Mara ni desantaralizsɔn minisiri
Kolonεli Abudulayi Mayiga, Bamakɔ lajεkεsoba
Seyisebe (CICB) la karidon feburuyekalo tile 11 san 2024, a ye kuntilennasεbεn
« hakεkεɲε, kalataw ani
yεlεma kuraw » baara daminεni nun don. Gɔfεrεnaman minisiriw, kεrεnkεrεnnenya la, muso ni den ani denbaya ɲεtaa minisiri Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga ani jamana jɔli kura minisiri Ibarahimu Ikasa Mayiga ka ɲεsin gɔfεrεnaman ni fangabulonw cε koɲεnabɔ ma, ka fara maaba welelen wεrεw
kan, nin bεε tun b’a kεnε kan.
O sεbεn in ye hakilijakabɔba min kεra
hakεkεɲε donni kan jamana kalata ni
politiki yεlεma kuraw ni mara tεmεnsiraw kɔnɔ. O sɔrɔla jεkabaara fε muso ni den ani denbaya ɲεtaa
minisiriso ani mara ni desantaralizasɔn minisiriso
ni dεmεnbaaw wariko ni fεεrεko (PTF) la, olu fε ; u ɲεmɔgɔ ye diɲε tɔnba bolofara min ɲεsinnen bε
musow ma n’o ye « Onu-Femmes » ye. A laɲinin ye ka musow sendon kalata, politiki yεlεma kuraw ani mara tεmεnsiraw kɔnɔ, ka fara cε ni muso sendonni
kan jamana jɔli kura tεmεnsira sennaminεnenw kan, jamana ɲεmɔgɔw fε.
Kuntilennasεbεn waleyali la, baara kεtaw bε boli hakεkεɲε, kalataw ani yεlεma kuraw kunankow kotigiw dantigεli ani sariya
n°2015-052 kunnafoni jεnsεnni kan. O sariya in bε hakεkεɲε ɲεtaa dabaliw tigε jɔyɔrɔw lasɔrɔli la sugandiliw ni kalataw la, ani a waleyali sariya politikitɔnw fε. O kεcogo dɔ ye taamakulu
dɔ wulili ye lafiya, mɔgɔw tin donni ɲɔgɔn na ka taa a
fε kalata tεmεnsira kɔnɔ mɔgɔlawoloma tε min na ani basigi kɔnɔ.
« Onu-Femmes » ka lasigiden Mali kɔnɔ Madamu Mari Gorεti Nizigama, kuntilennasεbεn in dilanni jama
fε, o y’o foli kε. A nisɔndiyara ni ɲεtaa sɔrɔlenw ye Mali fε k’a sababu kε sɔnni ye jamana
sariyasunba kura la ; o min bε hadamadenw ka hakεw labatoli kofɔ ; kεrεnkεrεnnenya la, muso ka hakεw
labatoli, ani ka ɲεnawolomani kɔn cε ni muso cε ani san 20015 sariya 052 labatoli.
Jamana ka laselisεbεn kɔnɔ yiriwali kuntaala jan laɲininw (ODD) kan san 2022 kɔnɔ, olu sabatiliko la, muso in y’a jira, ko gɔfεrεnaman tɔgɔla cakεdaw la muso sugandilen ka kε perefe ye, o ye 5% ye, muso su-perefe hakε ye 14,54% ye, muso gɔfεrεnεri hakε ye 1 ye gɔfεrεnεri mumε 20 na. Nka cakεdaw ɲεmɔgɔyako la, muso hakε ye 16,1% ye ; ka lasigiden musoman hakε kε 14,54% ye.
YƐLƐNCOGO ƝUMAN – Mali musow ka jεkuluba (Cafo) ka ciden Madamu Kuyatε Gundo Sisɔkɔ ye yεlεncogo ɲuman foli kε musow ka jɔyɔrɔko la politikitɔn birow kɔnɔ ; hali ni gεlεya min ye Mali kɔnɔ, o kɔlɔlɔ
yεlεnna musow ni musomanninw na kosεbε. Nka, a ko kutilennasεbεn min filε nin ye, o bεna kε
sinsinyɔrɔ ye musow ka gεlεyaw furakεli la.
Muso ni den ani denbaya ɲεtaa minisiri
y’a sεmεntiya, ko kuntilennasεbεn in dilanna ka kεɲε ni furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita hakilila saba ye. Nka
o n’a ta bεε, a ko cε ni muso damakεɲεni hakεw la
ani musow ka senyεrεkɔrɔ, olu sinnen tε ka ta ba la koɲuman halisa,
foroba politikiw kɔnɔ, damakεɲεbaliya fanga
ka bon cε ni muso cε sɔrɔfεnw lasɔrɔli la, hadamadenya lakananni na, ani musow lakananni na ka bɔ ɲangatawalew ma. Minisiri fε,
kuntilennasεbεn waleyali baara minnu bolodalen don san 2024-2026 kɔnɔ, o bε sɔn ka kε sababu ye ka hakεkεɲε ta ba la,
ani ka baara kεtaw sɔrɔ, minnu bεna politiki yiriwa, ani fεεrε minnu bε musow mako gεlεnw ɲεnabɔli kan, k’olu yiriwa.
Madamu Mariyamu Mayiga ye hakililajigin kε, ko san 2016 komini kɔnseyew tali ani depitew tali san 2020 kalata kɔfε, muso hakε cayara bεnkantakuluw kɔnɔ. Muso hakε bɔra 9% na san
2009, ka kε 25% ye san 2016 ; ani ka bɔ 9,52% la san
2013, ka kε 28,52% ye san 2020. O jatew n’u ta bεε, halibi muso hakε ka dɔgɔ bεnkantakuluw kɔnɔ. Gɔfεrεnaman tɔgɔla cakεdaw la, muso hakε min bε sugandi ka bila jɔyɔrɔw la, o man telin ka se 20% ma.
Fεn min ye mara ni desantaralizasɔn minisiri ye,
musow bɔli ka caya jamana sigikafɔba (ANR) la jamana jɔli kura kama ani sariyasunba kandili la, a y’o foli kε. Kolonεli Abudulayi
Mayiga y’a jira ko kuntilennasεbεn in dilannen don ka kεɲε ni furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita hakilila ye. O min
b’a jira, ko yiriwali kuntaala jan bε cε ni muso sendonni wajibiya forobakow la ;
politiki b’o la.
Minisiri fε, nin kuntilennasεbεn in ye dεmεnnan ye jamana jɔli kura fεεrε tigεlen na, ni baara kεta nafamaw ye, minnu bε se ka
kuntilenna di koɲuman yεlεma
kuraw ma ani ka sendonni caya kosεbε jɔyɔrɔw la, mɔgɔw bε ta ka bila minnu na sugandiliw
walima kalataw fε. O siratigε la, a b’a ɲinin
minisiriso tɔw fε, u k’u
seko damajira kε nin kuntilennasεbεn in kɔnɔko waleyali la.
Lajε in waati dumanba dɔ kεra
kuntilennasεbεn in gafe dɔ donni ye mara
ni desantaralizasɔn minisiri
bolo muso ni den ani denbaya minisiri Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga fε, a k’a
di furancεlafanga jamanakuntigi ma.
Mohamεdi JAWARA
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.
