Diɲɛ tɔnba bolofara min ɲɛsinnen bɛ dumuniko ma (FAO) o ka ciden Abudulu Karimu Ba, Mali wula kɔnɔ musotɔnw ka faraɲɔgɔnkan jɛkuluba (Fénafer) ɲɛmɔgɔ Madamu Ɲagate Gundo Kamisɔkɔ, ka fara muso caman wɛrɛw kan ka bɔ Mali marayɔrɔ tɔw la, nin bɛɛ tun bɛ kɛnɛ kan.
Masalakun min tara a don kama, o ye : « musow jɔyɔrɔ Mali kura jɔli la ». Min tara dumuniko la o ye : « Hakɛ dumuniko la, o ye ɲɛnamaya ani siniɲɛsigi ɲuman ye ». A masalakun fila, muso ni den ani denbaya minisiri bolo, u bɛ bɛn furancɛlafanga ɲɛmɔgɔw ka yecogo ma ; n’o ye an ka jamana jɔli kura ni kɔnɔnasɔrɔ ye, musow, olu minnu jɔyɔrɔba b’o la ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la wula kɔnɔ musow. Olu ye 60% ye jamanaden tɔw cɛla baaraw kɛli la ani 80% balo sɔrɔliko la.
Kasɔrɔ Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga ka fɔ la, o muso minnu 7% dɔrɔn de bɛ sɛnɛkɛdugukolo lasɔrɔ k’u ka baaraw kɛ. O jate in bɛ damakɛɲɛbaliya belebele jira halibi cɛ ni muso cɛ. An bɛ don min na, a ɲuman ye dabali jɔnjɔn tigɛli ye o damakɛɲɛbaliya in furakɛcogo la, ka muso jɔyɔrɔ don ba la kosɛbɛ ani min b’a to u k’u seko nafa bɔ jɔli walima an ka yiriwali la, min b’a to sigida tilennen damakɛɲɛnen bɛ se ka sɔrɔ. A labanna ka cikan di jamana ɲɛmɔgɔw, tɔn minnu tɛ politikitɔnw ye olu ɲɛmɔgɔw, ani dɛmɛnbaaw wariko ni fɛɛrɛkow la, u ka musow ka ko don ba la.
Sɛnɛ minisiri ka fɔ la, Nin donba fila in ye gɔfɛrɛnaman bolo cogoya ye, ka hakililajigin kɛ sɛnɛ baara kɛbaaw la ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la wula kɔnɔ musow, k’u ka kandiliw lakuraya yiriwali kuntaala jan laɲininw (ODD) sabatili la. O bɛ kɛ ni delili fɛɛrɛ ɲɛnamanw sirili ye ka ɲɛsin waatiyɛlɛma disidakow ma.
Baganmara ni mɔnni minisiri y’a jira, ko masalakun in ka ɲɛsin wula kɔnɔ musow ma, nafaba b’a la ; n’i ye musow ka kɛtaw jate minɛ sɔrɔko nasira la, sɛnɛ, baganmara, jago ani bayɛlɛmani baaraw cogoya la. Yuba Ba y’a jira ko musow jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ baganmara ani sisɛmara ni jɛgɛlamarako la Mali kɔnɔ. O kɔlɔsira kosɛbɛ san 2023 kanapaɲi senfɛ.
FAO ka ciden y’a jira ko diɲɛ kɔnɔ, a ka ca ni mɔgɔ miliyari 3,1 ye, n’o bɛ bɛn dununya jama 42% ma, minnu tɛ dumuni saniman sɔrɔ ka dun. O de kosɔn FAO ye dabali caman tigɛ dumunifɛnsɛnɛ kama kosɛbɛ ka ko kuraw bila a sen na, minnu dama ka kan bɛɛ la, n’u bɛ delili fanga bonya waatiɛlɛma kɔlɔlɔw la, ani n’u bɛ mɛɛn si la. U bɛ hadamaden kelenna ka hakɛw labato dumuniko ani baloko ɲuman siratigɛ la, mɔgɔ si kɛlen tɛ bolo kɔfɛfɛn ye a kow la.
« Fenafer » ɲɛmɔgɔba ye foli ni tanuni lase gɔfɛrɛnaman ma, ka da a ka cɛsiriw kan ka ɲɛsin musow ma, a ɲininni k’u ka hakɛw dafa. Madamu Ɲagate Gundo Kamissɔkɔ ye wele bila jamana ɲɛmɔgɔw ma, u ka dɔ kɛ halibi musow wasaliko la dugukoloko la, min b’a to u bɛ se k’u ka baaraw kɛ ni wasa ye wula kɔnɔ. Nin don kɛrɛnkɛrɛnnen in laɲɛnamayali ye lakodɔnsɛbɛnw dili cogoya ye jɛkulu kɛrɛnkɛrɛnnenw ma, minnu jɔyɔrɔ ka bon kosɛbɛ musow ka senyɛrɛkɔrɔ sabatili siratigɛ la. Ɲɛnajɛw senkɔrɔ, muso ni den ani denbaya ɲɛtaa sabatili minisiri taara a ɲɛ da musow ka « Si soba » kan Sibi yen.
Dɔkala Yusufu JARA
Anni Mari KEYITA
Dɔkala Yusufu Jara
Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.
Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.
Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.
Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.
Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.
