Basigibaliya sεbεkɔrɔ
waralen don jamana kɔrɔnyanfan
fε. Kabini san 2012, Mali sɔrɔdasiw
ni kojugubakεjεkulu fila ani marifatigikulu « CMA » bε ɲɔgɔn fε.
O kojugubakεjεkuluw ye Silamεw ani silamεya dεmεnnikulu (GSIM) walima
(JNIM) ; ani Sahara silamε jamana (EIGS) ye ; kasɔrɔ
« CMA » y’a bolonɔ
bila Alize bεnkansεbεn na san 2015, gɔfεrεnaman
fε.
Balahu juguyali jamana kɔrɔnyanfan
fε, o kɔlɔsira
kosεbε Minusima bɔli
daminεnen, o min ka kan k’a dagayɔrɔ
labilataw latεmεn Mali sɔrɔdasiw
ma. N’o waleya in tun bε ka bɔ a
sira fε jamana cεmancεyanfan fε, Bajangara ni Duwazan maraw la, nka CMA n’a jεɲɔgɔn
juguw b’a la k’u balamini a ko tɔw
waleyali ɲε. Wa a balahu
bεε daminεna Minusima dagayɔrɔ
min bε Bεri, o latεmεntɔ
Mali sɔrɔdasiw
ma utikalo kɔnɔ.
Bεri bε Tumutu mara kɔnɔ.
CMA n’a jεɲɔgɔn
juguw ye mugu ta Mali sɔrɔdasiw
kama, k’a ɲinin k’u bali
ka yen lasɔrɔ. Nka
sɔrɔdasiw
sera ka kabako da u kan ka don k’u sigi i ko fεn ma kε. Mɔgɔ
caman y’a faamuya ko min tun bε kojugubakεla ninnu bolo Bεri. bεri ni Tumutu cε
ye km60 ye kɔrɔnyanfan
fε. Nka Tumutu depite kɔrɔ Ɛlihaji
Baba Hayidara n’a bε wele Sandi, o b’a dɔn
ko min tun bε sen na Bεri n’a lamini na. A bɔɔsili
kojugubakεlaw la, o bε kε sababu ye k’u ka sɔrɔsiraw
geren.
U tun bε sira da jagokεlaw ɲε
yen ka wariba minε u la ka bila u kun. Nka Bεri sɔrɔli
gɔfεrεnaman fε,
o ye sɔrɔtiɲε
dan bεε ye CMA ma. San 2012 ni bi
cε, gɔfεrεnaman tɔgɔlamɔgɔ
kelen tun tε yen bilen, kasɔrɔ yɔrɔ
in nafa ka bon kosεbε jago nasira la. I tε se ka bɔ
Gawo ka Tumutu lasɔrɔ
n’i ma tεmεn Bεri fε ; a kεra i bε mɔbili
la walima baton kɔnɔ,
o ye wajibi ye.
CMA ani jεkulu minnu hakili la k’u bε diinεko kεlε la, olu de tun bε salenw ni
takisiw minε mɔgɔw
la Bεri. Nka u tεgε kora ka bɔ
nin bεε la, sɔrɔdasiw
kεlen k’u daga yen. CMA jigiba tun ye Bεri ye Kidali bɔlen
kɔ a la. Kabini
Mali sɔrɔdasiw
ye Bεri minε utikalo tile 13 san 2023 Minusima taalen kɔ
ka bɔ yen,
kojugubakεlaw ye dansagonwalew fanga bonya sigidalamɔgɔw
ani sɔrɔdasiw
kan, fo k’a ɲinin
ka Tumutu donni tigε mɔgɔw
la.
CMA ni kojugubakεjεkuluw ŋaniya dɔnna
kabini san 2012. Minisiriɲεmɔgɔ
Sogεli Kokala Mayiga ni Isiyaka Ahamadu Singare ye gafe min sεbεn n’a tɔgɔ
ye « Mali kɔrɔnyanfan
murutiliw : a jujɔn
ka se bi ma », o bε jεkulu ninnu cε ɲεfɔ. San
2011 banwaati la, u fila farala ɲɔgɔn
kan ka jamana kɔrɔnyanfan
minε ; n’o ye MNLA ani salafisiw ye. Kunnafoniw y’a jira, ko MNLA ye mɔgɔ
ba kelen ɲɔgɔnna
y’u la, a tɔ 400 ye minnu
bɔra Libi an’u
ye minnu ta sigidaw la ka fara u kan. O dɔw
yεrε ye mɔgɔ
minnu y’u foosi ka bɔ
jamana lakananbaakuluw kɔnɔ.
Minnu farala MNLA kan, o dɔw
bɔra
kojugubakεjεkulu Akimi ni Muzawo la, k’u yεrε kε silamεdiinε sinsinni tɔgɔlakεlεcεw
ye. O mumε b’a ta mɔgɔ
5.000 la ka se 10.000 ma. Mɔgɔ
minnu tun b’a la ka Marɔku
kεlε politikitɔn
Polisariyo kɔnɔ,
o kεlε nege bɔlen u la, mɔgɔ 300 fo 700 nana fara Salafisiw kan Mali kɔnɔ.
MNLA ye politikitɔn
ye, sɔrɔdasijεkulu
fana don. A mɔgɔ
fanba ye burudaamεw ye. A sigira senkan san 2011 ɔkutɔburukalo
tile 16. O MNLA de ye CMA sigi senkan san 2014 ɔkutɔburukalo
tile 28 ; (HCUA), (MAA), olu b’o kɔnɔ. Jεkulu
wεrεw farala u kan ; n’o ye (CPA), (CM-FPR2), (MSA) ani (FPA) ye.
Nin jεkulu ninnu bεε dεmεnbaaw ye « Al-Qaïda »
ye n’a bε wele (Aqmi). O sigira senkan san 2007 zanwuyekalo kɔnɔ
Hasani Hatabu ni (Mujao) fε. O
Hasani Hatabu ye Alizeri jamanaden ye. MUZAWO sigira senkan san 2011 Gawo kɔnɔ,
Hamada Uludu Mohamεdi Keyiru, Ahamεdi al-Tilemusi ani Sulutan Uludu Badi fε.
Olu de ye Mali kɔrɔnyanfan
ɲagami san
2012, Ala m’an hinεna jamanakuntigi kɔrɔ
Amadu Tumani Ture la, o ka fanga dafirili kɔnɔna
na.
Dr Ali Tunkara ye ɲininnikεla
ye Sahelikungo basigili fεεrεko kalanyɔrɔba
(CE3S) la ; barosigila fana don kanko ani hadamadenya dɔnniya
sannayεlεnkalansoba la Bamakɔ. O
ka fɔ la,
marifatigikuluw, a kεra minnu y’u bolonɔ
bila Alize bεnkansεbεn na, ani minnu m’o kε, u ni kojugubakεjεkuluw bε jε la.
O siratigε la, kabini Faransi sɔrɔdasiw
bε jamana kɔrɔnyanfan
fε, diibidiibi b’u ni Iyadi Agi Ali ani CMA mɔgɔw
cε. O tun dogolen tε mɔgɔ
la. O dalilu surun filε : binkanni minnu bε ka kε ka ɲεsin
sɔrɔdasiw
ani Minusima dagayɔrɔw
ma, o kεbaa ye jεkulu minnu y’u bolonɔ
bila Alize bεnkansεbεn na, k’u to kojugubakεjεkuluw kɔnɔ.
Dr Tunkara ka fɔ
la, Iyadi Agi Ali min ye JNIM ɲεmɔgɔ
ye, o n’a ka mɔgɔw balimaw
ye CMA mɔgɔw
ye. O de kosɔn
u b’a la ka jε ka binkannibaw kε ɲɔgɔn
fε ; kεrεnkεrεnnenya la, ka bin faso tɔgɔlayɔrɔw
kan, ani ka nisɔngoyaw
ta ka Minusima sεgεrε.
Madiba KEYITA
Dɔkala
Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.