Mali-Irisi : Minisiri Jɔpu ni Kamara tun bε Musuku jεɲɔgɔnya kεnε walangatali la

Jamana lakananbaaw kεlen kɔ ka sebaaya sɔrɔ jamana basigi sabatili la, Mali ɲεmɔgɔw bε k’u ɲεsin yiriwali porozebaw waleyali ma. Laɲinin ye ka se ka bεn kuntaala jan sɔrɔ ni cogoyaw sigili ye senkan Malidenw ka hεrε kama u sigiyɔrɔw la. Irisijamana ye jεɲɔgɔn ɲuman ye o siratigε la.

Par

Gansira mardi 05 mars 2024 à 11:46
Mali-Irisi : Minisiri Jɔpu ni Kamara tun bε Musuku jεɲɔgɔnya kεnε walangatali la

Cidenkulu dɔ bɔra Mali kɔnɔ k’a kunda Irisijamana faaba Musuku kan feburuyekalo tile 28 san 2024 yen faamaw ka wele jaabili la. O cidenkulu ɲεmɔgɔya bε kɔkankow ni diɲε tɔnbaw cε koɲεnabɔ minisiri Abudulayi Jɔpu bolo. Lafasa ni sɔrɔdasi kɔrɔw minisiri Kolonεli Sajo Kamara b’a nɔfε nin taama in na. Laɲinin ye jεɲɔgɔnyasira jijalen kɔ sɔrɔdasiko la ni dɔ farali ye jamana lakananbaaw seko kan kεlεko la, Mali bilalen bε Irisila nafoloko cεma poroze suguya caman waleyaliko la, i n’a fɔ yeelenko, taamako, sεnε ni kalanko.

Kɔkankow minisiriso ye kunnafoni min lase, o b’a jira ko nin taama kura in bε bila teriya minεn kɔnɔ ani furancεlafanga fεbaara Musuku.

Tile fila taama tun don. A bεnna ni waati ye, waati min ni gεlεya ntanyinnen don jamana kɔnɔ ani Afiriki tilebinyanfan fε, ka yεlεma don ko caman na. O hukumu kɔnɔ, Mali ka cidenkulu y’a sinsin nin taama in kan, ka kumaɲɔgɔnyaw kε ni Irisijamana politimɔgɔw ye, ka fara a cakεda dɔw ɲεmɔgɔw kan. Kɔrɔfɔ fanba bolila poroze minnu waleyara kaban, minnu waleyali bε sen na, olu kɔlɔsili kan, fo ka se poroze kuraw sigili ma senkan baara kεta caman na u ni ɲɔgɔn cε jεɲɔgɔnya kɔnɔ.

Mali ni irisila cε, yeko ye fɔ ban. Desanburukalo tεmεnnen in daminε na, Mali ye Irisila cidenkulu dɔ bisimila. O ɲεmɔgɔya tun b’u ka lafasa minisiri-dankan ni nafoloko minisiri-dankan bolo. O minisiri fila ni u ka nafoloko dɔnbaa ŋanaw tun bε ɲɔgɔn fε o taama na baara kεta caman na ; i n’a fɔ basigi, nafoloko ani sirako. A donnin kama, Mali wariko n’a nafoloko minisiri Alusenu Sanu y’a jira, ko o cidenkulu nakun tun ye ka Mali kunnafoni ani k’a jigi sigi, ko Irisijamana k’u kɔkɔrɔ u ka yiriwali porozebaw waleyali la. O y’a sɔrɔ ɔkutɔburukalo ni nowanburukalo la, Mali cidenkulu dɔ fana tun taara taama na Irisila.

O taama in senfε, Mali tun ye yiriwali poroze nafama suguya caman dajira Irisila la, u bεnna olu kan. O porozew tun bε tali kε yeelenko, kεnεyako ani sεnεko la. U fila tun ye tajiko ni angεrεko kuma fana fɔ ; k’olu lase Mali ma. Ani tεrεnko. O la, bεn kεra dugu kɔrɔ tεrεnsira dɔ labεnni kan ka bɔ Bamakɔ kun dɔ la ka se dɔ ma ; ani pankurunko ka Mali marayɔrɔw sɔgɔ ka bila ɲɔgɔn na, fo ka don AES mara mumε kɔnɔ. N’o ye Burukina Faso, Mali ani Nizεri koorilamini ye. Da sera dugujukɔrɔfεnko fana ma u ni ɲɔgɔn cε.

Nin taama ninnu bεε kεra Mali ka cidenkulu ta kɔfε Irisila, min ɲεmɔgɔya tun bε furancεlafanga jamanakuntigi bolo Afiriki ni Irisila cε lajεba sigiko 2nan na. O lajεba kεra zuluyekalo tile 27 ka se a tile 28 ma san 2023, Sεn-Petεrisiburugu. Kolonεli Asimi Goyita ni Irisila jamanakuntigi ye ɲɔgɔnye k’o senfε. U y’a ɲinin ka dɔ fara u ni ɲɔgɔn cε jεɲɔgɔnya fanga kan. O senfε, furancεlafanga jamanakutigi y’a jira k’a wasara a ni irisila jamanakuntigi ɲɔgɔnyekun na, wa ko a ye bonya ni majigin min ye Putini na, o y’a kabakoya. Sabula ko a y’a yεrε to ale ka bila la, k’a lamεn koɲuman, ka jigisigi kumaw fɔ. O bε fεn bεε jira.

Sɔrɔdasiya nasira la, lakananbaaw ye sebaaya minnu sɔrɔ kojugubakε kεlεli la, o sababu fanba bɔra Mali ni Irisila cε jεɲɔgɔnya la. O jεɲɔgnya tε bilako ye ; kabini san 1960 waati. Kolonεli Sajo Kamara ka fɔ la, jεɲɔgɔnyasira taacogo ka ɲi bi kosεbε Mali ni Irisila cε ɲɔgɔn bonya kɔnɔ. Irisijamana ye sɔrɔdasiya taabolo karamɔgɔw n’a laadilikεla caman bila ka na Mali kɔnɔ ka dεmεn don an ka lakananbaaw la. O jεɲɔgɔnya ɲuman in, Mali faamaw hami ye k’o jiidi ka taa a fε.

Kabini san 1960 waati la, Irisijamana bε nafolo (burusi) di Mali ma a kalandenw ka taa u ka sannayεlεnkalanw ani dɔfarankankalanw k’u bara. Lakɔlidenw b’o la, lakananbaaw b’o la. O waleyaw ma kɔtigε Irisijamana gɔfεrεnaman si tile kɔnɔ fo ka se bi ma. Kɔsa in na yεrε, Iririsimana ye alikaama tɔni 50.000 ani angεrε tɔni 20.000 ci Mali ma, ka laban ka burusi 290 fara o kan, kalandenw ka taa u ka kalanw k’u bara kalankεsan 2023-2024 kɔnɔ.

Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonli Asimi Goyita ka fɔ la, jεɲɔgɔnya min bε Mali ni Irisila cε, u fila bεε k’u ka nafa sɔrɔ a kɔnɔ. O siratigε la, cidenkulu min taara Irisila, o dabɔra ka jεɲɔgnya sira walangata u ni ɲɔgɔn cε ko suguya wεrεw la ɲɔgɔn bonya kɔnɔ, hadamadenya ni sɔrɔ yiriwali kuntaala jan kama. Mali mako b’o de la, walasa ɲεtaa minnu sɔrɔla sɔrɔdasiya nasiraw la, o ka se ka sinsin kosεbε.

Sεki M. TARAWELE

Dɔkala Yusufu JARA 

 

Dɔkala Yusufu Jara

Nin fana kalan : Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Nin fana kalan : Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.

Nin fana kalan : San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Nin fana kalan : Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Nin fana kalan : Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Nin fana kalan : Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Tigi ka sεbεnniw

Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié lundi 12 mai 2025 à 12:36

Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sanu sɔrɔli kan ka tɛmɛn kalan kan..

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:27

San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:26

Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:24

Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:27

Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:21

Kupudimɔni 2026 : Komɔri-Mali, Sɛgɛw ye jabaaya don Ujuda

Selen Marɔku sibiri su k’a dugu jɛ kari la, degelikaramɔgɔ Tɔmu Sɛnfiye n’a ka cɛdenw y’u ka farifoni balontanko fɔlɔ kɛ ntɛnɛn marisikalo tile 17 san 2025. Cidenkulu mɔgɔ tɔw ka kan ka se Ujuda bi tarata ni Ala sɔnna. Ujuda ye dugu ye, min bɛ Marɔku ni Alizeri dancɛ la.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:20

L’espace des contributions est réservé aux abonnés.
Abonnez-vous pour accéder à cet espace d’échange et contribuer à la discussion.
S’abonner