Don baara
bolodalenw kɔfɛ, minisirilajɛ jɛnna ni :
- poroze
sariya dɔw ye ;
- ka mɔgɔ
dɔw sugandi ka bila jɔyɔrɔ dɔw la ;
- ani ka
kumaɲɔgɔnya dɔw lamɛn.
SARIYAKOW
DAKUN NA
1. Basigi ni siwiliw lakananni minisiri ka
laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ jɛnna :
a. ni dekere poroze dɔ
ye, min bɛ bugunnatigɛsɛbɛn walima kariti biyometiriki fangabulonya ;
b. ni dekere poroze dɔ ye, min bɛ faso tɔgɔla
pasipɔri fangabulonya.
Walasa ka se
ka hadamadenw taa ka segin nɔgɔya kannabila kɔnɔ Saheli kungo basigiko nasira
la, saheli kungo kɔnfederasɔn tɔndenjamanaw jamanakuntigiw y’a ŋaniya ka
dugutaasɛbɛnw ni bugunnatigɛsɛbɛnw kɛrɛnkɛrɛn, k’u mabɛn AES kɔnɔ.
Kabini bɛn
kɛra u mabɛncogow kan Burukina Faso, Mali ani Nizɛri basigi minisiriw fɛ
nowanburukalo tile 22 san 2024 Bamakɔ, saheli kungo jamanaw ka kɔnfederasɔn
ɲɛmɔgɔba ye dugutaasɛbɛn dɔ fagabulonya awirilikalo tile 18 san 2025, saheli
kungo jamanaw tɔgɔ la, min bɛ wele « e-passeport
AES » ani saheli kungo kɔnfederasɔn jamanaw tɔgɔla bugunnatigɛsɛbɛn dɔ, min
bɛ wele « Carte d’Identité biométrique
AES ».
Dugutaasɛbɛn
in ni bugunnatigɛsɛbɛn in dilanni ka kɛɲɛ ni diɲɛ siwiliko pankurunfɛtaamako
hakɛw ye bugunnatigɛsɛbɛnkow ni dugutaasɛbɛnkow la.
Dugutaasɛbɛnw
ni bugunnatigɛsɛbɛnw cogoyaw mabɛnni b’a to bɛnkansɛbɛn min bɛna kɛ u ka se ka kɛ AES tɔgɔ la, o bɛ waleya ni
pasipɔri ani bugunnatigɛsɛbɛn dilanni ye, k’u taamasiyɛnw kɛ ka kɛɲɛ ni AES
kɔnfederasɔn cogoya ye.
Dekere
poroze ninnu, bɛn kɛra minnu kan, u b’a to dugutaasɛbɛn ni bugunnatigɛsɛbɛn
basigilenw ka sɔrɔ ka bila sigidalamɔgɔw ka bolo kan walasa ka se ka yɛlɛma
ɲuman don kɔlɔsili ani hadamadenw taa ka segin cogoya la ani ka jigisigi kɛ
mɔgɔw taa ka seginw na u kuntilennaw ka dɔn.
2. kɔkankow ni diɲɛ
tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri ka laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ jɛnna ni sariya
poroze dɔw ye juruko bɛnkansɛbɛn dɔ kunkan, min bolonɔbilala Bamakɔ feburuyekalo
tile 20 san 2023, Mali gɔfɛrɛnaman ni Afiriki yiriwali nafolo cɛ, dɔ farali
kologɛlɛya fanga kan baloko ni balocogo ɲuman basigili la, o porogaramu dakun
2nan musakako la saheli kungo kɔnɔ.
N’o
bɛnkansɛbɛn in ye, Afiriki yiriwali nafolo bɛna u ka wari miliyɔn 25 juru don Mali
gɔfɛrɛnaman na n’o bɛ bɛn sefawari miliyari 21 ani miliyɔn 340 ani ba 100 ma.
Porogaramu
in waleyali , n’o ye juru in takun ye, a b’a to dɔ ka se ka fara waati kuntaala
jan kɔnɔ, sɛnɛ-jirituru-baganmara ani mɔnni sɔrɔ jɔlɔkɔ nafa kan saheli kungo
kɔnɔ, ka dɔ fara dɔnniyaw kan mɔgɔw mabɛnni na ni waatiyɛlɛma faratikow
faamuyacogo ɲuman ye ani ka dɛmɛn don dɔ bɔli la waatiyɛlɛma kɔlɔlɔ jugu fanga
la.
3. Dugubaw jɔli, soko, dugukoloko, jamana
dugukolo labɛnni ani jama minisiri ka laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ jɛnna ni
dekere poroze dɔw ye dugukolo dɔw latɛmɛni na taamakow ni sira dilan minisiriso
ma, n’o ye titirifɔnse n°10342 ye Kayi sɛrɛkili kɔnɔ, titirifɔnse n°1309 Sikaso
sɛrɛkili kɔnɔ, titirifɔnse n°209 Segu sɛrɛkili kɔnɔ, titirifɔnse n°341 Tumutu
sɛrɛkili kɔnɔ ani titirifɔnse n°2612 Gawo sɛrɛkili kɔnɔ.
Dugukolo
ninnu fiyɛw : Kayi ta m231,98 ; Sikaso ta m278,48 ; Segu ta m211,49 ; Tumutu ta m244,54 ;
Gawo ta hm21 ani m217,99. Cakɛda min bɛ wele tubabukan na
ɛnsititi pedagoziki di Mali, o bɛ kɛnɛ ninnu kan.
MƆGƆ DƆW
SUGANDILI KA BILA JƆYƆRƆ DƆW LA
Minisirilajɛ
ye nin mɔgɔ ninnu sugandi ka bila jɔyɔrɔ dɔw la :
KUNNAFONI,
NUMERIKI SƆRƆ NI FANGA KA BAARA YƐLƐMA KURA MINISIRISO
-
Telefɔniko mabɛnni fɛɛrɛ kuraw ni kunnafoni ni kumaɲɔhgɔnya ani pɔsitiw,
ka ɲɛsin kunnafoni ni kumaɲɔgɔnya kɛcogo kura fɛɛrɛw ma, o jɛkulu mɔgɔ Mali la
:
Abudulayi KULUBALI,
numeriki mabɛnni dɔnbaa ŋana.
-
Telefɔniko mabɛnni fɛɛrɛ kuraw ni kunnafoni ni kumaɲɔhgɔnya ani pɔsitiw,
kunnafoni ni kumaɲɔgɔnya kɛcogo kura fɛɛrɛw ka ɲɛsin pɔsitikow ma, o jɛkulu
mɔgɔ Mali la : Isiyaka ALIHABIBU, sariyakow dɔnbaa ŋana.
KUMAƝƆGƆNYAW
DAKUN NA
1. Baarako, gɔfɛrɛnaman baara ani
hadamadenya fɔkabɛn minisiri ka laselisɛbɛn kunkan, minisirilajɛ ko a y’a mɛn
ni bataki ye basigi ni kɛnɛya baara la an’a fɛɛrɛ bolodalen san 2025-2029 kama.
Basigi ani
kɛnɛya baara la, o jatelen bɛ i n’a fɔ hadamadenya hakɛ dɔ, yɛlɛma ɲuman
doncogo baara kɛcogo la, k’a to sangaɲɔgɔnya ka lawuli cakɛdaw cɛ ani u ni faso
nafoloko cakɛda cɛ.
Walasa ka
basigi ani kɛnɛya baara la o disidakow ta la, gɔfɛrɛnaman jɛnna, kabini an ka
jamana ka yɛrɛta san fɔlɔw la, ni sariya n°62-67/AN-RM min tara utikalo tile 09
san 1962, baarako taabolo kan Mali kɔnɔ ani sariya n°62-68/AN-RM min tara
utikalo tile 09 san 1962, hadamadenya siniɲɛsigi kan Mali kɔnɔ.
O sariya
ninnu waleyali y’a to dɔ ka se ka bɔ baara kasaaraw fanga la ani banaw baaraw
fɛ, ani ka yɛlɛma ɲuman don o kow tali la ba la. O siratigɛ la, sababu caman, i
n’a fɔ fɛɛrɛ kuraw ɲɛtaa, olu ye yɛlɛma don baara kɛcogo la diɲɛ kɔnɔ
dɔɔnin-dɔɔnin ni nɔgɔya donni ye farati kuraw wulili la, ka kɔrɔlenw to u cogo
la.
Walasa ka se
ka dɔ fara baara farati kuraw ɲɛsigili fanga kan ani ka yɛlɛma ɲuman don
baarakɛlaw lakananni sariyako cogoya la, gɔfɛrɛnaman jɛnna ni sariya caman ye
ani k’a bolonɔ bila diɲɛ tɔnba ka bɛnkansɛbɛn n°155 la basigi ani kɛnɛya baara
la ani san 2022 bɛnkansɛbɛn, o bɛnkan kofɔlen in kunkan, min b’a wajibiya
tɔndenjamana kelenna kan, k’a ka faso politiki labɛn basigi ani kɛnɛya baara
la, o kan.
Gɔfɛrɛnaman,
walasa ka se ka wasa kɛ o wajibi in na ani k’a disi da baara ɲumanko gɛlɛya
suguya bɛɛ la, a ye faso politiki labɛn basigi nani kɛnɛya baara la o kan, min
bɛna kɛ fara ɲɔgɔn kan kɛnɛ ye jamana ka hakilila bɛɛ la basigi ani kɛnɛya
baara la, o kunkan.
O politiki
in laɲinin ye ka Hadamaden lakanan baara
la ni baara faratiw ɲɛsigili ye, ka dɔ bɔ baara kasaaraw la ani banaw baara fɛ
cakɛda bɛɛ la ; hali sɔrɔ minnu tɛ sariya kɔnɔ ulu la, ani ka yɛlɛma ɲuman
don sɔrɔ kɛcogo la.
O bɛ jamana
jɔli kura sinsinbɔlɔ kɛrɛnkɛrɛnnenw hukumu kɔnɔ, « Mali kura ɲɛtaasira ka bɛn
san 2063 ma », faso ka fɛɛrɛ ɲɛtaa ni yiriwali kuntaala jan san 2024-2033 kama,
ani baara ɲuman sɔrɔli ɲɛtaa porogaramu.
Faso ka
basigi ani kɛnɛya baara la, o politiki sinsinnen bɛ laɲinin kɛrɛnkɛrɛnnen 4 kan
ani ka bɔ ni baara waleyali fɛɛrɛ dɔ ye san 2025-2029 kama.
2. nafoloko ni wariko
minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya :
a. Lajɛba min bɛ kɛ
Afiriki asuransiko minisiriw fɛ, o kuncɛkan na a tɔndenjamanaw fɛ, min kɛra zuluyekalo
tile 10 san 2025, Lome Togo faaba la.
O lajɛba
fɔlɔ in, san 2025 ta senfɛ, u ye ninnu fɛsɛfɛsɛ :
- desanburukalo
tile 17 san 2024 lajɛba seereyasɛbɛn ;
- lajɛba
tɛmɛnnen bɛnkanw n’a laɲininw waleyalen bɛ ka se hakɛ min ma ;
- ko dɔnbaa
ŋanakulu ka seereyasɛbɛn san 2024 kunkan.
Minisirilajɛ
jɛnna ni Afiriki asuranko minisiriw ka lajɛba sekeretɛri zenerali ka
seereyasɛbɛnw kɔnɔkow ye san 2024 kunkan.
Minisirilajɛ
ye fana, :
- yɛlɛma don
Afiriki asuransiko minisiriw kunkansariya cogoya la ;
- ka jɛn ni
taabolow ye, minnu bɛ yɛlɛma don ani ka dafali kɛ Afiriki asuranko minisiriw ka
koɲɛ dantigɛli sariya la « Zoni CIMA kɔnɔ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la, min bɛ wari
sɔrɔ cogo jugu, kojugubakɛ musakali ani kɛlɛminɛn juguw jɛnsɛnni kɛlɛ.
b. diɲɛ wariko ni sekow
yiriwali marayɔrɔ cakɛda Afiriki tilebinyanfan tɔgɔ la, o ka jɛkulu min
ɲɛsinnen bɛ kuntilennadi ma, o ka lajɛba 35nan bɛnkanw, n’a lajɛ kɛra zuwɛnkalo
tile 25 ka se 26 ma san 2025, Nuwakisɛti Moritani faaba la.
Diɲɛ wariko
marayɔrɔ cakɛda sekow yiriwali la Afiriki tilebinyanfan fɛ, o bɛ dɛmɛn don dɔ
farali la sekow kan jamana 10 kɔnɔ ani
UEMOA fangabulon dɔw la, i n’a fɔ Afiriki tilebinyanfan bankiba (BCEAO) ani
UEMOA kolatigɛjɛkulu.
Kuntilennadijɛkulu
min ɲɛsinnen bɛ taasira kɛrɛnkɛrɛnnenw donni ma ani ka dɛmɛn don cakɛda la a
karankow dantigɛli la. A bɛ a fɛla fana fɔ san baara bolodacogo ani baara sɔrɔ
n’a musaka kan.
Baaraw
kuncɛyɔrɔ la, jɛkulu ye ninnu kɛ :
- ka jɛn ni
seereyasɛbɛnw ye baara bolodacogo ani baara sɔrɔ n’a musaka kan san 2025 kama, ka
fara baara bolodacogo sɔrɔ n’a musaka kan san 2026 kama ;
- ka jɛn ni
baara sɔrɔ n’a musaka latilennen ye dakun V la ;
- ka dusu
don tɔndenjamanaw kɔnɔ, u ka dɛmɛn don cakɛda dakun V baara kɛtaw musako la ;
- ka
kuntilennadijɛkulu ɲɛmɔgɔya di Mali ma san 2 sarati kuntaala kɔnɔ, k’o daminɛ
zuwɛnkalo tile 26 san 2025 la.
Mali
sugandira fana ka kɛ diɲɛ wariko kalanyɔrɔ Afiriki tilebinyanfan tɔgɔ la, o
kuntilennadijɛkulu ɲɛmɔgɔ ye san kelen kuntaala kama.
3. Dugujukɔrɔfɛnko
minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya Liputako-Guruma jamanakuntigiw
ani/minisiriɲɛmɔgɔw ka laadalatɔnsigi 8nan yiriwaliko la, o kɛli la wiziyo-kɔnferansi
fɛ zuluyekalo tile 11 san 2025.
Liputako-Guruma
jamanaw ka jɛkulu yiriwaliko la, o laɲinin ye ka yiriwali ani basigi mabɛnnen ɲɛtaa
sabati ni dugujukɔrɔfɛnw, kuranko, jiko ani baganmara ni mɔnni donni ye ba la
tɔndenjamana saba ninnu kɔnɔ.
Zenerali
darimɛ Abudurahamani Tiyani Nizɛri jamanakuntigi ni Liputako-Guruma jɛkulu
ɲɛmɔgɔ fana don, Zenerali darimɛ Asimi Goyita ni saheli kungo jamanaw ka
kɔnfederasɔn ɲɛmɔgɔ fana don ani Kapitɛni Ibarahimu Tarawele Burukina Faso
jamanakuntigi, olu ye lajɛba 8nan in kɛ.
A don lajɛ
baara bolodalenw tun ye kɛrɛnkɛrɛnnenya la, Liputako-Guruma jɛkulu yiriwali
kama, o kɛli AES kɔnfederasɔn fangabulon dɔ ye.
Jamanakuntigiw
ka lajɛba, a kɛlen kɔ ka kow cogoya dɔn yiriwali kunkan Liputako-Guruma kɔnɔ o
seereyasɛbɛnw fɛ, ani minisirilajɛ 13nan min kɛra Bamakɔ mɛkalo tile 24 san 2025, a ye bɛnkan nafama caman ta, kɛrɛnkɛrɛnnenya
la :
- Liputako-Guruma
jɛkulu yɛlɛmani ka kɛ yiriwali porozew n’a porogaramuw waleyali cakɛda ye ka
kɛɲɛ n’a kuntilennaw ye ani kɔnfederasɔn minisirilajɛ ka ɲɛmɔgɔya kɔnɔ ;
- Liputako-Guruma
jɛkulu yiriwaliko la, o sɛgɛsɛgɛli ;
- waatilatɛmɛn
maraɲɛmɔgɔ dɔ sugandili kalo 6 sarati kuntaala kama, min b’o bayɛlɛmani in
kɛ minisirilajɛ ka ɲɛmɔgɔya kɔnɔ.
Lajɛba senfɛ,
furancɛlafanga jamanakuntigi y’a jira ko Liputako-Guruma jɛkulu yiriwali kama,
o bayɛlɛmani ka kɛ yiriwali porozew n’a porogaramuw waleyali cakɛda ye, o b’a
to saheli kungo jamanaw ka kɔnfederasɔn ka se ka a labɛncogo, a musakako ani
porozew ni porogaramuw waleyacogo kɔlɔsi kɔnfederasɔn kɔnɔ.
4. Kɛnɛyako ni hadamadenya
yiriwali minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya banako cogoya la an ka jamana kɔnɔ,
kɛrɛnkɛrɛnnenya la, fɛn ma fara sumayaba bana ka mɔgɔ minɛnen hakɛ kan ka sanga
ni a dɔgɔkun tɛmɛnnen in cogoya ye.
Furancɛlafanga
jamanakuntigi b’a ɲinin sigidalamɔgɔw fɛ, u ka yɛrɛtanga ani banaw kunbɛnni
fɛɛrɛw matarafa.
Bamakɔ, zuluyekalo
tile 16 san 2025
Gɔfɛrɛnaman
sekeretɛri zenerali,
Birama KULUBALI
Sewaliye de
lɔrɔduru nasiyonali
Rédaction Kibaru
Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga da sera gɛlɛya minnu bɛ Malidenw kan kɔkan sɛbɛn nafamaw kunkan, kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kariti NINA, kariti biyometiriki, pasipɔri. Maliden minnu sigilen bɛ Ɛsipaɲi, olu fana da sera nin fɛn ninnu ma, ani k’a ɲinin Mali ɲɛmɔgɔw fɛ u ka bolonɔ.
Mali cidenklu taara a ɲɛ da Kazan cakɛda « Rostec » kan kunun. O ye helikɔputɛri dilanyɔrɔba lakodɔnnen ye diɲɛ kɔnɔ. U ye Yadaran baarakɛla dɔw fana bisimila ; o cakɛda in de bɛna Mali sanubɔgɔ koli izinin jɔ pankurunjiginkɛnɛ masurunna na Senu Bamakɔ.
Mali cidenklu taara a ɲɛ da Kazan cakɛda « Rostec » kan kunun. O ye helikɔputɛri dilanyɔrɔba lakodɔnnen ye diɲɛ kɔnɔ. U ye Yadaran baarakɛla dɔw fana bisimila ; o cakɛda in de bɛna Mali sanubɔgɔ koli izinin jɔ pankurunjiginkɛnɛ masurunna na Senu Bamakɔ.
