
Jɔnnin wɛrɛ bɛ a ka
jamanakuntigi ka kɔkanko kɛta bolodalenw dɔn waati kuntaala surun ni kuntaala
jan kɔnɔ ka tɛmɛn kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri kan? Awirilikalo
tɛmɛnnen in, minisiri Abudulayi Jɔpu, an ka dipulomasi kuntigi, ale tun ye
dakɔrɔtali kɛ ; nka sisan a ko dantɛmɛmayana : Furancɛlafanga
jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita bɛna taa taama na Irisila zuwɛnkalo
in tile 21 ka se a tile 26 ma san 2025, ka da yen jamanakuntigi Wiladimiri
Putini ka wele kan. Dɔ farali siraw fanga kan Mali ni Irisi cɛ, taama in bɛ o hukumu
kɔnɔ, ka fara jɛɲɔgɔnya bolofara cayali kan. Nin taama in bɛ jamana fila in cɛ
siraw kɛnɛya kofɔ.
Jamanakuntigi bɔko fɔlɔ kɔkan jɛɲɔgɔnya sira kan ni Irisila ye, kabini ni a ye
fanga ta san 2021 mɛkalo la, o ka kɛ forobako ye, o ye dakun nafamaba ye dɔ farali
la Mali ni Irisila cɛ jɛɲɔgɔnya kan. Furancɛlafanga jamanakuntigi ka dancɛ
tɛmɛn taama na, o fɔlɔ kɛra Irisila ni Afiriki cɛ lajɛba la, o min kɛra Sɛn-Petɛrisiburugu
san 2023 zuluyekalo tile 27 ka se a tile 30 ma, jamanakuntigiso ka fɔ la.
Furancɛlafanga
jamanakuntigi ka cisɛbɛn ma ɲinɛ ka AES ɲɛmɔgɔba ka taama in nafa kofɔ. A bɛna
kɛ kɛnɛ wasalen ye dipulomasi nasira la ni mɔgɔ min ye hakililajigin kɛ, ko nin
bɛ sɔn ka kɛ a siɲɛ fɔlɔ ye jamanakuntigi Goyita ni Irisila jamanakuntigi, ka
ɲɔgɔnye u ka jamana fila cɛ kow kan. A san fila ye nin ye jamanakuntigi fila
ninnu ka ɲɔgɔnyeko fɔlɔ kɛra jamana caman cɛ kow de kan san 2023 zuluyekalo
tile 27 ani 28 Afiriki ni Irisila cɛ lajɛba senfɛ Sɛn-Petɛrisiburugu. O senfɛ u
jɛra ka bɛnkansɛbɛn bolonɔbila hakililaɲinin kɛcogo la jɛkabaarako la sɔrɔko,
jagoko ani baarabaw waleyaliko la.
Jamanakuntigi fila ninnu
sera k’o layiduw dafa u ni ɲɔgɔn cɛ, ani ka fɛsɛfɛsɛli kɛ u fila cɛ kow kan
lajɛ senfɛ ka bɛn ni waati ye, waati min, ni kojugubakɛlaw b’a la ka
dansagonwale caya Mali kan ani Mali gɔfɛrɛnaman ni jamana kɔrɔnyanfan mɔgɔ
murutilenw cɛ Alize bɛnkansɛbɛn kɔnɔko waleyali bɛn ni fɔkabɛn sɔrɔcogo la Mali
kɔnɔ, kasɔrɔ o tɛ Malidenw fɛko ye bilen. San fila Sɛn-Petɛrisiburugu lajɛ kɔfɛ,
jamanakuntigi fila, Goyita ni Putini bɛn sibiri nata in bɛɛ, k’u da se u ni
ɲɔgɔn cɛ jɛkabaara ko caman ma ; lafasa, basigi, sɔrɔko, kalanko, fɛɛrɛ
kuraw, olu bɛ kumaw na.
O ye k’a fɔ kabini san 2021, jɛkabaara bolofara b’a la ka cayali min kɛ
furancɛlafanga ɲɛmɔgɔw fɛ, o sera k’a to dɔ ka fara jɛkabaara sira fanga kan
jamana fila in cɛ. Fan fila fɛ taamaw kɛra baara la, fɛɛrɛko ni dipulomasi
bolofara cayara. Irisila minisiriɲɛmɔgɔ-dankan Alɛkisandiri Nowaki nana
taama na Bamakɔ san 2024 nowanburukalo tile 28, ani awirilikalo tɛmɛnnen
in tile 3 ka se a tile 4 ma, Mali kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri
Abudulayi Jɔpu taara taama na Musuku ; AES jamana fila tɔ kɔkankow
minisiri tun b’a nɔfɛ ka Irisila kɔkankow minisiri Sɛrigeyi Lawurɔwu
kumaɲɔgɔnya.
NAFAW NI GƐLƐYAW, LAƝININBAW- Ntɛnɛndon zuwɛnkalo tile 16 tɛmɛnnen, jamanakuntigi Goyita kɛtɔ ka sarankanna kɛ kunnafonidilaw la Mali ka sanufaga izinin kura jɔli tufaden fɔlɔ dayɔrɔ la Modibo Keyita tɔgɔla pankurunjiginkɛnɛ masurunna na Senu Bamakɔ, a ye hakililajigin kɛ a ni Irisila jamanakuntigi haminankow la jamana fila in cɛ jɛkabaara taacogo kan. U fila ka yecogo la, jɛkabaara basigiko kan, o kuma « dasɔgɔra kaban » ; kuma tɔ bɛ sɔrɔko de ɲɛɲininni kan sisan jɛɲɔgɔnya kɔnɔ. O de la Gurupu Yadaran nana Mali la sanu fagali poroze waleyali kama, ka kuma fɔlen kɔrɔ sɛmɛntiya yanni Mali jamanakuntigi ka nin taama in cɛ Irisila.
Sɔrɔko ni jagoko nasira la, baara kɛtaw daminɛna, minnu b’an da a la ko
siniɲɛsigi b’an ye. Alikaamaw, angɛrɛw, tajiw ni tilebatojiri tuluw dira, o
kɛra waleya fɔlɔw ye jɛkabaara siratigɛ la sɔrɔko la an ni ɲɔgɔn cɛ, bɛɛ ka
nafa bɛ min na. O ye fana k’a faamuya, ko jamanakuntigi ka nin taama in kɔnɔ, jɛkabaaraw
bɛna ɲɛsin kuranko, taamako, sɛnɛko, sira dilanw walima yɔrɔjɔw ani dugujukɔrɔfɛnw
bɔli kan, i n’a fɔ bɛn kɛra u kan cogo min na Irisila minisiriɲɛmɔgɔ-dankan ka
taama senfɛ nowanburukalo tɛmɛnnen in na.
An ka gɔfɛrɛnaman fila bɛna u sinsin nin nafa kura ninnu kan dipulomasi nasira
la, ka hakilijakabɔ kɛ wari saracogo la yɔrɔnin kelen Mali bankiw ni irisila
bankiba cɛ, walasa ka se ka Irisila ka baaraba kɛtaw yiriwali ɲɛtaa sabati Mali
kɔnɔ, ka fɛɛrɛw latɛmɛn lɛnpoko kɛcogo la ɛntɛrinɛti sira fɛ ani ka tɛmɛn
ni dɔ farali ye jɛkabaara fanga kan sɔrɔdasiyakow la ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la
fura minnu dajirala minɛnw sancogow la k’olu fɛsɛfɛsɛ. Nin ko caman ninnu bɛ
dusu don Mali ni Irisila kɔnɔ, jɛkulu min sigira gɔfɛrɛnamanw cɛ, k’o labaara
jɛkabaara hukumu kɔnɔ jagoko, sɔrɔko, dɔnniyakow ni fɛɛrɛkow la.
Fɛn min ye jɛkabaara ye basigi nasira la sɔrɔdasi kunda, Mali ka lasigiden min
bɛ Musuku Seyidu Kamisɔkɔ ye Mali ka sɔrɔdasi minnu bɛ kalan na yen, olu bɔli
lajɛ kɛnɛ kan kunun. Bamakɔ yan, Irisila ciden min bɛna bila lafasa ka bolo
kan, o ye baara ta, bɛnkan min fana bolonɔbilala Mali ni Irisila cɛ sɔrɔdasiko
nasira la san 2025, o waleyali fana daminɛna. Nin bɛɛ ye seereyaw ye jamana
fila in cɛ jɛkabaara fanga bonyani na sira wɛrɛw kan.
Mali ni Irisila, jɛɲɔgɔnya sɛbɛ kɔnɔ, u bɛ k’u kandi ɲɔgɔn ma diɲɛ tilennen
sigili kama senkan, min taabolo ka ca ani ka kunsin jamanaw ka yɛrɛya bonyani
ma ko caman na. Gɛlɛya bɛ jamana fila in kan, o la, ka kɛɲɛ ni jamanakuntigi
fila in cɛ ɲɔgɔnye bɛnkanw ye Sɛn-Petɛrisiburugu, u ka kan ka kow sigicogo
ɲinin senkan sa, Irisila ka senkɔrɔmadonniko la, dɔ farali sekow kan basigiko
la Mali kɔnɔ, a ka sɔrɔko bilali la sira ɲuman kan ani yiriwali fɛɛrɛw sɔrɔko,
fɛɛrɛko ani hadamadenyako la jamana kɔnɔ.
Nafaw ni gɛlɛyaw ani disidakow dama-dama, jamanakuntigi Goyita ni Wiladiiri
Putini bɛna minnu cogoyaw fɛsɛfɛsɛ u ka ɲɔgɔnye senfɛ, kɛrɛnkɛrɛnnenya la Kɛrɛmulɛn
kɔnɔ. Walasa ka se ka siraw lakuraya politikiko, dipulomasiko, sɔrɔko la, bolonɔ
bɛna bila bɛnkansɛbɛn caman na karankobaw la : kuranko, sɔrɔko, lafasako, sannayɛlɛnkalanko,
seko ni dɔnko, sɛnɛko, walima kumaɲɔgɔnya fɛɛrɛ kuraw.
Jɛɲɔgɔnya sira kan jamana caman cɛ, sira min bɛ Irisila ni saheli kungo jamanaw ka kɔnfederasɔn AES cɛ, kɔrɔfɔ bɛna boli o fana kan. Hakililajigin na, Irisila jamana gɔfɛrɛnaman ye AES kɔkankow minisiriw wele lajɛ la k’u hakilila ɲinin Musuku awirilikalo tile 3 san 2025.
Basigi ni lafasa nasira la, Irisila ni Irisi federasɔn fan fila bɛɛ tun bɛnna a kan ka jɛkabaara sira jɔnjɔn don ɲɔgɔndɛmɛn kɔnɔ. U y’u kandi fana kojugubakɛ kɛlɛli warali la AES kɔnɔ.
Dɔkala Yusufu JARA
Alasani Suleyimani
Rédaction Lessor
Bɛnkansɛbɛn bolonɔbilalen kɔ jamana fila in cɛ Musuku, Wiladimiri Putini ni Asimi Goyita taara Kazan, « Tatarstan » lajɛ walasa ka taamasiyɛnba di Mali ŋaniya la nafoloko jɛkabaara yiriwali kama ni irisila n’a tɔndenjamanaw ye.
Bɛnkansɛbɛn bolonɔbilalen kɔ jamana fila in cɛ Musuku, Wiladimiri Putini ni Asimi Goyita taara Kazan, « Tatarstan » lajɛ walasa ka taamasiyɛnba di Mali ŋaniya la nafoloko jɛkabaara yiriwali kama ni irisila n’a tɔndenjamanaw ye.
Waatiba foroba taama in kɔnɔ Irisila : Ɲɔgɔnye Asimi Goyita ni a tɔɲɔgɔn Irisila jamanakuntigi Wiladimiri Putini cɛ. U jamanakuntigi fila ka tɛgɛdiɲɔgɔnma jɛlen kɛra Kɛrɛmulɛn bisimilaso kɔnɔ nɛgɛ kanɲɛ 16 Musuku lɛrɛ la..
K’a daminɛ nowanburukalo nata in tile 3 la ka se a tile 27 ma, cɛ ntolantanna minnu si hakɛ tɛ san 17 bɔ (U-17), olu tɔgɔla kupudimɔni bɛna kɛ Katari. Mali bɛ ye o kɛnɛ kan. A delila ka se fo o finali ma san 2015..
Bɛn ni fɔkabɛn bɛnkansɛbɛn ɲɛbila-poroze kolabɛnkulu ɲɛmɔgɔ, minisiriɲɛmɔgɔ kɔrɔ Usumani Isufi Mayiga n’a ka cakɛda mɔgɔw, u ye gɔfɛrɛnaman minisiriw kumaɲɔgɔnya alamisa tɛmɛnnen in minisiriɲɛmɔgɔso la, wulayanfan fɛ..
Nafoloko ni wariko minisiri kɔrɔ, lɛrɛ 6 kuntaala kɔrɔfɔw kɔnɔ, a ma bɔ a kumakan kan. A y’a jira k’ale y’a jɔyɔrɔ fa foroba jate bɔli la, ni wariw sarali ani jamana ka kɛta waleyali ye.