsε a ni Kɔnɔwari cε, o n’a ta bεε, san 1962 kεra a ni Kɔnɔwari ɲɔgɔn sɔrɔko fɔlɔ ye ntolantan na. A ye Mali gosi o
la Bamakɔ 4 ni 0 ;
nka Mali gosili min kεra sibiridon feburuyekalo tile 3 san 2024 karidefinali
la, o sɔnja na mεεn Malidenw
na. Degelikaramɔgɔ Eriki Seku Sεli n’a ka cεdenw sen bɔra ntulon na KANI labεnbaa Kɔnɔwari fε. O yεrε de kεra a sɔnjayɔrɔ ye ; a dusukasi bonyana sekɔrɔmadonnaw kan. Ntolantan sanga 90
mumε kɔnɔ Mali tun bε Kɔnɔwari kan kosεbε.
Mali ye penaliti kelen sɔrɔ sanga 16nan na, Adama Tarawele « Nɔsi » y’o tan k’o jε. Karitɔn bilenman jirala Kɔnɔwari cεden Kosonu na, k’o gεn ka bɔ tɔw cεla. Mali ye bi 1 don sanga
71nan na. O bi donbaa kεra Kɔnɔwarikaden min bε ntolantan na Mali kɔnɔ, Nene Dɔrizelεsi ye, a donnen kura kεnε na.
Samatasεgεw ɲεmɔgɔ Hamari
Tarawele n’a tɔɲɔgɔnw tun bε se k’u jigi da sebaaya sɔrɔli kan u ni Kɔnɔwari cε
nin KANI in na wa ? A tun kεra an ɲεna ko Buwakε ntolantankεnε
« lafiya » mεlεkε ɲumanw tun bε ka Kɔnɔwari janfa, ka tugu Mali kɔ. Kɔlɔsili
la, Mali cεdenw tun ka ɲi kosεbε n’u ye an ɲεkɔrɔ, wa u tun ka ca ni Kɔnɔwari cεdenw ye kεnε na. K’a daminε
Mali jɔda la, ka se
cεmancε la fo ɲεfε Kɔnɔwari jɔda la, Samatasεgεw tun y’a bεε minε Kɔnɔwari Samaw na ; nka, u muɲunna ka jateminεw kε, ka baara kε
ni hakilisigi ye.
FILIW Da-DARA ƝƆGƆN KAN- I n’a fɔ san 2019 ta cogoya Eziputi, Samatasεgεw tun ye Samaw
sεbεkɔrɔ koron, ka kεnε tigε u la, ka laban
ka bin Kɔnɔwari jan kɔnɔ. Kɔnɔwari ntolantanna Zεriwino y’o bi kelen don. Nin karidenili
min kεra Mali ni Kɔnɔwari cε, a na mεεn Malidenw hakili la. U ye mununmunun dɔw
kε Mali jɔda la, min labanna kuru jibɔli la Simɔn Adingara fε
sanga 90nan na. O waati de la, an y’a ye a bε ka fɔ Kɔnɔwari senkɔrɔmadonnaw ye, k’u ka wuli ka dusu
don u ka ntolantannaw kɔnɔ ka taa a fε. U ka degelikaramɔgɔ Emerise Faye n’a ka cεdenw
fariyara ; u tεmεnna ni kow ye Mali ka bisili n'a ta bεε.
U ka degelikaramɔgɔ ye yεlεmani dɔw kε, o fisayara u ma kosεbε. Kuru
jibɔli de sɔrɔla o kɔnɔ. Mali ka degelikaramɔgɔ fana ye yεlεmani minnu kε, o ma se ka kε wasa
ye ; sabula mɔgɔ kura fila minnu donna Kɔnɔwari fanfε, Mali cεdenw ma se
ka kunbεncogo sɔrɔ olu la. Min yεrε y’a tɔ kolon k’a la, o kεra Kamori Dunbiya ni Lasinε Sinayɔkɔ labɔli ye. Kasɔrɔ olu de tun bε ka gεrεntε sigi Kɔnɔwari cεdenw kan. Ibarahima Sisɔkɔ, Iwu Bisuma, Mamadu Fofana, Fuseni
Jabatε, Bubakari Tarawele ani Nene Dɔrizelεsi donnen ma kε fura ɲuman ye Samatasεgεw bolo bilen.
Hali n’i y’a sɔrɔ Nene Dɔrizelεsi de ye Mali ka bi kelennin don sanga 71nan na,
a ma se ka galabu sɔrɔ o kɔfε bilen. O b’a jira ko mɔgɔ minnu bilalen tun don kεrεfε Eriki
Seku Sεli fε, u cogoya tun man ɲi ntolantan in na. Bidonbaantanya faralen o kan, nin
bεε kεra Mali binkun ye. Jateminε na, ko caman bε Samatasεgεw jε halibi, min
b’a to u bε se ka mεεn ka ntolan tan waati kuntaala jan kɔnɔ. Bi, a jεyalen don ko Mali bε se k’a yεrε suman ni Afiriki ntolantan
jamana ŋana bεε ye ; nka, kuma tε yen. Kuma bε bi donni de kan. Min bε
ɲinin Samatasεgεw fε, o ye kupu tali de ye ; kuma wεrε t’o kɔfε.
Solomani Bobo Tunkara
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.
Nin baarabolodalen in laɲinin ye ka Maliden kura dilan, min b’an danbew dɔn, ka fangabulonw bonya, ani baarakεla. Jamana ɲεmɔgɔw bε wulikajɔ la ka Mali kura k’o kuntilenna in waleya, walasa ka se k’o hakilila don fasodenw na ani ka se di u ma ɲεtaa la kannabila ni hɔrɔnya kɔnɔ.