Hakεkεɲε, kalataw ani yεlεma kuraw : Kuntilennasεbεn musow sendonni na koɲuman, foroba kow la

An ka jamana kɔnɔ, muso hakε ka dɔgɔ bεnkantakuluw kɔnɔ. Gɔfεrεnaman tɔgɔla cakεdaw la, mɔgɔ hakε min bε sugandi ka bila jɔyɔrɔw la, o man telin ka se 20% ma

Par

Gansira mardi 13 février 2024 à 11:44
Hakεkεɲε, kalataw ani yεlεma kuraw : Kuntilennasεbεn musow sendonni na koɲuman, foroba kow la

Mara ni desantaralizsɔn minisiri Kolonεli Abudulayi Mayiga, Bamakɔ lajεkεsoba Seyisebe (CICB) la karidon feburuyekalo tile 11 san 2024, a ye kuntilennasεbεn « hakεkεɲε, kalataw ani yεlεma kuraw » baara daminεni nun don. Gɔfεrεnaman minisiriw, kεrεnkεrεnnenya la, muso ni den ani denbaya ɲεtaa minisiri Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga ani jamana jɔli kura minisiri Ibarahimu Ikasa Mayiga ka ɲεsin gɔfεrεnaman ni fangabulonw cε koɲεnabɔ ma, ka fara maaba welelen wεrεw kan, nin bεε tun b’a kεnε kan.

O sεbεn in ye hakilijakab
ɔba min kεra hakεkεɲε donni kan jamana kalata ni politiki yεlεma kuraw ni mara tεmεnsiraw kɔnɔ. O sɔrɔla jεkabaara fε muso ni den ani denbaya ɲεtaa minisiriso ani mara ni desantaralizasɔn minisiriso ni dεmεnbaaw wariko ni fεεrεko (PTF) la, olu fε ; u ɲεmɔgɔ ye diɲε tɔnba bolofara min ɲεsinnen bε musow ma n’o ye « Onu-Femmes » ye. A laɲinin ye ka musow sendon kalata, politiki yεlεma kuraw ani mara tεmεnsiraw kɔnɔ, ka fara cε ni muso sendonni kan jamana jɔli kura tεmεnsira sennaminεnenw kan, jamana ɲεmɔgɔw fε.

Kuntilennasεbεn waleyali la, baara kεtaw bε boli hakεkε
ɲε, kalataw ani yεlεma kuraw kunankow kotigiw dantigεli ani sariya n°2015-052 kunnafoni jεnsεnni kan. O sariya in bε hakεkεɲε ɲεtaa dabaliw tigε jɔyɔrɔw lasɔrɔli la sugandiliw ni kalataw la, ani a waleyali sariya politikitɔnw fε. O kεcogo dɔ ye taamakulu dɔ wulili ye lafiya, mɔgɔw tin donni ɲɔgɔn na ka taa a fε kalata tεmεnsira kɔnɔ mɔgɔlawoloma tε min na ani basigi kɔnɔ.

« Onu-Femmes » ka lasigiden Mali kɔnɔ Madamu Mari Gorεti Nizigama, kuntilennasεbεn in dilanni jama fε, o y’o foli kε. A nisɔndiyara ni ɲεtaa sɔrɔlenw ye Mali fε k’a sababu kε sɔnni ye jamana sariyasunba kura la ; o min bε hadamadenw ka hakεw labatoli kofɔ ; kεrεnkεrεnnenya la, muso ka hakεw labatoli, ani ka ɲεnawolomani kɔn cε ni muso cε ani san 20015 sariya 052 labatoli.

Jamana ka laselisεbεn kɔnɔ yiriwali kuntaala jan laɲininw (ODD) kan san 2022 kɔnɔ, olu sabatiliko la, muso in y’a jira, ko gɔfεrεnaman tɔgɔla cakεdaw la muso sugandilen ka kε perefe ye, o ye 5% ye, muso su-perefe hakε ye 14,54% ye, muso gɔfεrεnεri hakε ye 1 ye gɔfεrεnεri mumε 20 na. Nka cakεdaw ɲεmɔgɔyako la, muso hakε ye 16,1% ye ; ka lasigiden musoman hakε kε 14,54% ye.

YƐLƐNCOGO ƝUMAN – Mali musow ka jεkuluba (Cafo) ka ciden Madamu Kuyatε Gundo Sisɔkɔ ye yεlεncogo ɲuman foli kε musow ka jɔyɔrɔko la politikitɔn birow kɔnɔ ; hali ni gεlεya min ye Mali kɔnɔ, o kɔlɔlɔ yεlεnna musow ni musomanninw na kosεbε. Nka, a ko kutilennasεbεn min filε nin ye, o bεna kε sinsinyɔrɔ ye musow ka gεlεyaw furakεli la.

Muso ni den ani denbaya
ɲεtaa minisiri y’a sεmεntiya, ko kuntilennasεbεn in dilanna ka kεɲε ni furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita hakilila saba ye. Nka o n’a ta bεε, a ko cε ni muso damakεɲεni hakεw la ani musow ka senyεrεkɔrɔ, olu sinnen tε ka ta ba la koɲuman halisa, foroba politikiw kɔnɔ, damakεɲεbaliya fanga ka bon cε ni muso cε sɔrɔfεnw lasɔrɔli la, hadamadenya lakananni na, ani musow lakananni na ka bɔ ɲangatawalew ma. Minisiri fε, kuntilennasεbεn waleyali baara minnu bolodalen don san 2024-2026 kɔnɔ, o bε sɔn ka kε sababu ye ka hakεkεɲε ta ba la, ani ka baara kεtaw sɔrɔ, minnu bεna politiki yiriwa, ani fεεrε minnu bε musow mako gεlεnw ɲεnabɔli kan, k’olu yiriwa. 

Madamu Mariyamu Mayiga ye hakililajigin kε, ko san 2016 komini k
ɔnseyew tali ani depitew tali san 2020 kalata kɔfε, muso hakε cayara bεnkantakuluw kɔnɔ. Muso hakε bɔra 9% na san 2009, ka kε 25% ye san 2016 ; ani ka bɔ 9,52% la san 2013, ka kε 28,52% ye san 2020. O jatew n’u ta bεε, halibi muso hakε ka dɔgɔ bεnkantakuluw kɔnɔ. Gɔfεrεnaman tɔgɔla cakεdaw la, muso hakε min bε sugandi ka bila jɔyɔrɔw la, o man telin ka se 20% ma.

Fεn min ye mara ni desantaralizas
ɔn minisiri ye, musow bɔli ka caya jamana sigikafɔba  (ANR) la jamana jɔli kura kama ani sariyasunba kandili la, a y’o foli kε. Kolonεli Abudulayi Mayiga y’a jira ko kuntilennasεbεn in dilannen don ka kεɲε ni furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita hakilila ye. O min b’a jira, ko yiriwali kuntaala jan bε cε ni muso sendonni wajibiya forobakow la ; politiki b’o la.

Minisiri fε, nin kuntilennasεbεn in ye dεmεnnan ye jamana j
ɔli kura fεεrε tigεlen na, ni baara kεta nafamaw ye, minnu bε se ka kuntilenna di koɲuman yεlεma kuraw ma ani ka sendonni caya kosεbε jɔyɔrɔw la, mɔgɔw bε ta ka bila minnu na sugandiliw walima kalataw fε. O siratigε la, a b’a ɲinin minisiriso tɔw fε, u k’u seko damajira kε nin kuntilennasεbεn in kɔnɔko waleyali la.

Lajε in waati dumanba d
ɔ kεra kuntilennasεbεn in gafe dɔ donni ye mara ni desantaralizasɔn minisiri bolo muso ni den ani denbaya minisiri Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga fε, a k’a di furancεlafanga jamanakuntigi ma.

Mohamεdi JAWARA

Dɔkala Yusufu JARA

Dɔkala Yusufu Jara

Nin fana kalan : Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Nin fana kalan : Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.

Nin fana kalan : San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Nin fana kalan : Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Nin fana kalan : Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Nin fana kalan : Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Tigi ka sεbεnniw

Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié lundi 12 mai 2025 à 12:36

Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sanu sɔrɔli kan ka tɛmɛn kalan kan..

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:27

San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:26

Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:24

Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:27

Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:21

Kupudimɔni 2026 : Komɔri-Mali, Sɛgɛw ye jabaaya don Ujuda

Selen Marɔku sibiri su k’a dugu jɛ kari la, degelikaramɔgɔ Tɔmu Sɛnfiye n’a ka cɛdenw y’u ka farifoni balontanko fɔlɔ kɛ ntɛnɛn marisikalo tile 17 san 2025. Cidenkulu mɔgɔ tɔw ka kan ka se Ujuda bi tarata ni Ala sɔnna. Ujuda ye dugu ye, min bɛ Marɔku ni Alizeri dancɛ la.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:20

L’espace des contributions est réservé aux abonnés.
Abonnez-vous pour accéder à cet espace d’échange et contribuer à la discussion.
S’abonner