AES kolatigɛjɛkulu y’a ka lajɛ fɔlɔ kɛ kunun kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiriso la. A mɔgɔ hakɛ ye gɔfɛrɛnaman minisiri 7 ye ; n’o ye kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri Abudulayi Jɔpu, mara ni desantaralizasɔn ani gɔfɛrɛnaman ka kumalasela minisiri Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga, lafasa ni sɔrɔdasi kɔrɔw ka minisiri Zenerali de kɔri darimɛ Sajo Kamara, nafoloko ni wariko minisiri Aluseyini Sanu, kumaɲɔgɔnya, numeriki sɔrɔ ani fanga ka baara yɛlɛma kuraw minisiri Alihamudu Agi Iliyɛni, jago ni izininko minisiri Musa Alasani Jalo ani kɔkanmalidenw ni Afiriki donɲɔgɔnna minisiri Mosa Agi Atahɛri. Jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita min ye kɔnfederasɔn ɲɛmɔgɔba ye, o jɔyɔrɔ tun falen bɛ jamanakuntigiso sekeretɛri zenerali minisiri Alifuseyini Jawara fɛ.
Hakililajigin na, AES kɔnfederasɔn ɲɛmɔgɔya dira an ka jamana ma a jamanakuntigiw ka lajɛ senfɛ Ɲame zuluyekalo tile 6 san 2024. A tun ɲininna o siratigɛ la, ka kolatigɛjɛkulu dɔ sigi senkan jamana saba in kelenna na. O de kosɔn utikalo tɛmɛnnen in, Zenerali darimɛ Asimi Goyita y’a bolonɔ bila dekere dɔ la, min bɛ kolatigɛjɛkulu sigili yamaruya, k’o bila a ka mara kɔnɔ, k’o ka baaraw mabɛnbaa kɛ kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri Abudulayi Jɔpu ye.
Kunun lajɛ kuncɛyɔrɔ la, kɔkankow minisiri y’a jira ko kolatigɛjɛkulu laɲininba ye ka kuntilenna jɔnjɔn di jamanakuntigi ma AES minɛcogo la. A bɛ dabɔ ka se k’an ka jamana ka baara kɛtaw mabɛn a nafaw lafasali kama.
Kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri ka fɔ la, nin tun ye AES kolatigɛjɛkulu in ka lajɛ fɔlɔ ye, ka kuma AES kunkankow kan fɔlɔ, sanni u bɛ Mali ka ɲɛmɔgɔya kuntilennasɛbɛn fɛsɛfɛsɛ. O sɛbɛn in kɔnɔ, baara kɛta dɔw dantigɛlen don basigi ni lafasa, dipulomasi ani yiriwaliko la. Baara kɛtaw ani hakilila dɔw yɛrɛ waleyali bɛ sen na yiriwaliko la kaban. Sinsin kɛra fɛn dɔw kan dɔ farali kama baara kɛtaw fanga kan.
Fɛn min ye AES kunkanko ye, Abudulayi Jɔpu y’a jira ko basigi minisiriw bɛ wulikajɔw la o siratigɛ la. Dipulomasi fanfɛlan na, kɔkankow minisiriw ye ɲɔgɔn sɔrɔ an ka jamana faaba kɔnɔ yan sɛtanburukalo tɛmɛnnen in, ka baara kɛtaw an’u mabɛncogo boloda. Nafolokow minisiriw fana y’o ɲɔgɔnna kɛ ; olu kumana yiriwaliko kan. Poroze nafamaw, taakaseginw kɛli kannabila kɔnɔ, hakilila minnu bɛ dɔ fara jamana saba ninnu ka donɲɔgɔnna fanga kan.
Ɲɛfɔcogo wɛrɛ la, nin lajɛ in dabɔra ka kuntilennasɛbɛn waleyali sennateliya, ani kɛrɛnkɛrɛnneya la, ka labɛnw sabati minisisow cɛ, ani dɔnko tigilamɔgɔw cɛ nin dakun saba ninnu na (dipulomasi, basigi ani yiriwali). Abudulayi Jɔpu ka fɔ la, nin lajɛ fɔlɔ in kɔnɔko seereyasɛbɛn bɛna di AES kɔnfederasɔn ɲɛmɔgɔba Asimi Goyita ma. O kɔfɛ, AES kolatigɛjɛkulu an ka jamana tɔgɔ la, o bɛna a sinsin baara kɛrɛnkɛrɛnnenw kan sanni ka Mali ka ɲɛmɔgɔya sarati dafa.
AES kɔnfederasɔn jamana kelenna ni Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (Cedeao) cɛ koɲɛw, olu bɛ kuntilennasɛbɛn in kɔnɔ.
Dɔkala Yusufu JARA
Umaru JAKITE
Dɔkala Yusufu Jara
Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.
Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.
Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.
Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.
Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.
