Mali ye furancɛlafanga
latilenni san 4nan daminɛ, k’a daminɛ mɛkalo tile 24 na san 2021, k’a sababu kɛ
politikiko ni fangabulonko kɛlɛw ye an ka jamana kɔnɔ. O la, furancɛlafanga
dakun 2nan daminɛna ni Kolonɛli Asimi Goyita sigili ye fanga la zuwɛnkalo tile
7 san 2021, ka Dr Sogɛli Kokala Mayiga sugandi ka kɛ minisiriɲɛmɔgɔ ye.
San naani o kɔfɛ, gɛlɛyaw n’u ta bɛɛ, furancɛlafanga ɲɛmɔgɔw sera ka ɲɛtaakow
kɛ lafasa, dipulomasi ani yiriwali nasira la, jamanakuntigi y’o minnu dantigɛ a
ka kuntilennasɛbɛn kɔnɔ, a ye min don gɔfɛrɛnaman bolo, ni bulonba jɛnna n’a
waleyali ye san 2021 utikalo kɔnɔ, dɔɔnin k’a jɛ kalo saba la gɔfɛrɛnaman kura
sigilen kɔ.
A daminɛna ni dɔ farali
ye lafasa ni basigi fanga kan, ka garan don kojugubakɛlaw la, ka dan sigi u ka
nijuguyawalew la, u tun b’a la ka sunɔgɔ tigɛ malidenw na ni minnu ye. Fɛn min
hami tun bɛ Malidenw na kosɛbɛ, o ye Kidaliko ye ; nka o sera ka bɔɔsi
juguw la furancɛlafanga ɲɛmɔgɔw fɛ. Mali sɔrɔdasiw donni Kidali nowanburukalo
tile 14 san 2023, o kɛra nisɔndiyakoba ye. K’a kɛ se sɔrɔli daminɛni ye
kojugubakɛlaw kan, ka Alize san 2015 bɛnkan da kɛrɛfɛ pewu.
Jamana ɲɛmɔgɔw y’u yɛrɛ ka bɛn sɔrɔcogo sigi senkan. O siratigɛ la, sariya kura dɔ labɛnni bɛ sen na bɛn ni fɔkabɛn sabatili kama ; o sennaminɛna malidenw yɛrɛ dama ka sigikafɔ kɔfɛ. Walasa ka se yen, jamana ɲɛmɔgɔw sinsinna sisan kow taacogo kan, k’a ɲinin ka yɛlɛma don taabolo caman na jamana kɔnɔ.
O dɔ kɛra ka lakananbaa dunan bɛɛ gɛn ka bɔ an ka jamana kɔnɔ : n’o ye Barikani,
Takuba, G5-Sahɛli ani Minusima ye. Jɛɲɔgɔn sɛbɛ dɔw ka senkɔrɔmadonni sera k’a
to jaabi ɲumanw ka se ka sɔrɔ wulikajɔw la. I n’a fɔ Iran, Turukiye, Siniwajamana
ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la Irisila, ka kɛlɛminɛn nafamaw lase lakananbaaw ma. Mɔbiliw,
bilɛndew, ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la dɔ farali pankurunko fanga kan. Mɔgɔ
caman fana tara ka fara kɛlɛcɛw hakɛ kan.
SINSINYƆRƆ KELEN, BƐNKAN
KELEN- Ka basigi kow ni yiriwali kow tugu ɲɔgɔn na, o
kɛra yecogo ɲuman ye AES kɔnfederasɔnko la, k’o sigi senkan zuluyekalo tule 6 san 2024 Ɲame (Nizɛri)
jamanakuntigi Asimi Goyita n’a tɔɲɔgɔnw Burukina Faso jamanakuntigi Kapitɛni Ibarahimu
Tarawele ani Nizɛri jamanakuntigi Zenerali darimɛ Abudurahamani Tiyani fɛ. O
kɛra jɛkabaara sennaminɛnen ye u ni ɲɔgɔn cɛ. Darapo kelen, fasa kelen ani ja
kelen sɔrɔla AES kɔnfederasɔn tɔgɔ la. Layidu caman dafara u ni ɲɔgɔn cɛ, i n’a
fɔ kɛlɛbolo kelen sigili AES tɔgɔ la. Jaabi ɲumanw b’a la ka sɔrɔ kojugubakɛ
kɛlɛli la k’a sababu k’o kɛlɛboloba in ye k’a ɲinin ka saheli kungo basigi. Fangaw
farali ɲɔgɔn kan AES kɔnɔ o b’a la ka ko caman dalakɛɲɛ : Dipulomasi, sɔrɔko
ani wariko, izininko ni jagoko, kɛnɛyako ni hadamadenyako, kumaɲɔgɔnya, seko ni
dɔnko, adw.
Yɛlɛma kuraw bɛ sen na politikiko ni faganbulonko la. Jamanakuntigi ye yamaruya
di san 2023 zuluyekalo tile 22 sariyasunba waleyali la, kalata jɛkulu
kɛrɛnkɛrɛnnen « Aige » sigira senkan. Sariya kura fana bɛna ta
politikitɔnko la ani tɔn minnu bɛna sigi ka politiki kɛ. Mali kura sinsinyɔrɔba
y’o ye. Ka jɔsen ɲɛnama don jamana jɔli kura kɔrɔ, fasojama haminankoba y’o ye.
Ko dama min bɛ sen na fasojama haminankow tali la ba la, ka nɔgɔya don
hadamadenya kɛcogo la ka fununw ci, nin bɛɛ bɛ fasojama haminankow la, jigisigi
kama siniɲɛsigikow la. Kabini sisan yɛlɛma ɲuman b’a la ka don kuranko cogoya
la jamana kɔnɔ ; wa halibi dabali ɲumanw bɛ ka tigɛ min b’a to malidenw bɛ
se ka hɛrɛ sɔrɔ. O kow ɲɛsigilen bɛ gɔfɛrɛnaman ka san 2025-2026 baarabolodalen
kɔnɔ, jɛn kɛra n’o min ye bulonba fɛ a dɔgɔkun damadɔ ye nin ye.
Fɛn min ye fasoko ye, minisiriɲɛmɔgɔ ye foli ni tanuni di fasojama ma u ka muɲun ni sabali la degunw kɔrɔ, ani ka foli di lakananbaaw fana ma kojugubakɛ kɛlɛli kɛlɛdagaw la hadamadenw ka hakɛw labatoli kɔnɔ. Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga y’a jira fana, ko gɔfɛrɛnaman ka san 2025-2026 baarabolodalen ye sinsinyɔrɔba ye, fasoko bɛnkan don, an bɛɛ kun bɛ min kɔrɔ. Gɛlɛya minnnu b’an kunkan u fanga ka bon… Minisiriɲɛmɔgɔ n’a ka gɔfɛrɛnaman cɛsirilen don kosɛbɛ ka baara sɛbɛ kɛ jɛlenya ani ɲɔgɔnlamɛn kɔnɔ.
Dɔkala Yusufu JARA
Massa SIDIBE
Kumaɲɔgɔnya dɔ senfɛ Mali kunnafonidilaw ɲɛkɔrɔ, jamanakuntigi Asimi Goyita da sera a ka taama kɔnɔko ma Beyijingi, Sini-Afiriki lajɛba « Fecac » tako 9nan na san 2024..
A ka ca ni sefawari miliyari 25 ye, min bɛna labila Siniwajamana gɔfɛrɛnaman fɛ an ka jamanaw ye, walasa u ka se k’u disi da yiriwali gɛlɛyaw furakli la san saba nata kɔnɔ.
Jamanakuntigi Kolonɛli Asimi Goyita bɛ Beyijingi Afiriki-Sini lajɛba 9nan hukumu kɔnɔ. A taara a ɲɛ da Siniwajamana cakɛda fila kan, minnu bɛ sɔn ka kɛ an ka jamana sɔrɔ yiriwali sababuw dɔ ye.
Jamanakuntigi fila ninnu ye ɲɔgɔnye kɛ kunun ntɛnɛn jamanakuntigiso la Beyijingi. jɛkabaarasira minnu b’u cɛ, u da sera olu ma, dɔ farali la u fanga kan o hukumu kɔnɔ, fasojama filaw ka hɛrɛ kama.
A ni minisiri caman bɛ ɲɔgɔn fɛ nin taama in na. Jamanakuntigi ni maaba caman bɛna ɲɔgɔnyew kɛ ani ka taa a ɲɛ da Siniwajamana kɔnɔ cakɛda dɔw kan lajɛ in kuntaala kɔnɔna na.
