Fasokanw tɔgɔladon
diɲε kɔnɔ,
o laɲεnamayali kεra ni barosigi ye bi alamisa feburuyekalo
tile 22 san 2024, AMALAN ka lajεkεso kɔnɔ
Bamakɔ. A ɲεmɔgɔya
tun bε Kalan – Mali ɲεmɔgɔba
Dr Mahamadu Kɔnta bolo. Tɔn
in tɔnden caman, AMALAN ɲεmɔgɔba
Dr Adama Jɔkolo Kulubali, kunnafoni, numeriki
sɔrɔ ni foroba baara
yεlεma kura minisiri ka ciden, ka fara mɔgɔ
welelen caman wεrεw kan, olu tun b’a kεnε kan. Baro kεra masalakun min kan, o ye « sεbεnni
kɔrɔw layiriwali b’an
danbew sinsin ».
Kɔrɔfɔdantigε
la, a jirala ko fasokanw ye fɔkabεn, jεɲɔgɔnya ani ku-ɲɔgɔn-kan
sinsinnan ye. San o san fasokanw tɔgɔladon
diɲε kɔnɔ,
o laɲεnamayali ye feburuyekalo tile 21 ye ; nka
Kalan-Mali sera k’a kε tile kelen o kɔfε. AMALAN ɲεmɔgɔba
ye bisimilafoliw kε. A ka fɔ la, nin baara min
filε, baara belebeleba don ; n’o ye fasokanw layiriwali ye. An ka kanw
yiriwara, u kεra an yεrεw ka baarakεlanw ye, hali n’i y’a sɔrɔ
gɔfεrεnaman tɔgɔla
taara bε kε tubabukan na halibi fɔlɔ.
N'i y’a mεn ko kan, i ko hadamaden, i ko
hakili ani faamuyali. Kan ye fεn ye, min man nɔgɔ.
A faamubaliya bε se ka kε gεlεya ye, k’a fɔbaa dun. Kuma ye
toden ye. n’i ye dɔ ta, bɔ
kɔ bε bɔ. Kuma de b’a ba
wolo. Adama Jɔkolo ye foli lakuraya ka ɲεsin
denmisεnw ma. A ko, aw de ye faso ntuloma ye. San bε na k’a kɔ
to nkomi ye. Kanko b’i n’a fɔ fiɲε
wulila. A b’i n’a fɔ fununfunun. A bε wuli ni fεn
misεnninw ye. A ka ɲi an k’an janto kanw na. Takurun
bε mεεn ka mεnε ; nka ɲɔsɔnw
de b’a to a bε daminε joona. Denmisεnw, aw de ye takurun ɲɔsɔnw ye. Maakɔrɔ
minnu tun bε kεnε kan, foli ni tanuni lasera u ma u taamasen na. Karamɔgɔ
Banba, Irisari Towe, an’a tɔw.
Adama Jɔkolo ka fɔ
la, dulɔki saba de bε kuma kanna : dɔ
y’a fɔcogo ye, dɔ y’a fɔwaati
ye, dɔ y’a fɔyɔrɔ
ye. Ala k’an kiisi k’an tanga kuma mantɔɔrɔ
ma.
Kalan – Mali ɲεmɔgɔba
ye kuma ta o kɔfε ka ɲεfɔli
kε barosigi in tεmεnsiraw kan. A ka fɔ la, kuma bε di
jεkulu saba ma u ka kumatigiw ka ɲεfɔli
kε sεbεnni kɔrɔw kan. Nka yanni
o cε, a da sera Kibaru Bugufiyε gεlεyaw ma. Kibaru Bugufiyε lakurayara a mεεnna
dɔɔnin. A ma kε furancεlafanga kɔnɔ.
Nka, bi, yɔrɔ in tiɲεna.
Kunnafonisεbεn saba minnu bε bɔ kalo o kalo, Kɔnta
ka fɔ la, olu bε kalo damadɔ bɔ
bɔli kɔ. Nin kεnε in kan
yan, damakasili ye janto ka kε fasokanw yiriwali cakεda in na a cogoya bε se ka
ɲε, baara ka kε a cogoya kɔrɔ
la. An b’aw ladɔnniya ko kunnafonisεbεn saba de bε
bɔ Kibaru la. Kibaru ye bamanankan ye, Kabaaru ye
fulakan ye, Xibare ye marakakan ye.
A jirala ko sεbεnni kɔrɔ
suguya ye saba ye mɔgɔw bolo Mali kɔnɔ : Fitinan, Masaba ani Nko. Fitinan lakodɔnna kabini san
kεmε 6nan ni 7nan waatiw la. A dɔnbaa ŋana ye
burudaamεw ye jamana kɔrɔnyanfan fε.
Masaba tigi ye Woya Kulubali ye ka bɔ Asacεmala, Ɲɔrɔn mara kɔnɔ,
Sandare komini na. Maa saba ka baara don ; o de kosɔn
sεbεnni in welela « Masaba ». Woya Kulubali bangera san 1910 waatiw
la. Fεn min ye Nko ye, o daminεna san 1940 waatiw la Solomani Kantε fε.
Dr Mahamadu Kɔnta ka fɔ la, barosigi in laɲinin
ye mɔgɔw ka se ka bɔ
sεbεnni kɔrɔw kalama. Bi mɔgɔw
k’a dɔn ko fasokanw bε ka sεbεn a mεεnna ; nka u
yiriwali sennasirilen don k’a sababu k’a dɔw lakodɔnbaliya
ye, ani gafe hakε dɔgɔya sεbεnni ninnu
na, fo n’a kεra Nko ye.
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.
