Sɔrɔdasiw sigili jamana fan bεε fε : Lakananbaaw bε wulikajɔ la

Jamana dugukolo lakananni tεmεnsira matarafali sɔrɔdasiw fε, balan fosi tεna bila o ɲε bilen ; sabula jamana kelenya lakananni waleya don. Sɔrɔdasiw ɲεmɔgɔso ka kunnafoniko cakεda (Dirpa) ɲεmɔgɔba Kolonεli-Mazɔri Suleyimani Danbεlε ye nin laseli in kε kunnafonidilajε senfε tarata ɔkutɔburukalo tile 03 san 2023. Sɔrɔdasiw tigεlen don a kan, k’u bε u ka baara kε a ɲεma. Mun ye ko ɲuman ye ka tεmεn jamana sɔrɔdasiw sigili kan fan bεε fε, ka hadamadenw n’u bolofεnw lakanan.

Nka, a bε mɔgɔ dabali ban ; sabula sɔrɔdasiw jɔlen b’o jɔsen min kan bi, o jatelen bε ka kε murutili ye ka ɲεsin marifatigikuluw ma, minnu y’u bolonɔ bila lafiya sɔrɔli bεnkansεbεn na gɔfεrεnaman fε. U ka kumaw b’a jira, ko jamana de ye kεlε wuli olu kama, k’a ɲinin ka u dagaduguba « Kidali » bɔɔsi u la. Jamana kelen kɔnɔ, maa damadɔnin bε se cogo di, ka dugukolo yɔrɔ dɔ maminε a yεrε ye, k’o k’a dagayɔrɔ ye, ko jamana sɔrɔdasiw sen tε se ka su yen ?

Minusima de ye nin koɲεbali de senkɔrɔmadonna Minusima fε, k’a to Mali kɔnɔ yan. Nka, ale taako min ye nin ye, a lɔtigε na dɔn. A bε san tan bɔ kojugubakεlaw n’u dεmεnbaaw dagalen bε jamana kɔrɔnyanfan fε, ka mɔgɔfagaw ni dɔrɔgufeerew koɲεw labεn, ani ka mɔgɔw minε ka wari ɲinin u labilali kunkɔrɔ. Bi, Mali sɔrɔdasiw wulilen don k’a jɔ, ka fu siri nin waleya juguw dan na jamana kɔnɔ ; sabula a kεra sababu ye ka basigibaliya wara Sahelikungo bεε kɔnɔ.

Diɲε tɔnba ka basigi sabatilijεkulu ye Mali gɔfεrεnaman ka laɲininsεbεn jaabi ; o min tun b’a ɲinin, Minusima ka taa ka bɔ an ka jamana kɔnɔ. O de nana ni sariya 2690 tali ye zuwεnkalo tile 16 san 2023, ka yamaruya di, Minusima ka Mali bila, k’a daminε o zuwεnkalo in tile 30 la. Minusima bɔli daminεna kabini zuluyekalo tile 1^lɔ la ; a bε kuncε sanni desanburukalo tile 31 san 2023 ka tεmεn. O de kosɔn bεnkan kɔnɔ, Minusima mana a dagayɔrɔ min labila, o bε latεmεn Mali sɔrɔdasiw ma.

O taali baara tεmεnsira fɔlɔ kɔnɔ, Ogosagu, Bεri, Gundamu ani Menaka, o dagayɔrɔw latεmεnna Mali sɔrɔdasiw, u sigira yen. Fo n’a kεra Bεri ta ye ; n’o tε a dagayɔrɔ tɔw lasɔrɔla nɔgɔ la. A tε se ka faamuya, kun min na kanga bε kε sɔrɔdasiw ɲε yɔrɔ dɔ la, k’u tε se yen jamana lakanni siratigε la, k’a bisigiya i n’a fɔ o ye dɔ cεn ye.

K’a jira, ko Mali de b’a fε ka siya dɔw silatunun jamana kɔnɔ, n’o kuma kɔkɔrɔmadonnen don Mali marabaa jugu kɔrɔ fε, sinsinyɔrɔ fosi t’o kuma in na. A dɔnna bi, ko nafa fosi tε Faransi la Mali dugukolo mumε sɔrɔliko la, gɔfεrεnaman ka fanga boli a kan. A ka laɲinin ye dɔrɔn, jamana ka to lonpolanpa la nin cogo la, a ka to ka jamanadenw kunkari ɲɔgɔn na. Kunnafoniso minnu fana bε Faransi ka bila la, olu bε k’a to kolon k’a la, k’u dalagεsε kε, ko Mali de b’a fε ka silatununni kε. U ma dan o ma ; u ye jamana dugukolo yɔrɔ dɔ dantigε, k’o ye siya hakεnin dɔ ta ye, minnu ka kan ka kɔlɔsi, dan kana kari olu la.

Marifatigikulu minnu b’a la k’u kanga Mali sɔrɔdasiw ɲε Agelihɔku, Kidali ani Tesaliti, u kana ɲinε, ko kabini san 2020 feburuyekalo la, jamana lakananbaakulu kurako nasira la, sɔrɔdasi 600 bε Kidali kɔnɔ. O cogoya kelen na, Mali sɔrɔdasiw bε Tesaliti.

O la, muna Minusima taali tεmεnsira filanan daminεnen, nin ɲɔgɔnna gεrεntεba bε ta ka sigi Mali sɔrɔdasiw kan dagayɔrɔ tɔw maminεni na ? O tε sɔrɔ dɔwεrε fε, fo dɔw ka yεrεnafaɲinin ani jɔyɔrɔ makaran. I t’i miiri ko jugu si la, min tε labεn o yɔrɔ in na u bolo (mɔgɔfaga, marifafeere, tajifeere, adw). O de ye binkanniw caya dɔgɔkun labanw na. A ma mεεn kosεbε, tarata tεmεnnen in, Mali sɔrɔdasiw ni kojugubakεlaw karila ɲɔgɔn na u dagayɔrɔ nɔfε.

U tun ye mugu pεrεntaw don dugu jukɔrɔ Tumutu ni Bεri furancε la, ka fila don dugu jukɔrɔ Gawo ni Anefisi cε, ani ka bin sɔrɔdasiw kan Gomakura ni Nanpala cε (Ɲɔnɔn sεrεkili kɔnɔ). Labεn kura minnu bolodara sɔrɔdasiw dagayɔrɔw la, walasa ka se ka fεrε kojugubakεlaw ma a tuma na, dɔw y’o kε burujaliko ye erezo sosiyow kan.

O siratigε la, Mali sɔrɔdasiw ɲεmɔgɔba b’a ɲinin sigidalamɔgɔw fε ani Maliden tɔ bεε fε, u k’u hakili sigi, dabaliw tigεlen don u lakanni na. A y’a sεmεntiya, ko sɔrɔdasiw b’u yεrε di nin kεlε in ma, fo ka se a dan na.          

Masa Sidibe

Dɔkala Yusufu Jara