Walasa ka se ka laɲininw waleya,
sεnε minisiriso ye lajε dɔ labεn k’a
daminε nowanburukalo tile 7 la ka se a tile 9 ma san 2023. A bεna kε kumaɲɔgɔnya tako 1lɔ ye gɔfεrεnaman ka
angεrεko tɔpɔtɔli kunkan. A baaraw daminεna kunun
tarata Bamakɔ Lotoliba dɔ la. A ɲεmɔgɔya tun bε sεnε minisiri Lasinε Danbεlε
bolo. Baganmara ani mɔnni minisiri
Yuba Ba tun b’a kεnε kan, ka fara dunkafa sabatili komisεriba Ereduwani Agi
Mohamεdi Ali kan.
Tile saba lajε in na, sεnε baara kεbaaw, julabaw ani mɔgɔ suguya wεrε minnu sen bε gɔfεrεnaman ka angεrεko tɔpɔtɔli la, u ye ɲɔgɔn sɔrɔ. A kun ye ka se ka fura jɔnjɔn kuntaala jan
sɔrɔ. A ɲininnen don lajεkεla ninnu fε, gɔfεrεnaman ka
angεrεko nafa ye fεn minnu ye sεnε sɔrɔ yiriwali la, ka hakilila falenw k’o kan. Ka bεnkanw sɔrɔ a tɔpɔtɔcogo ɲuman na, walasa yεlεma ɲuman bε se ka don baara in kεcogo la.
Sεnε minisiri y’a jira, ko dugukolo taari miliyɔn 43,7 ɲɔgɔnna bε Mali kɔnɔ, sεnε ni baganmara bε se ka kε min kan. O taari hakε fɔlen in na, ji bε se ka walangata ka don taari miliyɔn 2 kɔrɔ.
Mali sɔrɔ dɔ dulonnen don dugukolo nafa bɔli la ; wa jamanaden 70% de ye dugukolo nafabɔbaaraw kεbaaw ye. Mali bε fεn suguya minnu feere kɔkan, o 20% ye dugukolo nafabɔbaaraw sɔrɔfεnw ye ; jamanakɔnɔsɔrɔ fana 35,7% sɔrɔla u fε san 2021 kɔnɔ. O tenkansigili (pεrifɔrimansi) in, minisiri ka fɔ la, o senkɔrɔmadonnen don ni kɔɔrɔsεnε ani
sumansεnε ye. A kɔlɔsilen don, ko san o san 10% bε fara suman ani kɔɔri sɔrɔ hakε kan, k’a sababu kε waleya damadɔw ye : dɔ farali kɔɔri kg1 sɔngɔ kan sεnεkεlaw bolo, dεmεn donni
sεnεkεla cεman n’a musoman ma ni baarakεminεnw ani sεnε kεfεn tɔw dili ye u ma sɔngɔ duman na, forow labεnni, baraziw jɔli, bilasiraliw
ani bolo donni sεnε porozew n’a baara bolodalenw kɔrɔ.
Sɔnni sεnε taabolo kura sariya (LOA) ma
san 2006, an ka jamana y’a ŋaniya ka dεmεn don sεnε na, a ka se ka kε sɔrɔ yiriwali motεri ye. O siratigε la,
walasa ka nɔgɔya don dunfεnw ani taji sɔngɔw yεlεnni na, gɔfεrεnaman ye
dεmεnni daminε sεnε kεfεnw sɔrɔli la san 2008, walasa ka se ka dusu don sεnεkεlaw kɔnɔ ka taa a fε, suman caman ka se ka
sɔrɔ.
Lasinε Danbεlε y’a jira, ko gɔfεrεnaman ka
angεrεko tɔpɔtɔli fεεrε ye ko damadɔw ye ; i n’a fɔ fεεrεlaniyɔrɔ dili, dili kεli telefɔnisiraw fε ani sanni yamaruyasεbεnw.
Cεsiriw n’u ta bεε, walasa ka se ka yεlεma ɲuman don baara kεcogo la, wasaba ma se ka sɔrɔ, k’a sababu kε fεεrε bolodalenw
musaka kεbaliya ye ka labɔli kε,
sεnεkεlaw ka angεrεmako bεε sabatibaliya, o angεrε ni baarakεminεnw sɔrɔbaliya a tuma na, ani julabaw
kεbaliya k’u ka minεn dilenw wari sɔrɔ joona gɔfεrεnaman bolo.
Ka da nin gεlεya kɔlɔsilenw kan, sεnε minisiriso kεlen kɔ ka kumaɲɔgɔnyaw kε marayɔrɔw la san 2023 sεtanburukalo kɔnɔ, a ye nin hakilila falen lajεba in
de sigi senkan n’a jamakulu ye, gɔfεrεnaman ka
angεrεko tɔpɔtɔli fεεrε jɔnjɔnw ɲininni na halibi. A bε dabɔ fura ɲεnama ka se ka sɔrɔ hakilila falenw kɔnɔ, gɔfεrεnaman ka angεrε dita ladoncogo ɲuman na.
Makan
SISƆKƆ
Dɔkala
Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.