Sigikafɔ Malidenw yεrε dama cε : Marayɔrɔw ta daminεna

Komini taw kɔfε, o min kεra awirilikalo tile 13 k’a kuncε a tile 15 san 2024, an ka jamana jama fangamaw dalajεra kokura marayɔrɔw ni lasigidensow taw la awirilikalo tile 20. A sigiliw bε kuncε bi ntεnεn kalo tile 22. Marayɔrɔ 19 bε Mali kɔnɔ. Bamakɔ faaba ta baara daminεna sibiri kalo tile 20 Hamadu Anpate Ba tɔgɔla seko ni dɔnko soba la ; n’o ye « Palε de la kilitiri » ye, gɔfεrεnεri Abudulayi Kulubali fε, i n’a fɔ fan tɔw cogoya la. Kolabεnkulu ɲεmɔgɔba ka ciden Madamu Jiginε Hatuma Gaku, komini 5nan mεri Amadu Watara, ka fara maba caman wεrεw kan, olu tun b’a kεnε kan.

Madamu Jiginε ka fɔ la, olu ka jεkulu in ye ciden 6 bila ka taa Bamakɔ komini 6 ka sigikafɔw kεnε kan ; wa ko o mɔgɔ kelenw bε marayɔrɔw fana ta kεnε kan Bamakɔ. A kεlen kɔ ka hakililajigin kε fɔkabεn in kolabεnkulu sigicogo kan, a y’a ɲinin ciden ninnu fε, kɔrɔfɔw ka kε bεε da ka don u la, u ka kε bonya kɔnɔ, k’an danbew labato, ka ɲɔgɔn lamεn ani ka hinε ɲɔgɔn na. A ko a t’a fε mɔgɔw ka ɲuguntɔkuma fɔ ɲɔgɔn ma, u kana mɔgɔ bɔ mɔgɔ la, u ka bεε bonya a seko n’a dɔnko kɔnɔ, ka kɔrɔfɔ kannabila di bεε ma. Kuma minnu ye gundo ye sεbεnw kɔnɔ, u kana gundobɔrɔtɔ kε kumaɲɔgɔnyaw kɔnɔ.

Bamakɔ faaba gɔfεrεnεri fɔlɔla ka foli ni tanuni di jama ma, u bɔli la ka caya kεnε in kan. Mɔgɔ 1.000 ni kɔ yera ; kasɔrɔ jigi tun bε mɔgɔ 600 de kan, o min tun dantigεlen sinsinnan kɔnɔ. Gɔfεrεnεri ye hakililajigin kε, ko nin hkilila in de bɔra furancεlafanga jamanakuntigi la, bεn, hadamadenya donɲɔgɔnna ani fɔkabεn kama jamana kɔnɔ.

Yanni nin sigikafɔ in cε, jamana ɲεmɔgɔw ye a ɲɔgɔnna caman kε ka tεmεn an ka gεlεyaw furakεliko la ; nka o si ma bεn sen ma. Jaabi ɲuman ma se ka sɔrɔ u la bεn nasira la. A dɔ ye Tamanarasεti bεnkan ye san 1991 zanwuyekalo kɔnɔ ; Fasodenw bεnkan san 1992 awirilikalo kɔnɔ ; Bεn tasuma Tumutu san 1996 marisikalo kɔnɔ ; Alize bεnkan san 2006 zuluyekalo kɔnɔ ; Wagadugu bεnkan san 2013 utikalo kɔnɔ ; Alize bεnkan bεn ni fɔkabεn sɔrɔli la Mali kɔnɔ san 2015 mεkalo n’a zuwεnkalo kɔnɔ ; Jamanadenw bεnkan san 2017 marisikalo n’a awirilikalo kɔnɔ ; Jamana fɔkabεnba bεε sendonna min na san 2019 desanburukalo kɔnɔ. 

JAMANADENW KA GΕLΕYAW TƆPƆTƆLI K’U KUNKO YE- Gεlεya in tε gεlεya ye mɔgɔ b’a sigi min kɔrɔ ten ; o de kosɔn furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita y’a ŋaniya a ka san kura dugawudon kɔrɔfɔ kɔnɔ san 2023 desanburukalo tile 31, k’a hami ye jamanadenw ka Mali gεlεyaw tɔpɔtɔli k’u kunko ye ni sigikafɔba dɔ ye Malidenw yεrε dama cε, bεn ani fɔkabεn kama jamana kɔnɔ.

Gɔfεrεnεri bolo, o bε dabɔ kεrεnkεrεnnenya la, cidenw ni mɔgɔ tɔw, gεlεya minnu b’an ka jamana kan, u k’u sababuw dantigε, ani mɔgɔ minnu bε yεrεkunfalifayɔrɔw la kɔkan ani jamana fan wεrεw fε, k’olu segincogo dabaliw fεsεfεsε. Ani ka fɔɲɔgɔnkɔw kunbεnni dabaliw tigε. Wa n’a ma ɲε ko fɔɲɔgɔnkɔ donna mɔgɔw cε, sigidaw cε, k’a furakεcogo ɲinin an yεrε ma bεn sinsinni na ; Ka fεεrεw ni dabaliw dantigε jamana fanga segincogo la bεn sinsinniko la. Ka dɔ fara dannaya fanga kan jamanaden tɔw ni lakananbaaw cε ; ka dɔ fara musow, denmisεnw ani lujuratɔw densonni fanga kan fɔɲɔgɔnkɔw kunbεnni an’u dalasali la.

A bε dabɔ fana, ka fεεrεw dajira jεlenya dabali dantigεtaw ɲεtaa la forobakow tɔpɔtɔli la ani yuruguyurugu kεlεli ni kojugukεlaw ɲangibaliya dabilali ; politiki min sirilen diɲεmaa fε dugukoloko ni jεɲɔgɔnyaw cogoyaw la, ka hakilijakabɔ k’u kan, ani fangako nasira la, ka baarakεminεnw dajira jεɲɔgɔnyasiraw taamako ɲuman na, ka kuma fasodenɲumanya walew ani fasokanu ɲεtaa kan kosεbε.

A ka ɲi hakililajigin ka kε, ko kɔrɔfɔw bolila masalakun duuru de kan, bεn kεra minnu kan sinsinnan kɔnɔ, o de kosɔn kɔrɔfɔw kεra u kan kominiw ka sigikafɔw la ; n’o ye : Bεn, jamana fɔkabεn ni hadamadenya donɲɔgɔnna ; Politikikow ni fangabulonkow ; nafoloko ni yiriwali kuntaala jan ; Basigiko ni jamana dugukolo lafasali ; Diɲεmaa ka dugukoloko politiki ni diɲε lamini kow. Furakεcogow ni laɲinin minnu mana dajira marayɔrɔw ka sigikafɔ kεnεw kan, olu bεna don kolabεnkulu bolo, ka kε sinsinnan ye jamana tɔgɔla sigikafɔba kεnε kan.

Abubakari TARAWELE

Dɔkala Yusufu Jara