«Don dɔ la ne ye n muso wele. Telefɔni ma don ; n y’a ŋaniya ka segin so ka na n ka be ta n ɲinɛna min kɔ. N nana bala n muso sigilen na mɔbili dɔ kɔnɔ a bolibaa kɛrɛfɛ. N hakilila fɔlɔ kɛra k’a furu sa. Nka, a kanu min bɛ n dusukun na, n ma sɔn k’o kɛ ; n kɔni y’a daba kosɛbɛ a k’o waleya jugu in kosɔn. O ni bi cɛ, ne b’a la k’a ɲinin ka ɲinɛ o ko in kɔ, Yaya Alipa Bari ka fɔcogo la. A y’a jira ko an bɛ don min na den fila b’u cɛ. Wa a t’a fɛ tuguni k’a muso wele ko telefɔni ma don, a ka keleya madogokan y’o ye.
Bari ka nin masala in kɛra barokun caman na barodaw la. Bɛɛ b’a fɛla ɲɛfɔ a kan a ka faamuyakoco la. Nka u bɛɛ bɛ ɲɔgɔn sɔrɔ min na, o ye musow sɔrɔbaliya ye telefɔni na. Telefɔniko kɛlen bɛ fɛn ye bi, min kɔlɔlɔ ka jugu. A ɲuman ye furuɲɔgɔnw ka ɲɔgɔn bonya. Kasɔrɔ telefɔni kɛlen bɛ an makoɲɛnan sɛbɛ ye hadamadenya kɔnɔ ciw ni baarakow nasira la.
Wa cɛw ni musow mana don ɲɔgɔn na, u bɛ min gɛlɛya ɲɔgɔn ma kosɛbɛ, o ye lasɔrɔbaliya ye telefɔni na. O lasɔrɔbaliya in, ko caman b’a kɔnɔ minnu ɲɛ ka misɛn ; sabula mankanw ni fɔɲɔgɔnkɔ juguw bɛ sɔrɔ a fɛ. O de kosɔn ni cɛ ma se k’a furumuso walima a terimuso lasɔrɔ telefɔni na, mankanw bɛ don u cɛ. Cɛw bolo kɛrɛkanko don, walima bonyabaliya. Mamadu ye denbayatigi ye Bamakɔ, ale y’o sɛmɛntiya. «Ni ne muso ma n ka weleli ta, a kɛ kɛ n kɔnɔ ko a mako tɛ n na, wa ko ci tɛ ne na».
Mamadu ka dimi ɲɔgɔnna bɛ cɛ caman kan. Sabula weleli jaabibaliya ye mankanw ni jalakiliw sababuw ye furu kɔnɔ. Nka muso dɔw ka fɔ la, cɛw b’u jalaki fu de la ni bisigiya ye a ko caman na. Awa si bɛ san 50 la, lakɔlikaramɔgɔ don kalan kun fɔlɔ la. Ale y’a jira ko a lasɔɔbaliya telefɔni na a somɔgɔw walima a baarakɛɲɔgɔnw fɛ, k’o bɛ se k’a sɔrɔ ale bolo degunnen don a ka baara la, a tɛ se ka sin k’o bila ka jaabili kɛ. A ko «ne tɛ se ka sin k’o bila ka welew jaabi. Kɛrɛnkɛrɛnnenya la ni n bɛ kalanso kɔnɔ walima ni n bɛ ka n wasa don denmisɛnninw na». «ani fana, ni n bɛ kalanso kɔnɔ ka kalan di, wa n ye n welewaati kɛrɛnkɛrɛnnen dantigɛ n furucɛ ye»
K’A K’I N’A FƆ I MA WELELI YE- Ni nin lakɔlikaramɔgɔ muso in cɛ b’a muso faamuya o cogo la, cɛ bɛɛ tɛ ten n’a ta ye. O dɔw kɔnɔnafililen don n’u ta cogoya ye ; i n’a fɔ Usumani Konate, ale tɛ jɛn n’a muso lasɔrɔbaliya ye telefɔni na. A ko n’ale m’a sɔrɔ dɔrɔn, o b’a jira ko a bɛ ka ko dɔ dogo ale la. A ko muso minnu t’u cɛw ka weleli jaabi weleko kelen na, u b’a dabɔ a kama k’u mako bɔ a la. A ka fɔ la «n’i muso t’i bonya, a b’a dabɔ a kama k’a k’i n’a fɔ a m’i ka weleli ye. Hali n’i y’a sɔrɔ telefɔni b’a tɛgɛ kɔnɔ».
Cɛw fana bɛ musow ka welejaabibaliya jate kow ye, minnu ye bisigiw ye, nka i b’a sɔrɔ kɔrɔ wɛrɛ fana bɛ musow bolo wele jaabibaliya la. Mariyamu Ba furulen don den fila b’a bolo. A furucɛ sigilen bɛ Faransi. A y’a jira ko ɲɔgɔnfaamuya bɛ don u cɛ tuma caman na k’a sababu k’ale kunnafoniko ye. A ka fɔ la «An ka furu daminɛ na, mankan tun ka ca an cɛ ni ne tun m’a ka weleli jaabi.
Nka taalen ɲɛfɛ, a y’a faamuya ko ni ne lasiritɔ don, n ka sunɔgɔ fanga ba bon. Sisan an tɛmɛnna o kow kan ; nka mɔgɔ don, min tɛ welewaati jateminɛ, a bɛ ne wele sanga ni waati bɛɛ la ka kuma ne fɛ ani denmisɛnniw fɛ. O ka di ne ye sabula n b’a bisigiya ko a mako b’an na». A ka fɔ la halibi, « a b’an ka nasɔngɔ ci a ɲɛma ; o la n fana bɛ n jilaja a ka weleli kana tɛmɛn n kan».
TƐ TELEFƆNI MATARAFABAA YE- Madamu Sidibe ni Mariyamu Ba tɛ kelen ye o la. Ale ye minfɛndilanyɔrɔ dɔ baarakɛla ye Bamakɔ. A y’a jira ko ale cɛ tɛ telefɔni matarafabaa y’o cogo la, wa n’ale yɛrɛ balala k’a weleli ye a kɔfɛ, a ja bɛ tigɛ, a bɛ sin k’a wele o yɔrɔnin bɛɛ la ; A ko mesazici de ka bon a bolo kosɛbɛ ka tɛmɛn weleli kan. Telefɔni ye siranɲɛfɛn ye Madamu Sisɔkɔ bolo, sabula ale cɛ bɛ keleya kojugu, a tɛ tuma si bila weleli kɔ. A ka fɔ la «ne tun ye baarakɛlaw tɔpɔtɔbaa ye diɲɛ dɛmɛndonjɛkulu dɔ la. O ko kɛtaw n’u caya bɛɛ tile kɔnɔ baarakɛwaati la, ne cɛ b’a wajibiya n kan a ka weleli kana fɔ n kɔ. Ni ne ma se ka weleli min jaabi, o ye kɛlɛ ye so kɔnɔ». A b’o kalada ko suguya bɛɛ kun. Muso wɛrɛ y’a ta ɲɛfɔ telefɔniko la, n’o ye Asan Keyita ye. Ale ko a bɛ ɲinɛ telefɔni kɔ ; sabula n b’a mankan datugu walasa welekan kana denmisɛnninw sunɔgɔbaatɔ kunun». N k’o ɲɛfɔliw n’u ta bɛɛ, a tɛ da n na. Telefɔniko y’an cɛ mankan fanba ye. Walasa ka ne dusu kasi ka taa a fɛ, a bɛ ne ba wele k’a fɔ o ye, ko ne tɛ sɔn k’ale ka weleliw jaabi»
Madamu Sisɔkɔ ni Sasan Keyita ka daliluw bɛ bɛn Umaru ta ma. Ale ye mɔbilidilanyɔtɔ dɔ ɲɛmɔgɔ ye Bakɔ-Jikɔrɔnin. A k’ale muso ye erezo sosiyo kanubaaba ye ; wa a bɛ sɔn ka weleli jaabili to yen fɔlɔ ka tɛmɛn n’a ka widofilɛ ye. O wido kuntaala ka jan o, o ka surun o, n’a ma tila o filɛli la a tɛ weleli jaabi. Umaru ka fɔ la : «telefɔni b’a bolo sanga ni waati bɛɛ la, hali a bɛ ɲinɛ a ka baara ani denmisɛnninw kɔ telefɔniko fɛ. A bɛ ban ka hali ne yɛrɛ ka weleliw jaabi ; sabula a b’a bisigiya ko ne b’a wele k’a bila ciw la walima ka dɔ fara a ka kɛta kan. A daminɛ na, ne tun t’a faamuya. Sufɛ ni ne nana, n yɛrɛ de bɛ wajibiya ka ko dɔw ɲɛnabɔ n yɛrɛ ye, fini minnu dajilen b’a bolo ji la n b’olu ko k’u da, sabula a b’a yɛrɛ kɛ banabaatɔ ye.» Kasɔrɔ fosi t’a la ; Ala ni telefɔniko dɔrɔn.
Telefɔni masiba bonyanen bɛ denbayaw kɔnɔ wa ? Hali n’i y’a sɔrɔ an kumaɲɔgɔn dɔw y’o sɛmɛntiya, Dr Jara miiri la k’o de man kan ka kɛ ; sabula, telefɔni dabɔra ɲɔgɔn lasɔrɔli kama yɔrɔ janw na walima n’a’ tɛ ɲɔgɔn kɛrɛfɛ. A ye misali di a yɛrɛ kan. A ka fɔ la «a bɛ se ka kɛ muso tɛ lasɔrɔ telefɔni na. Sabula ne muso bɛ feere kɛ erezo sosiyo kan, o de kosɔn a ka telefɔni b’a bolo sanga ni wati bɛɛ la. O de la n t’a wajibiya a ka n jaabi tuma bɛɛ la ni n y’a wele. Ni n y’a wele hali ni n m’a sɔrɔ o tɛ n tɔɔrɔ, n dan ye ka mesazi ci a ma. O dɔw la a yɛrɛ bɛ sin ka n wele». Musa Kamara ye denmisɛn furulen ye. Ale fana y’o kuma sɛmɛntiya. A y’a jira ko cɛ fara muso kan, waati dɔ la i lasɔrɔli bɛ se ka gɛlɛya. A bɛɛ bɛ tali kɛ a’ ni ɲɔgɔn cɛ la dannayako la. A gɛlɛyayɔrɔ bɛ se ka kɛ n’a y’a sɔrɔ sigalako wɛrɛ b’aw cɛ kɔrɔlen.
Telefɔniko ye gɛlɛya ye ? Gɛlɛya tɛ ko bɛɛ la. A bɛ se ka kɛ gɛlɛya ye ko dɔw de la. A bɛ se ka kɛ gɛlɛya ye, n’a y’a sɔrɔ a dabɔlen bɛ kɔlɔsili kama. Mariyamu Tarawele ye hadamadenyakow dɔnbaa ŋana ye. A ka fɔ la, «cɛ dɔw b’a wajibiya u ka se k’u muso lasɔrɔ telefɔni na sanga ni waati bɛɛ la. O dun bɛ se ka jate kɔlɔsili ye». Nin waleyaw bɛ sɔrɔ kumaɲɔgɔnya ntanya fɛ furu ɲɔgɔnw cɛ. Sanni i k’a ɲinin ka lasɔrɔbaliya in kun dɔn, cɛ caman bɛ sin ka bisigiyaw daminɛ, minnu bɛ se ka laban fɔɲɔgɔnkɔ nafantanw na. A ko tuguni «kumaɲɔgɔnya ntanya furu ɲɔgɔnw cɛ telefɔniko la, o kɔlɔlɔ bɛ se ka juguya u kan. Kɛlɛw bɛ wuli, teriw walima somɔgɔw bɛ se ka minnu laɲagan ka taa a fɛ, fo ka se furusa ma. Ne delila k’a ye dɔw ka furu sara k’a sababu kɛ nin n’a ɲɔgɔnnaw ye. N b’i wele, i t’i n ka telefɔni ta, a donna tan, a bɔra tan.
Hali ni furuɲɔgɔnw cɛ dama tɛ, telefɔniko kɛlen bɛ gɛlɛye ye Mali hadamadenya kɔnɔ kosɛbɛ ; sabula cɛbaara ni musobaara tɛ yen tuguni, wa yɛlɛma b’ a la ka don ka taa a fɛ mɔgtɔw ka laɲininw cogoyaw la. An bɛ don min na musow bɛ jɔyɔrɔbaw la baaradaw la ani hadamadenya kɔnɔ. O siratigɛ la, cɛw ka kan k’u ka yecogo bɛn ni bi tile cogoya ye. Mariyamu Tarawele ko a ɲuman ye an k’an ka yecogow mabɛn ni ɲɔgɔn ye. Ɲɔgɔnbonya ani ɲɔgɔnfaamuya ka kan ka kɛ an sinsinbere ye.
Dɔkala Yusufu JARA
Anta SISE
Dɔkala Yusufu Jara
Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.
Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.
Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.
Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.
Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.
