A ka fɔ la, an jɔyɔrɔ ye
donɲɔgɔnna sabatili ye diinɛmɔgɔ ani Maliden tɔ bɛɛ cɛ, ani mɔgɔw fununw fɔli
ɲɔgɔn kɔ. Diinɛw ni laadaw minisiri y’a ka kɔrɔfɔ daminɛ n’o kanɲɛ kelen in ye
kunnafonidilaw ka ɲininkaliw hukumu kɔnɔ Mali Kura Taasira 3 jɛmukan kɛnɛ kan, min
lasera araba tɛmɛnnen in sufɛ ORTM na. Dr Mahamadu Kɔnɛ da sera masalakun caman
ma, k’a ta hadamadenya fɔɲɔgɔnkɔw kunbɛnni na ka se laadayɔrɔw ladonni ma, fo
ka se hiijikow ma (silamɛw ni kerecɛnw taw), dɔ farali diinɛɲɛmɔgɔw ka dɔnniyaw
kan, sigikafɔ diinɛmɔgɔw cɛ ani dansagonwalew kɛlɛli. hakilila dama minnu bɛ
basigi kofɔ an ka jamana kɔnɔ, olu don. A ye diinɛbolofara dɔ ka yecogo lafasa
kosɛbɛ, min bɛ ɲɛnamaya kɛli ɲɔgɔn kan, o mankutu ɲuman fɔ ka fara minisiriso
ka baara kɛta dɔw kan hali n’o caman bɛ kɛ gundo la, nka n’u nafa ka bon kosɛbɛ
hadamadenya bɛn sabatili la.
Diinɛkow ni laadaw minisiri ye ɲɛfɔli kɛ, ko a ka minisiriso laɲininw jɛlen
don : mɔgɔw fununw fɔli ɲɔgɔn kɔ, donɲɔgɔna sigidalamɔgɔw fɛ ani sigiɲɔgɔnya
kɛcogo ɲuman jamana yiriwali kama. A y’a ka minisiriso jira, i n’a fɔ baara
kɛbaa kɛnɛ kan, hali n’a ka ko kɛta bɛɛ tɛ jira jama na u ka bɔ o wulikajɔw kalama ;
kasɔrɔ jɔyɔrɔba b’u la. Diinɛkow ni laadaw minisiriso tɛ yen tɔgɔ dama na, a bɛ
yen, wa a lakodɔnnen bɛ n’a ka cɛsiri ye gɔfɛrɛnaman ka laɲinin dajiralenw
waleyali kama.
Minisiriso in ka baara kɛlen dɔw ye Kɔnɛ ka fɔ la, dɔ farali diinɛɲɛmɔgɔw
ka dɔnniyaw fanga kan, dansagonwalew kɛlɛli ani cɛfɔli diinɛw kɔnɔ ani diinɛw
cɛ. O cɛsiriw bɛ kɛ don o don, hali n’a bɛɛ ja tɛ jira, donɲɔgɔnna fanga
dɔgɔyali kan kasɔrɔ o ye ko ɲumanba ye. A k’u ka cɛdenw bɛ wulikajɔ la su ni
tile. U ye hakilila falen kɛnɛ sigi senkan ni diinɛw ani diinɛtɔnw ye, ka fara
fɔkabɛn kan diinɛw kɔnɔ ani diinɛw cɛ. Lajɛw kɛra Kayi, Segu, Sikaso, Bamakɔ
faaba la ani jamana in marayɔrɔ wɛrɛw la, walasa ka se ka diinɛmɔgɔw kɛ kelen
ye. Ani fana, ka se ka yaafa ɲɛtaa sabati ka mɔgɔw fununw fɔ ɲɔgɔn kɔ. A
wulikajɔw sera k’a to an ka se ka gɛlɛya caman fɛgɛn diinɛko nasira la.
Jamana jɔli kura hukumu kɔnɔ, diinɛkow ni laadaw minisiri bɛ k’a jɔyɔrɔ fa.
A b’a la k’a seko kɛ yɔrɔw la, yɔrɔ minnu na fanga tɛ yen, nka diinɛ bɛ yen. Ale
kelen de ye minisiriso ye, min bɛ fan bɛɛ fɛ, hali fanga ka cakɛda wɛrɛw tɛ yɔrɔ
minnu na ; nka misiriw bɛ yen, laadaw kɛyɔrɔw bɛ yen, laadamɔgɔw bɛ yen. Diinɛkow
ni laadaw minisiriso bɛ baara kɛ o yɔrɔw la, wa an tɛ dɔwɛrɛ makɔnɔ bɛn, kelenya
ni badenya welew kɔ. Faranfasili la, ni tɛrɛnɛ kɛra fɔtaw walima kɛtaw la, an
b’an seko jira bilasirali la. Nka n’o ko bɛ tɛmɛn an dɔnyɔrɔ kan, o koɲɛ bɛ don
kiiriso bolo. A k’u kɔni b’u fasa fili walasa a ko kana se o kundama ma.
DIINƐW CƐ SIGIKAFƆ FANGABULONYANI- Minisiriso dan tɛ sendonni ye ko la tiɲɛni kɛlen kɔ. A ye
hakilila falen kɛnɛ dagalenw sigi senkan ni diinɛ suguya bɛɛ mɔgɔw ye. A k’u ye
diinɛw cɛ sigikafɔ fangabulonya ani fɔkabɛn diinɛw kɔnɔ ani diinɛw cɛ. Laɲinin
ye ka se ka dɔ fara hadamadenya donɲɔgɔnna fanga kan ni kalanw ye, fɔɲɔgɔnkɔw kunbɛnni
ani lafaamuyali. Jɛkabaara ni diinɛɲɛmɔgɔw ye, o b’a to u sen ka don a ɲɛma
yiriwali politikiw la. Minisiri ka fɔ la, an bɛ don min na, diinɛɲɛmɔgɔw
kunnafoninen don kosɛbɛ wa u sen bɛ faso ka politikiw waleyali la yiriwali kama.
Nɔgɔyaw ani gɛlɛya minnu bɛ fanga kan, u y’olu faamuya kosɛbɛ, u k’u jɔyɔrɔ fa
u la a ɲɛma.
Fɛn min ye diinɛ kelen mɔgɔw cɛ ye ani diinɛw cɛ ye an ka jamana kɔnɔ, Mali
Kura Taasira 3 jɛmukan mɔgɔ welelen y’a jira ko nɔgɔyaba donnen b’o cogoya la,
hali n’o ko ninnu bɛɛ tɛ ye ɲɛ na. A k’olu tɛ siraw ni pɔnw dilan u ka ye mɔgɔw
fɛ i n’a fɔ minisiriso dɔ taw bɛ ye cogo min na, nka fɛn min ye ɲɛnamaya kɛli
ye ɲɔgɔn kan, o bɛ kɔlɔsi a tɛ ye ɲɛ na ; A kɔni bɛ dɔn kɛcogow la. Sariyaw
sigira ka yɛlɛmaniw kɛ ka se ka diinɛw bilasira koɲuman. A tɛ dabɔ misiriw
walima egiliziw datuguli kama. Ka da a kan bɛɛ bɛ diinɛw jɔyɔrɔ dɔn faso jɔli
waleyaw la, Kɔnɛ ka fɔ la.
Fɛn min ye hiiji ye Makan, yɛlɛma kura min donna o taabolo la minisiriso fɛ, o ye baara kɛli ye ɛntɛrinɛti fɛ. O baara daminɛna, laɲinin ye k’a dagu. Minisiri bolo, fɛn tɛna se ka fara mɔgɔ taata hakɛ kan sira wɛrɛ fɛ kuma tɛ ka wisa dilan cogoya wɛrɛ la. Ɲinan, hiiji kɛra cogoya ɲuman na, k’a sababu kɛ baaraw kɛli ye hiijiso dɔrɔn fɛ, ka fara pankurunko cakɛdaw sugandicogo ɲuman kan, k’u hakɛ bɔ 600 ni kɔ la k’u kɛ 200 ni kɔ ye. O de kosɔn mɔgɔ caman y’a fɔ ko ɲinan hiiji ɲɔgɔnna ma kɛ ; ko a kɛra «VIP» dan bɛɛ ye, jama ye wasa sɔrɔ. Diinɛkow ni laadaw minisiriso jan bɛ kerecɛnw ka hiiji fana kɛcogo la Mali kɔnɔ an’a kɔkan, wa a bɛ ka sariya kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw tali ɲɛsigi min b’a to diinɛw bɛ se ka bilasira koɲuman diinɛ kelenna bonya kɔnɔ.
Dr Mahamadu Kɔnɛ y’a sɛmɛntiya, ko Arabi sawuditi ka juru kelen tɛ Mali la
ɲinan hiijiko la. Fɛn min ye denmisɛnw kunmayɛlɛmani ye ka fara kojugubakɛlaw
kan, a sinsinna Sekeretariya dagalen dɔ sigili kan senkan, min bɛna a ɲɛsin
dansagonwalew kunbɛnni ma. O cakɛda in ni minisiriso 16 de bɛ jɛ ka baara
kɛ ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la lafasa ani basigi minisirisow.
Dijnɛkow ni laadaw minisiri da sera denmisɛnninw ka garibuya gɛlɛyaw fana ma,
karamɔgɔw bɛ minnu ta, ko u b’u ladamu, k’u dege baaraw la ani kuranɛkalan na. Nka
an bɛ don min na, o ko bɔlen don a minɛ kɔnɔ, k’a kɛ denmisɛnninw nafa bɔli
dɔrɔn ye, minisiri Kɔnɛ ka fɔ la. A ko gɔfɛrɛnaman bɛ ka cɛsiri fanga bonya
waleya in kɛlɛli la ; n’o ye denmisɛnninw minɛcogo jugu ye. Sariya dɔ yɛrɛ
bɛ ka labɛn furancɛlafanga bulonba fɛ, walasa ka se ka morikalan bilasira
koɲuman ka caman bɔ a gɛlɛyaw la. Nka yanni o cɛ sinsin bɛ ka kɛ lafaamuyali
kan fɔlɔ.
HIIJIW KƐCOGO KURAW ANI LABƐNNƐNW- O kɔfɛ, Dr Mahamadu Kɔnɛ
ye diinɛɲɛmɔgɔw jɔyɔrɔba jira hadamadenya na mɔgɔw fununw fɔli la ɲɔgɔn kɔ, kɛrɛnkɛrɛnnenya
la ni kalan baarabolodalenw ye. Jɛkabaara nafama ni Marɔku ye, o bɛ dɔ farali
la alimamiw ka dɔnniyaw fanga kan silamɛya hɛrɛma ɲɛtaa la : A k’o jɛɲɔgɔnya in
bɛ sen na ka kɔn furancɛlafanga ɲɛ. Nka furancɛlafanga jamanakuntigi ka laɲinin
kɔnɔ, an sera ka alimami 300 kalanni musaka sɔrɔ. A kalanw sinsinnen don kosɛbɛ.
A ko u b’a kalansenw kɔnɔko, u laɲininw dɔn, wa u b’u kɔlɔsi u ka baara kɔnɔ
n’u kɔseginna.
Jaabi ɲumanw bɛ ka sɔrɔ a kalanw na. A ko Marɔku faamaw y’an ka
alimamiw ka ladamuko ɲuman foli kɛ. A dɔw ye jansaliwariw ni lakodɔnsɛbɛnw yɛrɛ
sɔrɔ kalanw senfɛ. Kalanw mana kuncɛ n’u kɔseginna, minisiri ka fɔ la, u b’u ta
ka bila jɔyɔrɔw la faso mako ɲɛni siratigɛ la. A ko tɛmɛn bɛ kɛ n’u ka dɔfarankankalan
ye, k’u dɛmɛn ani k’u bilasira ka kɛɲɛ ni jamana taabolow ye. Alimami ninnu
jɔyɔrɔ ka bon dansagonwale kɛlɛli la ani denmisɛnw kunmayɛlɛmani k’u bɔ u
dabolo kan ka fara kojugubakɛlaw kan.
Dr Mahamadu Kɔnɛ y’a faranfasiya fana, ko diinɛ sira taama koɲuman, o ka
fisa ni mɔgɔw hakili sonyani ye ka kunda u kan u yɛrɛw ka nafa nɔfɛ diinɛko
walima politikiko la. A ko diinɛ si tɛ ko jugu kolokolo. Nka, ko mɔgɔ dɔw fana
bɛ balo diinɛ na ka sagon diinɛ labaloli kan. U b’u sinsin diinɛ kan k’u yɛrɛ
ŋaniya dogo. Nka a mɛɛn o mɛɛn olu bɛna kɔrɔdɔn. O n’a ta bɛɛ, minisiri y’a
jira ko Mali silamɛdiinɛ ni kerecɛndiinɛ bɛ baara kɛ u jamaw sago la ni
laadiriya ye.
Minisiri Kɔnɛ da sera siniɲɛsigiko dɔw ma u ŋaniya ye minnu ye. A y’a
hakilila jira laadayɔrɔw labɛnni na, diinɛ furusiri donni ba la ani faso
kelenya taganni. O yecogo in bɛ bɛn sɔrɔli, kelenya ani ɲɔgɔnbonya kɔnɔ. A k’u
ŋaniya Mali kama, o ka ca, nka ko a bɛɛ foroba laɲinin de magɛn : ka malidenw
bɛnnen ye, lafiya la n’u yɛrɛ ye ani ni mɔgɔ wɛrɛw ye.
O kɔfɛ, Dr Mahamadu Kɔnɛ ye ku-ɲɔgɔn-kan bila a ka baara kɛtaw cɛmanɛ la. A
ko a ka minisiriso bɛ baara la laadayɔrɔw jateli an’u labɛnni baarabolodalen dɔ
kan, wa ko o laɲinin tɛ ka dɔ bɔ yen. A ko misiriw ni egiliziw kun tɛ ka tɔɔrɔ
fosi lase mɔgɔ ma. Minnu yɛrɛ bɛ k’u sirataama, olu bɛ ka dɛmɛn don jamana
yiriwali la a ɲɛma. Laɲinin kɔni ye ka kow labɛn koɲuman, k’u don ba la ani ka
dannayakɛnɛw (laadakɛnɛw) tagan.
Dɔkala
Yusufu JARA
Tanba KAMARA
Tamba CAMARA
Mali kanw ɲɛtaa soba (Amalan), gɛlɛyaw n’u ta bɛɛ, a banbannen don kan forobayalenw ɲɛtaa kan..
Cɛ saba minnu si b’a ta san 30 la ka se 40 ma, olu minɛna kɔsa in na Senu, Bamakɔ lamini na yen polisiso fɛ. Mɔgɔ fɔlɔ tɔgɔ ni jamu daminɛ tubabukan na, o siginindenw ye M.T ye san 33, filanan ta ye B.S ye san 40, sabanan ta ye A.S ye san 30. Siga kɛlen don nin cɛ saba la namaratɔ j.
Madamu Buwarɛ Fili Sisɔkɔ ye ɲɛfɔli kɛ, k’a jira k’ale ye wariko baara bɛɛ kɛ jɛlenya kɔnɔ ni ŋaniya ɲuman ye. A ko fana, ko jamanakuntigi ka pankurun sanna sefawari miliyari 18,5 ; nka ko miliyari 21 tɛ, i n’a fɔ kiiriso bɛ k’a sinsin jate min kan ka kɛɲɛ ni faso wagand.
Kiiri in daminɛna kunun dɔrɔn, jamanakuntigi ka pankurun ani lakananbaaw ka minɛnw sanniko kan, Bamakɔ kiiritigɛsoba (kuru dasizi) la, a cɛra k’a bila tarata wɛrɛ la sɛtanburukalo in tile 24..
