A kɛra Kɔnɔbugu bagansugu la Segu mara kɔnɔ. Gɔfɛrɛnaman minisiri caman, i n’a fɔ baganmara ni mɔnni minisiri Yuba Ba, ka fara Mali sɛnɛkɛso (Apcam) ɲɛmɔgɔba Sanusi Buya Sila kan, olu tun b’a kɛnɛ kan.
Nin kanpaɲi in na, laɲinin ye bagan miliyɔn 81 sɔgɔli ye, bagan suguya bɛɛ b’o la baganbana suguya bɛɛ fana kunbɛnni kama. Ŋaniya ye misi 8.500.000 sɔgɔli ye fogonfogodimi (PPCB) kunbɛnni kama, saga/ba 15.000.000 sɔgɔli berebilbana kunbɛnni kama. A bɛ dabɔ fana, ka kamanmafɛn 15.650.000 lakanan ka bɔ sɛbananin mantɔɔrɔ ma. Sefawari miliyari 2,310 bɛna don bagansɔgɔba in laɲininw sabatili dafɛ.
Nin san 2024-2025 bagansɔgɔ kanpaɲi in kama, bagandɔgɔtɔrɔ 125 gɔfɛrɛnaman tɔgɔla la, ani 158 kɛnyɛrɛyew tɔgɔ la, ka fara u dɛmɛnbaa 400 kan, olu de bɛna baara in waleya. Berebila pikiribara 1.500.000, fogonfogodimi pikiribara 7.500.000 ani sɛbananin pikiribara 20.000.000 bilala u ka bolo kan.
Minisiriɲɛmɔgɔ ka fɔ la, nin bagansɔgɔba in bɛ hukumu min kɔnɔ, o ye kuntilennasɛbɛn min donna gɔfɛrɛnaman bolo, fasojama haminankow waleyali kama, ni nafoloko fangama ye. Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga ye hakililajigin kɛ baganmara nafa kan an ka jamana ka sɔrɔko la. A y’a jira ko baganmara niyɔrɔ ye 15% ye jamanakɔnɔsɔrɔ (PIB) la, wa ko Maliden 30% fana dahirimɛ dulonnen bɛ baganmara la. O siratigɛ la, a y’a ɲinin baara kɛbaa bɛɛ fɛ, u ka dɛmɛn don kanpaɲi in sabatili kama.
Minisiriɲɛmɔgɔ ka fɔ la, «an tɛ fosi fisaya baganw ma u ka kɛnɛya sabatili la». A labanna ka foli lase baganfuru dilanyɔrɔba (LCV) ma, fura ɲumanw dilanni na. Baganmara ni mɔnni minisiri Yuba Ba y’a jira ko bagan hakɛ min b’an ka jamana kɔnɔ, o b’a bila jɔyɔrɔ fɔlɔ la baganko la Afiriki tilebinyanfan nafoloko n’a wariko (Uemoa) kɔnɔ.
Yuba Ba ka fɔ la, san 2024 in na, Mali bagan jatera k’a kɛ misi miliyɔn 13, ba ni saga miliyɔn 52, ɲɔgɔmɛ miliyɔn 1,4, so ni fali 600.000, lɛ 90.000 ani kamanmafɛn miliyɔn 57 ɲɔgɔnna. O siratigɛ la, an ka jamana ye dabali caman sennaminɛ an ka Afiriki marabolo ani diɲɛ kɔnɔ, bagan misɛnw ka berebilabana silatununni kama, ani ka caman bɔ misiw ka fogonfogodimi fanga la yanni san 2030 cɛ.
Mali baganmaralaw ka tɔnba ɲɛmɔgɔ Mamudu Abudulayi Jalo ye foli ni tanuni lase furancɛlafanga jamanakuntigi ma a ka cɛsiri la ka ɲɛsin baganmara yiriwali ma, ani ka laɲinin kɛ, tɛmɛn ka kɛ ni dɛmɛn ye bagandumuniko la ; n’o ye ka kɔɔrikolo sɔrɔta 10% to jamana kɔnɔ bagandumuniw dilanni kama ani ka dɛmɛnwari fana dili to sen na bagandumuniko la, k’a bɔ 30% na k’a se 50% ma. Baganw ka kɛnɛyako ɲɛmɔgɔso ye pikiribaraw ni baarakɛminɛn minnu di, u donna bagansɔgɔlaw bolo minisiriɲɛmɔgɔ fɛ.
Dɔkala Yusufu JARA
Makan SISƆKƆ
Dɔkala Yusufu Jara
Minisiriw y’u ka laadalatɔnsigi kɛ araba utikalo tile 27 san 2025 jamanakuntigiso la Kuluba. A ɲɛmɔgɔya tun bɛ furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita bolo..
Mali bɛ labɛn na ka kupudimɔni san 2026 tile 7nan ni 8nan balontanw kɛ ni Komɔri ye sɛtaburukalo tile 4 Bɛrikani farikoloɲɛnajɛkɛnɛ kan Marɔku ani ni Gana ye sɛtanburukalo tile 8 Akara. O balontan fila in nafa ka bon Sɛgɛw bolo kosɛbɛ, ka da a kan u ka kan k’u jilaja ka kuru cama.
Nin hakililaɲininw ye nɔgɔyada ye gɔfɛrɛnaman bolo, ka numeriki kunkankow dantigɛ gɔfɛrɛnaman baara, cakɛdaw ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la fasodenw ka yɛrɛya ani basigi kama.
Laselisɛbɛn dɔ kɔnɔ, min lasera ntɛnɛn utikalo tile 25 san 2025, AES kɔnfederasɔn kiiriko ni hadamadenw ka hakɛw labatoli minisiriw y’u ka nisɔngoya jira, ka laban, ɲangiliw ni baara jugu minnu ɲɛsinna Afiriki kanubaanci lakodɔnnenbaw ma, ka da u ka Afiriki hakililaw senkɔrɔmadonn.
Jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita magɛlɛyali kɔnɔ, dabali gɛlɛnw bɛna tigɛ a tɛna mɛɛn, ka ɲɛsin gɔfɛrɛnaman ani sigidaw tɔgɔla baarakɛla 36.000 bisigilenw ma, minisirisow fɛ, a gɛlɛya bɛ minnu kan. O dabaliw ka kan ka tigɛ sanni kalo saba sarati min dara utikalo ti.
Bugunin woroduguyanfan duwaɲɛw ka faraɲɔgɔnkankulu (BMI), sibiri tɛmɛnnen in o ye pɛrɛnbaranin 330 minɛ, minnu tun dogolen bɛ Jakarija Sanɔgɔ ka bɔrɔw kɔnɔ..
