
Foli ni
tanuni kɛra nin denmisɛnw ye, minnu y’u kandi jɛkulu in kama
An ka jamana
ɲɛmɔgɔw ŋaniya ye ka denmisɛnw kɛ fasodenya misali ɲumanw ye, fasodenyako min
sennaminɛnen don an ka jamana kɔnɔ k’o taa ɲɛ. Ani fana, k’a to ka se ka dɛmɛn
don Mali kura jɔta yiriwali la ni fasodenɲumanya walew ye. Walasa ka se k’o
sabati denmisɛnya, farikoloɲɛnajɛ minisiriso ka ɲɛsin fasodenɲumanya ladamu ni
fasoden ɲuman dilanni ma, o ye hakilila dɔw ta ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la
fasodenya lakanankulu, n’o baaraw daminɛna kunun Bamakɔ lajɛkɛsoba Seyisebe la
minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga fɛ, Burukina Faso
minisiriɲɛmɔgɔ Rimutaliba Zan-Emanuyɛli Wedarawogo ɲɛna. Gɔfɛrɛnaman minisiri
caman ani maaba wɛrɛw tun b’a kɛnɛ kan.
A ka surun
denmisɛn 5.000 la ɲinan, minnu yera kɛnɛ kan. Kɛnɛ ɲama tigɛra ni Mali fasa ani
saheli kungo kɔnfederasɔn AES fasa daliw ye. Bamakɔ komini 3nan Mɛri Madamu
Jire Mariyamu Jalo ka dantigɛli kɔrɔfɔ kɔnɔ, a y’a jira ko fasodenya
lakanankulu tɛ a ka di an ye julu dama ye, a b’an ka sigida hakilila
kofɔ ; ɲɔgɔndɛmɛn hakilila ani ladamu. A ko fana, ko baarakɛminɛn don min
b’a to an ka denmisɛnw bɛ se ka bɔ kɔlɔsilibaaya dama na ka kɛ baara kɛbaaw ye
ani k’an ka hadamadenya danbew dɔn u yɛrɛ ta ye.
Denmisɛnya,
farikoloɲɛnajɛ minisiri Abudulu Kasimu Ibarahimu Fɔnba ka ɲɛsin fasodenya
ladamu ni fasodenɲuman dilanni ma, o ye kuma ta Mɛri kɔfɛ, ka foli ni tanuni
lase denmisɛnw ma, minnu y’u kandi jɛkulu in kama. O de kosɔn, a ko ni
denmisɛnya wulila, faso fana bɛ bɔ a yɛrɛ la. A ye hakililajigin kɛ fana, ko
fasodenya lakanankulu sigira senkan a san fila ye nin ye. Ko ŋaniyaba sirilen
tun don, k’a ɲinin ka kɛnɛ labɛnnen bila denmisɛnw ka bolo kan, u ka se k’u ka
fasokanu, u ka ladamu an’u ka hadamadenya jira.
Minisiri
Fɔnba labanna k’a jira, ko fasodenya lakanankulu walangatara teliya la. Sisan
k’a bɛ jamana marayɔrɔ 16 kɔnɔ, ka fara Bamakɔ faaba kan ani Kati komini. A
sinsinna jɛkulu in mɔgɔw ka a ka di an ye jɔyɔrɔ kan ko dɔw la : foroba kɛnɛya,
jirituru, jolidi, lasaniyali, lakanan sabatili siraw kan, kalan, seko ni dɔnko,
bɛn ani yaafa. A ko baara jɔnjɔnw bɛ fasodenya lakanankulu kɛ an ka sigidaw
bayɛlɛmafanga ye, ani ka siniɲɛsigi ɲuman dilan. A sɔrɔla, kelenya ani
ɲɔgɔndɛmɛn hakilila min bɛ jɛkulu in mɔgɔw la, k’o foli kɛ, k’a ɲinin u fɛ
halibi u ka dɔ fara cɛsiri fanga kan.
TERIYA ANI
BADENYA CIKAN- Bonya dara Burukina Faso minisiriɲɛmɔgɔ min kan
k’a wele fasodenya lakanankulu ka sigi tako 2nan na, a ye teriya ani badenya cikan lase
Mali fasojama ma u ka jamanakuntigi Kapitɛni Ibarahimu Tarawele tɔgɔ la. Rimutaliba
Zan-Emanuyɛli Wedarawogo ye hakilila in kanu kosɛbɛ. A ka fɔ la, hakililaw
yɛlɛmani baarakɛminɛn ɲuman kuntaala jan don ani min bɛ ladamu ni
fasodenɲumanya mabɛnnen kofɔ.
Burukina Faso
minisiriɲɛmɔgɔ in ye hakililajigin kɛ sigidalamɔgɔw ye an ka jamana fila in
dakan na. A ko tariku de b’an sɔgɔ ɲɔgɔn na ; ani basigibaliya ni
yɛrɛmahɔrɔya ɲininni disidakow. A y’a jira ko jamanaw bɛ k’u fangaw fara ɲɔgɔn
kan denmisɛnya de kama, o min ye sinsinyɔrɔ fangama ye bɛnkanw tali la ka
yɛlɛma don tariku cogoya la ani k’an sogokanw yɛlɛma ka kɛ tiɲɛw ye. A ye wele
bila denmisɛnw ma u ka sini ɲɛsigi ni majigin, ɲɔgɔndɛmɛn ani fasodenɲumanya ye.
Rimutaliba Zan-Emanuyɛli Wedarawogo sinsinna denmisɛnya jɔyɔrɔba kan AES
kɔnfederasɔn poroze kɔnɔ ; o min ye Mali, Burukina Faso ani Nizɛri ka
jɛkuluba ye.
A y’a jira
ko hakilila fɛn o fɛn, i n’a fɔ nin ɲɔgɔnna, o bɛ dɔ fara an ka jɛ fanga kan,
k’a fɔ ayi an tɛ jɛn ni jɔnmaaya ye, k’a fɔ awɔ an bɛ Afiriki kanhɔrɔnyanen de
fɛ. O siratigɛ la, ka da ladamubaliya kan, a y’a ɲinin denmisɛnw fɛ u ka segin
an danbew ma ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la foroba taabolow labatoli, faso kanu ani k’u kandi fasodenɲumanya kama. Burukina Faso
minisiriɲɛmɔgɔ ye seereya kɛ fana, an ka jamana ɲɛmɔgɔw ka jatigila donko ɲuman
na, ani ka dusu don denmisɛnw kɔnɔ u ka kɛ nɔrɔnkolaw, koɲɛɲininnaw ye, ani k’u
hakili dayɛlɛ ka bila. A ko denmisɛnw ye saheli kungo jɔlen, wasalen ani
kafolen jigi ye.
Mali
minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga fana ye foli ni tanuni lase
denmisɛn cɛsirilenw ma, ka foli di Burukina Faso minisiriɲɛmɔgɔ ma. A ye
hakililajigin kɛ, ko fasodenya lakanankulu sigili senkan san 2023 utikalo la, o
ye jaabi ye ka wulikajɔ dabali ɲuman bila an ka jamana ka bolo kan an ka
ladamu, ɲɔgɔndɛmɛn, majigin ani hadamadenya donɲɔgɔnna danbew kama. A ko aw ye
dalilu kɛnɛmanw ye, ko Mali bɛ se k’a jigi da denmisɛnya hakilima, jɔlen,
cɛsirilen ani sɔnnen kan. Minisiri bolo, jɛkulu in ka baara kɛlenw, hali n’u tɛ
ye kɛnɛ kan o cogo la, yɛlɛmani sababu jɔnjɔn don, wa a sen bɛ faso jɔli la.
Minisiriɲɛmɔgɔ
Abudulayi Mayiga fana da sera denmisɛnw jɔyɔrɔ ma, i n’a fɔ baara kɛbaaw
sinikow tali la ani foroba yiriwali la, ka fara marayɔrɔ cogoya kow kan. A ye
hakililajigin kɛ fana, ko nin hakilila in bɛ AES kɔnfederasɔn taabolo
kɔnɔ ; o min doni bɛ jamanakuntigi saba kun ; Mali ta, Burukina Faso
ta ani Nizɛri ta. A labanna ka segin gɔfɛrɛnaman ka kandili kan fasodenya
lakanankulu in dɛmɛnni na.
Fasodenya lakanankulu ka sigi tako 1lɔ ka sini ko bolodalenw laɲinin dantigɛli ani lakodɔnsɛbɛnw dili marayɔrɔw ani Bamakɔ faaba jɛkuluw mɔgɔw ma, o kɛra ka baaraw daminɛni lajɛ kuncɛ.
Dɔkala Yusufu Jara
Sama mana kɛ kungo dankelen ye cogo o cogo, a tɛ bonya a jugu ma. Kɔnɔwari Samaw tɛna se ka nin kuma in nkalontigiya, walanda dilen kɔ u ma kunun Mali Sɛgɛw fɛ cɛw ka Angola san 2025 Aforobasikɛti karidefinali la..
Diɲɛ teriyantolantan janjo min labɛnna Ɛndonezi fɛ, a kuncɛra ntɛnɛn tɛnɛnnen in na. Mali Sɛgɛninw ye a ŋanaya sɔrɔ jamana 3 ɲɛkɔrɔ..
Rintaliba Zan Emanuyɛli Wedarawogo ka teriyataama in senfɛ, a bɛna taa a ɲɛ da yɔrɔ dɔw kan, ka ye Mali fasodenɲumanya lakananso ka baaraw tako 2nan daminɛni kɛnɛ kan. Dunanba in ni gɔfɛrɛnaman bɛna baara kɛ. Furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita fana b’a bis.
Laelisɛbɛn dɔ kɔnɔ min bolonɔbilala tarata utikalo tile 19 san 2025, jamana ka hakɛw lafasabaa (korokirɛri zenerali) kiiritigɛso sanfɛdan na Mamudu Tinbo y’a jira, ko sɛgɛsɛgɛli kiiriso ye kiiri kunnafoni dɔ dayɛlɛ ka kɛɲɛ ni kumakan juguw ye, minnu bɛ se ka jate « namara, fo.
An bɛ don min na baarakɛla 122.166 de bugunnatigɛra mɔgɔ mumɛ kofɔlen 158.317 la, o ka surun jama kofɔlen in 80% na.
Ŋununŋunun tun bɛ sen na a bɛ tile damadɔ bɔ. Furancɛlafanga gɔfɛrɛnaman y’a sɛmɛntiya alamisa utikalo tile 14 san 2025, ko lakananbaa ani siwili caman minɛna. Zenerali fila bɛ u cɛla, minnu tun b’a fɛ ka jamana fangabulonw dafiri, nka a ko ma se ka sira sɔrɔ ka da gɔfɛrɛnam.