Don baara bolodalenw fɛsɛfɛsɛlen kɔfɛ,
minisirilajɛ :
- jɛnna ni sariya poroze dɔw ye ;
- ani ka kumaɲɔgɔnyaw lamɛn.
SARIYAW
ANI TAABOLOW DAKUN NA
1.
Kɔkankow ni tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri ka laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ jɛnna
ni sariya poroze dɔw ye juru dɔ tali bɛnkan sɛmɛntiyali la, min bolonɔbilala
zuwɛnkalo tile 26 san 2025, Bamakɔ ani Iriyadi, Mali gɔfɛrɛnaman ni Larabula ka
Afiriki sɔrɔ yiriwali banki cɛ, Mali niyɔrɔ
saraliko la dɔ farali la Afiriki ɲɔgɔndɛmɛn manankun kan.
N’o bɛnkan in ye, Larabula ka Afiriki yiriwali
banki bɛ sefawari miliyari 4 ani miliyɔn 413 ani 163 ani 380 juru don Mali gɔfɛrɛnaman
na.
O juru bɛna se k’a to gɔfɛrɛnaman ka dɔ sara a
niyɔrɔ hakɛ la dɔ farali la Afiriki ɲɔgɔndɛmɛn manankun kan, min b’a to nɔgɔya
ka don juru lasɔrɔli la cakɛda fitininw ani mankanw fɛ.
2.
Kɛnɛyako ni hadamadenya yiriwali minisiri ka laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ jɛnna
ni poroze dekere dɔ ye, min bɛ Jamana ka lopitaliko kariti cogoya dantigɛ.
Jamana ka lopitaliko kariti, kɛnɛyasoko sariya
labanw ka dantigɛli la, o ye kɛnɛyako senkɔrɔ-kariti ye faso fɛ. A bɛ hakɛw
dantigɛ walima foroba kɛnɛyasow ani kɛnyɛrɛyew taw ka hakɛ sigilenw, min b’a to
ka se ka kunbɛnni kɛ cogoya caman na, jama ka kɛnɛya makow la ani k’u mabɛn ni
sisan laɲininw ye ani/walima don nata kow ani kɛnɛyako baara kɛtaw.
O siratigɛ la, a bɛ kulusigicogo, kɛnɛyafɛrɛw,
minɛn suguyanafaw ani a tɛ ɲɛ kɛnɛyaso kelenna ka dɔnniya minnu kɔ, olu dantigɛ.
Kiimɛniw, kɛrɛnkɛrɛnnenya la baara kɛtaw
cogoya kiimɛni foroba kɛnɛyasow la, olu sera k’a to a ka dɔn, ko a ɲuman ye jamana
ka lopitaliko kariti min bɛ yen sisan, k’o
cogoya latilen, min mabɛnna ni dekere n°2016-0470/P-RM min tara zuwɛnkalo tile 28
san 2016, walasa ka majɛ kɔlɔsilenw latilen ani yɛlɛma kura minnu kɛra ani
minnu bɛ sen na, k’olu ta ba la kɛnɛyako cogoya kɔnɔ.
Poroze dekere in, jɛn kɛr ani min ye, a bɛ sɔnni kofɔ jamana ka lopitaliko kariti ma, min bɛ dantigɛli san 2026-2030 kɔnɔ, wajibi bajuw furakɛcogow ani baara kɛtaw la, mɔgɔko la, minɛnko ni baarakɛminɛnko la, kɛnɛyasow, minɛn sigilenw, bolifɛnko ani labɛn suguyaw sigidaw foroba ni kɛnyɛrɛye kɛnɛyaso 1lɔ, 2nan, 3nan ani 4nan na.
KUMAƝƆGƆNYAW
DAKUN
1.
Fɔkabɛn, bɛn ni donɲɔgɔnna minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya, faso tɔgɔla fɔkabɛn
dɔgɔkun tako 4nan labɛnni na.
O tako 4nan in san 2025 kɔnɔ, o bɛnna ɲinan kɛli
ma seko ni dɔnko san ye Mali kɔnɔ, Ka yanganba di a ma ani fɛɛrɛ kɛrɛnkɛrɛnnen,
walasa ka se ka segin ka seko ni dɔnko cɛn don fɔkabɛn cɛmancɛ la.
Maalakun min sugandira ɲinan, o ye : « Seko ni
dɔnko cɛn : bɛn ni donɲɔgɔnna nɔgɔyalan AES kɛnɛ kɔnɔ ».
A san 2025 ta in laɲinin ye :
- ka saheli cɛn niamaw ni nintanw don ba la, i
n’a fɔ k’u kɛ donɲɔgɔnna kologɛlɛya sinsinnan ye ;
- ka foroba hakiliw kunun ni AES kɔnfederasɔn
foroba cɛn laɲɛnamayali ye ;
- ka baara kɛbaaw jɔnjɔnw wuli ka jɔ ; kɛrɛnkɛrɛnnenya
la musow ni denmisɛnw bɛn kɛcogo kɔrɔ latɛmɛnni na an danbe kɔnɔ ;
- ka fɔkabɛn bila ɲɛfɛ tuma bɛɛ la sekow ni dɔnkow
cɛ, walasa ka se ka dɔ fara donɲɔgɔnna ani badenya fanga kan saheli jamanaw ka
kɔnfederasɔn kɔnɔ.
Walasa ka se k’o laɲinin ninnu waleya, baara
bolodalen, bɛɛ sen bɛ min na, o bɛna waleya ni barosigiw ye bɛn ni fɔkabɛn bɛnkan
kan, seko ni dɔnko cikanw, farikoloɲɛnajɛw, jirituruw ani san ladiyalifɛn dili
bɛn ɲɛtaa kan Mali kɔnɔ.
2.
Nafoloko ni wariko minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya, faso ka jigisigiko kura
poroze dɔ sigili la.
Mali kɔnɔ, jigisigi cakɛdaw senkɔrɔmadonnenw bɛ
ka yiriwa, donbolo dilen kunda, ani kɛtaw bolofara cayali kunda.
O la, donboloba dɔ taara ka Mali dan, ka da
cakɛda ntanya kan Mali kɔnɔ, min bɛ se ka jɔyɔrɔ fa jigisigiko kura la.
O cogoya in bɛ dan sigi wari minɛni na k’a jɔ
an ka sɔrɔ kɔnɔ ani ka dɔ bɔ dɛmɛn min bɛ se ka kɛ faso ka bilankɔrɔ sɔrɔli la
ani musaka sɔrɔli sɔrɔ kɔnɔ. Ka da niin kɔlɔsili ninnu kan, a ɲuman ye ka cakɛda
dɔ sigi senkan faso tɔhgɔ la jigisigiko kura kama.
O cakɛda in sigili b’a to, ka se ka ninnu kɛ :
- ka dɔ fara yɛrɛya fang akan wariko la, ni dɔ
bɔli ye siriliba la jigisigiko kura tigilamɔgɔw la kɔkan ;
- ka dɔ to an bolo donbolo ditaw la kɔkan ;
- ka izininko, dugujukɔrɔfɛnko, sɛnɛko walima
sigida kasaaraw farati ɲɛ misɛnw tɔpɔtɔ koɲuman ;
- ka dɛmɛn don jamana sɔrɔ yiriwali la, ni
wariw bilali ye u bilakanw na bankiw la, juru dontaw, niyɔrɔw wagabdeba kɔnɔ
ani wari bilasira wɛrɛw ;
- ka dɔ fara baara ɲɛdonni fanga kan sigidaw
jigisigilaw fɛ, ni baara kɛrɛnkɛrɛnnenw dili ye ani faratiw tɔpɔtɔli dɔnniya fɛɛrɛw.
3.
Yeelenko ni joko minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya, Mali yeli la marayɔrɔ
kolatigɛkulu min ɲɛsinnen bɛ diɲɛ tile kuranko faraɲɔgɔnkan na Afiriki tɔgɔ la,
o ka lajɛba 7nan kɛnɛ kan Akara Gana faaba la, sɛtanburukalo tile 2 ka se a
tile 4 ma san 2025.
Lajɛba in laɲinin tun ye ka dusu don mɔgɔw kɔnɔ
wari donni na tile kuranko dafɛ ani ka dɔ fara fangabulonw ka dɔnniyaw kan,
walasa ka Afiriki dɛmɛn kuranko nasira la.
Lajɛw kɛra ko dɔw kan, i n’a fɔ Afiriki kɛnyɛrɛye
jɔyɔrɔ tile kuranko la, yɛlɛmani hukumu kɔnɔ tile kuran kan, musaka min b’a
sababuya, fɛɛrɛ kura minnu bɛ sang ala Afiriki bolo, hakililako labɛnnenw ani
mansinnasɛbɛnniko, walasa ka nɔgɔya don Afiriki yɛrɛ ka sɔrɔko ɲɛtaa
sennateliyali la.
Yeelenko ni jiko minisiri ka kɔrɔfɔ kɔnɔ,
disidako minnu dɛnnen bɛ wasali la kuranko makow la Mali kɔnɔ, a ye dɔ fɔ olu
la ani jamana ɲɛmɔgɔw ka cɛsiri yɛlɛmacogo la tile kuran kan, ni tile kuran
labaarali ye, sɛnɛ, kɛnɛya ani dugujukɔrɔfɛnw yiriwali kama.
4.
Denmisɛnya, farikoloɲɛnajɛ minisiri ka ɲɛsin fasodenya ladamuni ni fasoden ɲuman
dilanni ma, o ye minisirilajɛ ladɔnniya :
a.
dɔ farali karamɔgɔw ka dɔnniyaw kan, o kalanw labɛnni « farikoloɲɛnajɛ, yɛlɛmani
kama », o taabolo kan.
O kalanw bolodalen bɛ k’a daminɛ sɛtanburukalo
tile 8 na ka se ɔkutɔburukalo tile 8 ma san 2025. Farikoloɲɛnajɛ tigilamɔgɔw
marayɔrɔw ani fasokɔnɔ, olu bɛ a kɛnɛ kan.
Kalan ninnu laɲininw ye ka dɔ fara denmisɛnw
ani farikoloɲɛnajɛ ɲɛmɔgɔw bilasirabaaw ka dɔnniyaw kan, u ka se ka sigidaw
jalatigɛlaw kalan « farikoloɲɛnajɛ, yɛlɛmani kama », o taabolo la.
Kalan ninnu bɛ fana, faso ka taabolo kɔnɔ
fasodenya yɛrɛ-yɛrɛ, hadamadenya donɲɔgɔnna ani mɔgɔya yɛrɛ yiriwali ɲɛtaa la.
b.
« UFOA-A-U 17 » balontan ɲɛgɔnkunbɛnaba labɛnni na
Afiriki sennantolantan O « U17 » balontan janjo in bɛna kɛ
ɔkutɔburukalo tile 3 ka se a tile 18 ma san 2025. Balontan ninnu bɛ kɛ Mamadu
Konate tɔgɔla farikoloɲɛnajɛkɛnɛ, Uwɛnzɛn Kulubali tɔgɔla farikoloɲɛnajɛkɛnɛ
ani JARA H tɔgɔla farikoloɲɛnajɛkɛnɛ na Kulukɔrɔ .
Bolontan ninnu bonni walasa ka se ka
balontankuluw sigi ani ka u donw boloda, o bɛna kɛ sɛtanburukalo tile 15 san
2025.
An ka jamana sugandili ka « UFOA »
janjo in bisimila, o bɛna kɛ cogoya ye ka jatigiya doncogo ɲuman jira ka taa a
fɛ ani ka ɲɛjirali kɛ an seko la kobaw bisimilali la, denmisɛnya ka hɛrɛ kama.
5.
Faso ka cakɛdako, baarako ni baaradege minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya,
baaraw sɔrɔli ani baaraw tiɲɛni kan san 2024 kɔnɔ ani fo ka se san 2025 kalo wɔɔrɔ
fɔlɔ ma.
Ka kɛɲɛ ni a ka jatew kafoli, u labɛnni, u fɛsɛfɛsɛlian’u
jɛnni ci ye baarako kan, faso tɔgɔlakulu min ɲɛsinnen bɛ baarako ani kalan ma,
o ye kalo saba o saba kɔlɔsi kɛ baara dilenw kan foroba ani kɛnyɛrɛye cakɛdaw
la.
O la, jate minnu sɔrɔla, olu b’a jira ko
foroba ani kɛnyɛrɛye cakɛdaw, u sera ka nin kɛ ka da ɲɔgɔn kan :
- baara 32.019 ani 32.292 san 2024 kɔnɔ ;
- baara 25.939 ani 14.962 fo a se san 2025
kalo wɔɔrɔ 1lɔ ma.
O waati kelenw na, baara 3.61 tiɲɛna san 2024
kɛnɛ ani ka 2.037 tiɲɛ san 2025 kalo wɔɔrɔ 1lɔ kɔnɔ.
6.
Sɛnɛ minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya, sɛnɛ yiriwali lajɛba 1lɔ sigili la
saheli jamanaw ka kɔnfederasɔn kɔnɔ sɛtanburukalo tile 18 ka se a tile 20 ma
san 2025 Bamakɔ.
O lajɛba fɔlɔ in hakilila tara ka dantigɛli kɛ
don nataw la, jɛkabaara kɛtaw yiriwali kan sɛnɛko la ani ka se ka yecogo kelen
di ɲɔgɔn ma sɛnɛ yiriwacogo la, ni bɛ nɔgɔya don yɛlɛma kuntaala jan donni na sɛnɛ
kɛcogo la kɔnfederasɔn kɔnɔ.
Lajɛba in b’a ɲinin kɛrɛnkɛrɛnnenya la :
- ka yɛrɛya ɲɛtaa sabati dunkafako la AES kɛnɛ
kɔnɔ ;
- ka yecogo kelen dantigɛ sɛnɛ yiriwacogo la kɔnfederasɔn
kɔnɔ ;
- ka bɔlɔw dantigɛ sariyaw ni taabolow mabɛnni
siratigɛ la sɛnɛko la kɔnfederasɔn kɛnɛ kɔnɔ ;
- ka nafolotigiw kunnafoni nai k’u lafaamuya
wari donni na sɛnɛ sɔrɔda jɔnjɔnw na.
Lajɛba in bɛna kɛ dakun 2 ye :
- labɛnni fɛɛrɛlajɛ b’a ta sɛtanburukalo tile 18
na ka se 19 ma san 2025 ;
- sɛnɛ minisiriw ka lajɛ ye sɛtanburukalo tile
20 ye san 2025.
7.
Baganmara ni mɔnni minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya, Mali yeli la Afiriki
dunfɛnko cogoya lajɛ kɛnɛ kan Dakaro, k’a kɛra utkalo tile 30 la ka se sɛtanburukalo
tile 5 ma san 2025.
Olajɛba in bilala masalakun min kɔnɔ, o kɛra :
« Afiriki denmisɛnya : Jɛkabaara, ko kura ani dunfɛnw bayɛlɛmacogow sinsinnan
».
Mali ka cidenkulu mɔgɔw tun ye baganmara ni mɔnni
minisiri, dunkafa sabatili komisɛri, kɛnyɛrɛye baarakɛlaw, ɲininni fabngabulonw
ani Mali denmisɛn baradatigiw.
Cidenkulu in ye lajɛ jɔnjɔn caman na ani ka ɲɔgɔnyew
kɛ ni jɛɲɔgɔnw ani fangabulonw ye dunfɛnko cogoyaw kan.
Lajɛ in senfɛ, Mali cidenkulu ni Maliden minnu
sigilen bɛ Dakaro, u ye ɲɔgɔnye kɛ.
8.
Kɛnɛyako ni hadamadenya yiriwali minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya banako
cogya la jamana kɔnɔ ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la, dɔ bɔli sumayaba ka mɔgɔ minɛnen
hakɛ la, ka sanga ni dɔgɔkun tɛmɛnnen ta cogoya ye.
Furancɛlafanga jamanakuntigi, o n’a ta bɛɛ, a
b’a ɲinin sigidalamɔgɔw fɛ, u ka yɛrɛtagan dabali tigɛlenw ani banaw kɛlɛli fɛɛrɛw
matarafa.
Bamakɔ,
sɛtanburukalo tile 10 san 2025
Gɔfɛrɛnaman
sekeretɛri zenerali,
Birama
KULUBALI
Sewaliye
de lɔrɔduru nasiyonali
Dɔkala Yusufu Jara
Walasa ka se ka dɔ fara jago ni baarabaw kɛli fanga kan diɲɛ silamɛdiinɛ tɔnba ni silamɛdiinɛ cakɛda min ɲɛsinnen bɛ jago yiriwali ma, ni jago ni izininko minisiriso ka jɛɲɔgɔnya ye, u bɛna baarabaw kɛli Afiriki kɔnɔ, o lajɛba 1lɔ kɛ k’a daminɛ desanburukalo tile 2 la ka s.
Sɛtanburukalo tile 22 wulikajɔw labɛn hukumu kɔnɔ jamana lakananbaaw fɛ, lakananbaaw ɲɛmɔgɔba ye laseli kɛ, k’a jira ko sira dɔw bɛ ka tigɛ Bamakɔ kɔnɔ, a daminɛna bi tarata la sɛtanburukalo tile 16 san 2025 sɔgɔmadaw fɛ..
Minisiriɲɛmɔgɔ ye balikukalan tɔgɔladon laɲɛnamayali lajɛ ɲɛmɔgɔya kɛ Bamakɔ lajɛkɛsoba Seyisebe (CICB) la. A ye hakililajigin kɛ, ko an bɛ don min na, a fasoden ɲɔgɔn ba caman ye balikukalan kɛ k’a sababu kɛ gɔfɛrɛnaman, sigidaw ani jɛɲɔgɔnw yiriwaliko la, olu ka c.
Kojugubakɛlaw b’a la ka bin tajidoni kamiyonbaw ni « Jara taransipɔri » kaarebaw kan sisan k’u tajiw bɔ. O ye k’a ɲinin ka jamana nafoloko don nkalama na. Ka da u ka nin binkannibaw kan, jamana lakananbaaw fana jɔlen b’u ɲɛ k’u ŋaniya jugu jigin u yɛrɛ kɔnɔ.
Supɛri kupu Asimi Goyita dako 5nan finali tanna kunun kari sɛtanburukalo tile 7 san 2025 Mamdadu Konate tɔgɔla farikoloɲɛnajɛkɛnɛ kan. A tun bɛ marayɔrɔ fila balontantɔnw cɛ : Kulukɔrɔ ani Moti. Moti delila k’a ta san 2022, Kulukɔrɔ tun delila k’a ta san 2024. Nin sen in na, Ku.
Kalanko minisiriso ye nin kunnafoni in lase kunun araba sɛtanburukalo tile 3 san 2025.
