
Minisiriɲɛmɔgɔ, mara ni desantaralizasɔn minisiri Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga ye lajɛ dɔ ɲɛmɔgɔya kɛ minisiriɲɛmɔgɔso la kunun desanburukalo tile 16 san 2024 Mali kuranko gɛlɛya kan. Nafoloko ni wariko minisiri Aluseni Sanu, jago ni izininko minisiri Musa Alasani Jalo, yeelenko ni jiko minisiri Bubakari Janɛ, ka fara Mali jiko ni yeelenko cakɛda (EDM-SA) baarakɛla caman kan, olu tun b’a kɛnɛ kan.
Minisiriɲɛmɔgɔ bɛ wulikajɔ suguya bɛɛ dɔ la, min b’a to fura jɔnjɔn ka se ka sɔrɔ kuranko gɛlɛya la, min ɲɔgɔnna tun ma deli k’an ka jamana sɔrɔ fɔlɔ. O siratigɛ la, mɔgɔ minnu sen bɛ a koɲɛw tɔpɔtɔli la, minisiriɲɛmɔgɔ y’u bisimila kunun. Kɔrɔfɔw bolila tajidilaw ka juruw kafoli kan bankiw la, ka sɛfɛsɛfɛli kɛ taji sɔrɔcogo la sɔngɔ duman na, Mali yeelenko ni jiko cakɛda (EDM-SA) ka dɔ bɔcogo boloda a ka juru hakɛ la, ka dabali ɲumanw sigi senkan min b’a to bɛɛ ka kɛtaw bɛ faranfasiya.
Ani fana, ka kuran caman sɔrɔ ka lamara bolo kɔrɔ jigiya ye, ka sɛfɛsɛfɛli kɛ ni dɔ bɛ se ka fara kuran sɔngɔ kan izinintigiw ni kuran jeninbaaba wɛrɛw kan, ka kurandiso tiɲɛnenw labɛn, ka EDM-SA ka wagandeba lasigi a cogo kɔrɔ la ni wari tɔpɔtɔcogo ɲuman ye ani sefawari miliyari 20 sɔrɔli teliya la taji sanni kama.
Gɔfɛrɛnaman hakilila ye cɛsiri ka kɛ basigi ani ni kura fiyɛli ye yeelenko cakɛda la. Nin lajɛ in kɛra cogoya ye tajiko cakɛda fila ninnu bolo, n’o ye Mali tajiko jɛkulu (GMPP) ani Mali tajiko baarakɛkulu (GPP) ye, u ka dajirali kɛ kuranko cakɛda la.
Kasɔrɔ lajɛ min kɛra ni nin jɛkulu kofɔlenw ye, yeelenko minisiri tun ye dabali dɔw dajira u la dɔ bɔli kama u ka juru hakɛ la ; i n’a fɔ EDM-SA ka juruw kafoli ani dɔ farali u sarati kan, fo ka se 20% bilali ma juru la.
Nin dajiraliw kɛlen, tajidilaw ma dɔwɛrɛ dajira juru mabɛnni kɔ, k’o kɔkɔrɔmadon ni bilankɔrɔ dili ye gɔfɛrɛnaman fɛ faso wagandeba bɛ min sara u ye, min b’a to u tajidilaw fana ka se ka wari sɔrɔ ka EDM-SA senkɔrɔmadon. Ka fara o kan, u ye laɲinin kɛ gɔfɛrɛnaman fɛ, ko n’o bɛ se ka fɔkabɛn k’u tɔgɔ la bankiw la, min b’a to olu bɛ se ka juru don u la cogo min na ka kɛɲɛ n’u ka juruko cogoya ye EDM-SA fana fan fɛ.
A jirala ko gɛlɛya bɛ tajiko la, sabula ko a tɔnɔ tɛ 5% bɔ, wa juru dɔw yɛrɛ bɛ se ka kalo 12 kɛ k’a sɔrɔ u ma sara ; k’o wariko cogoya in na, a bɛ gɛlɛya u tajidilaw fana ma ka dɔ fara juruw sarali sarati dalenw kan, i n’a fɔ yeelenko minisiri y’o laɲinin kɛ cogo min na.
SEFAWARI MILIYARI 300- Tajidilaw y’u kandi gɔfɛrɛnaman senkɔrɔmadonni na fura sɔrɔli kama kuranko gɛlɛya la ni taji dili ye EDM-SA ma. Nka ko walasa olu ka se ka segin ka taji di, fo gɔfɛrɛnaman fana ka senkɔrɔmadonni kɛ. O siratigɛ la, u ye ko caman dajira o waleyaliko la, kɛrɛnkɛrɛnnenya la dɔ sarali u ka juru hakɛ la ani bilankɔrɔ kɛli taji dita kuraw saraliko kama, wa fɛn kana mɔɔnɔbɔ ka fara u sarali sarati dalenw kan.
Nin dajirali ninnu, u yɛrɛ ka fɔ la, u laɲinin ye jɛkabaara kɛcogo ɲuman ye u ni gɔfɛrɛnaman cɛ ani ka jigisigi don taji dili la kuran ka se ka sɔrɔ a ɲɛma Mali fɛ. Ani fana, tajiko jɛkulu fila ninnu bɛnna a kan, ka jɛn 3% kɔ u ka juru hakɛ la EDM-SA fan fɛ. U ka fɔ la la, o hakilila in bɛ dabɔ ka gɔfɛrɛnaman senkɔrɔmadon a ka cɛsiri kɔnɔ sisan kuranko gɛlɛya furakɛli la. Tajidijɛkulu ninnu y’u fanga fara ɲɔgɔn kan k’a ɲinin ka dɔ bɔ u ka juru hakɛ la ani ka yɛlɛma ɲuman don kuranko cogoya la an ka jamana kɔnɔ.
A yelen k’a fɔ ko gɔfɛrɛnaman tɛna se ka jaabi wasalen di nin dajiraliw la, nafoloko ni wariko minisiri ye gɔfɛrɛnaman fana ka warikodɛsɛw da kɛnɛ kan baarakɛnafolo kɔnɔ, ani k’a jira ko a ɲuman ye ka karan nafolo dondabaw ma. Aluseni Sanu y’a ɲinin bɛɛ fɛ, an ka cɛsiri kɛ halibi. A sinsinna fɛn min kan kosɛbɛ, o ye bɛɛ k’a jɔyɔrɔ fa nin ko in na, min b’a to yɛlɛma ɲuman bɛ se ka don kuranko cogoya la an ka jamana kɔnɔ. Minisiri y’a jira fana, ko gɔfɛrɛnaman ye sefawari miliyari 300 don EDM-SA dafɛ san 2023 kɔnɔ ani miliyari 60 wɛrɛ san 2024 in kɔnɔ.
Minisiriɲɛmɔgɔ ko a ɲuman ye ka dajirali jɔnjɔn kɛ jɛkabaara kɔnɔ fan bɛɛ fɛ, minnu sen bɛ nin disidako in furakɛli la. Laɲinin ye minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga ka fɔ la, ka jigisigi don sisan kuranko gɛlɛya latɛmɛncogo ɲuman kuntaala jan na. A ko u ka jɛ ka baara kɛ jɛkabaara ani ko kurako hakilila kɔnɔ, min b’a to bɛnkan ɲuman bɛ sɔrɔ bɛɛ ka nafa bɛ min na. A labanna k’a jira ko sanni ka lajɛ in kuncɛ, ko a ɲuman ye u ka bɛn furakɛcogo jɔnjɔn kan kuranko gɛlɛya in na.
Lajɛ kuncɛtɔ, minisiriɲɛmɔgɔ k’a wasara hakilila falenw kɛcogo ɲuman na, bɛɛ sendonna min na, n’o y’a to baara kɛta ka se ka boloda waati kuntaala surun, hakɛlama ani kuntaala jan kama. Minisiriɲɛmɔgɔ bolo, an ka jamana man kan ni nin ɲɔgɔnna kuranko gɛlɛya wɛrɛ ye. Sabula ko kuranko gɛlɛya in tɛmɛnna jagoko kan, fo ka don basigiko kɔnɔ.
Nka ko a mana bɔ da o da fɛ, a furakɛli ka kan ka jamana taabolo saba kofɔlennw labato furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita ye minnu dantigɛ, ani baara kɛta min bolodara lajɛ in senfɛ, o bɛna dajira jamanakuntigi la a k’a fɛla di a kan, sanni a ka bila waleyali bolo kan.
Nin lajɛ in fɔra lajɛ fila wɛrɛw kɔ minisiriɲɛmɔgɔ ye minnu kɛ ni yeelenko ni jiko cakɛda (EDM-SA) ye. O lajɛ fɔlɔ senfɛ, a tun y’a ɲinin baarakɛlaw fɛ u ka furakɛcogo teliman kuntaala janw dajiraliw kɛ an bɔli la gɛlɛya in kɔnɔ. A filanan kɛra baarakɛlaw k’o dajirali dantigɛlenw kɔmaseginni ye, nin lajɛ min kɛra minisiriɲɛmɔgɔso la, o de dara o kan.
Dɔkala Yusufu JARA
Amara Bɛni Yaya TARAWELE
Esɔri sɛbɛnnijɛkulu
Dɔkala Yusufu Jara
Musomanninw yɛrɛ dama cɛ teriya, tuma caman na a bɛ laban masiba la, ni dɔ bɔra dɔ ka janfa kalama. O la, teriya jɛlen, min donna mɔgɔw cɛ kabini denmisɛnninya waati la, a dɔw la, o bɛ sin ka dabila.
Fɔkatɛmɛn tɛ ; an ka jamana ɲɔgɔlɔnko dɔnbaa ŋana dɔ fana fatura. A fatura bana kuntaala jan dɔ senfɛ..
Marifa caman : pisitole mitarayɛri 19, AK 47, mitarayɛri PKM, mugu jugu fililan sarikɔnba kan (LRAC) o 1 ani kisɛ caman sɔrɔla u kɔ.
O yecogo in waleyali b’a to cakɛda in ka se ka sangaɲɔgɔnma saman ka taa a fɛ a toli la ten kan ka taa a fɛ kunnafoniko bolofara caman na.
Nin bonya in ka bɔ Gana jamanakuntigi la, o bɛ dɔ farali kofɔ jamana fila in cɛ jɛkabaara fanga kan ka taa a fɛ, fo ka walangata ka se a ni AES kɔnfederasɔn jamanaw cɛ ma. Gana sago don ka dɛmɛn don u ka basigi ɲɛtaa la.
Jamana dugukolo mumɛ basigili wulikajɔw, yuruguyurugu ani faso nafolo burujali kɛlɛli, sɔrɔ yiriwali, kuranko gɛlɛya furakɛli, dipulomasi ni kɔnfederasɔn sigili ye sahelikungo jamanaw cɛ (AES), ka fara ko wɛrɛw kan, olu kɛra furancɛlafanga jamanakuntigi ka laseli kɔnɔko kunbabaw y.