Mali - Siniwajamana: Ka jε ka lafiya, basigi, sɔrɔ ani mɔgɔya ɲεtaa sigi senkan an dakan kɔnɔ

Laseli nafama in kɔnɔ, Ki Jipingi ye kunnafoni caman di jamanaba in kan, min ka kow bε tali kε Siniwajamana ta la tariku kɔnɔ kɔsa in na. A ye ɲεfɔli kε kosεbε kɔkankow cagoya la ani ci jɔnjɔn minnu bε yen, ni Siniwajamana fanga bε wukikajɔ la o kow la ɲεtaa kura kɔnɔ, ka taabolow ta, fanga ka baara kεtaw kama nin waati in na ani don nataw la. 

Ka jε ka lafiya, basigi, sɔrɔ ani mɔgɔya ɲεtaa sigi senkan an dakan kɔnɔ don nataw la an cε ani diɲεmaa kama, o ye Ki Jipingi hakilila yεrε de ye fangako kan. O ye dajirali ye, Siniwajamana ye min kε ka sinsin yiriwali sariyaw faamuyaliba kan hadamadenya kɔnɔ, walasa ka se ka jaabi di ɲininkali la, min ye diɲε jumεn de bε jɔ ani a bε jɔ cogo di ? A bε tali kε diɲε kuntilenna na. Kow cogoya ani Siniwaw danbew yecogo bε bεn diɲεmaa bεε haminankow ma cogo min na, ani ka ɲεtaa sira jira hadamadenya la diɲε kɔnɔ. 

Kabini diɲε kura daminε na, don nata mɔgɔya ɲuman jɔli an cε hadamadenya kama, o tεmεnna Siniwajamana yεrε hakilila kan, ka kε bεε taacogo ye, ka kε kuntilenna hεrεma ye baara kεta kεrεnkεrεnnenw na, ka kε dajirali labεnnenw ye dɔnniya cogoya la. A bε kε sutura birifini ye ka ganga ɲεtaa kunna an tile in na. 

Bakurubafɔ la, mɔgɔya ɲuman jɔli la an cε hadamadenya kama, o laɲinin ye ka diɲε dayεlεlen jɔ, damakεɲε bε min kɔnɔ, n’a cε ka ɲi a saniyalen don, lafiya kuntaala jan, foroba basigi, hεrε tilencogo ɲuman, sira minεta bε min kɔnɔ. O ye ka diɲε mara kεcogo ɲuman sigi hakilila falenw jaabi ɲumanw kan, k’o nafaw tila an cε. O kεcogo ɲuman ye ka hadamadenya danbew waleya. A sinsinyɔrɔba bε kε diɲε koɲεw jɔli ye, k’u tɔpɔpɔ a ɲεma fεεrε la. O bε bɔ hakilila waleyali la diɲε yiriwali kama, diɲε basigi hakilila ani hdamadenya hakilila ka fara baara kεtaw mabεnni kan. O min ye jεkabaara kεcogo ɲuman ye hakilila kɔnɔ, min ye « Cεsirilan ani Sira » ye. 

O cogoya in na, Siniwajamana b’a ɲinin jamana bεε fε, u ka jε k’u kɔgɔ da disidakow la, ka foroba hεrε ɲinin, walasa ka se ka don nata lafiya, a basigi, a hεrε an’a ɲεtaa sira dayεlε an ka diɲε in ye.

N’i ye gεlεyaw ani disidakow jate minε diɲε kɔnɔ, Siniwajamana bε diɲε ɲεda caman laɲinin kε, min dama ka kan bεε la, n’a sigicogo ka ɲi ɲɔgɔn kan, ani diɲε nafoloko donɲɔgɔnna nafamaba, bεε kama, damakεɲε kɔnɔ. Ni diɲε ɲεda caman ye, min dama ka kan bεε la n’a sigicogo ka ɲi ɲɔgɔn kan, o tε diɲε suguya wεrε ye jamana bεε dama ka kan min kɔnɔ, a bonya an’a dɔgɔya bεε, dɔ k’a fanga an’a ka politiki tintin dɔ kan, k’o bɔ kow la, ɲεtaa minnu sɔrɔla demokarasiko la ka duumε o kan kɔkankow la.

Ka ɲεda camanko basilen labato, min bε jɔli kε. Wajibi don bεε ka diɲε tɔnba laɲininw an’a taabolow labato, ka hakε kεrεnkεrεnnenw labato kɔkankow kunkan, o minnu lakodɔnna bεε fε, ani ka tεmεn ni jamanaw cε jεɲɔgɔnya sira ɲuman ye. Ni foroba nafoloko donɲɔgɔnna ye, nafaba bε min na bεε bolo, ni damakεɲε b’a kɔnɔ, an mako bε diɲε donɲɔgɔnna na o sira de fε, o min bε bεn jamana bεε haminanko ma ; kεrεnkεrεnnenya la, jamana minnu bε yiriwali sira kan, n’u b’a ɲinin k’u ka yiriwali yooboyaabalen gεlεyaw furakε jamanaw cε ani jamanaw kɔnɔ, n’u ka sɔrɔfεnw donni ye o dafε. 

O tε ɲε ni sira ma da diɲεmaa kɔdonni ma ɲɔgɔn na, ka basigi walangata, ka sinsin jamanaw cε siraw jiidili kan ani u lakanancogow, ka kannabila ni jago ani baarabaw kεli ɲεtaa sabati, ka gεlεyabaw furakε, minnu balamininen don diɲε nafoloko dayεlεlen damakεɲεnen, tilennen nafama, yiriwali jεlen ɲε bεε kan.

Ki Jipingi ka fɔ la, ka jε ka mɔgɔya ɲuman sigi senkan an dakan kɔnɔ Mali ni Siniwajamana cε, o hakilila min ye « Cεsirilan ani Sira » ye, o bε ka kε wasa ye. Jamana fila ninnu b’a la ka nafa sɔrɔ u cε jεɲɔgɔnya la cogoya bεε la ani dakun bεε la, k’a to teriyasira jεlen ni taabolow ni damakεɲε kɔ u ni ɲɔgɔn cε, ka jε ka ɲɔgɔn ka yiriwalisiraw senkɔrɔmadon, Siniwajamana baarabakεlaw ni jagokεlaw ye baarada ba caman dayεlε sigidaw la. 

Siniwa cakεda minnu bε Mali kɔnɔ, ka ɲεsin foroba baaraw ma, o sera k’a to kurandiyɔrɔ caman ka jɔ, ka pɔnw jɔ, ka siraw dilan ani ka poroze caman wεrεw waleya, nafaba bε minnu na faso sɔrɔ yiriwali siratigε la ani hεrε laseli la sigidalamɔgɔw ma. Siniwajamana baarabakεlaw n’a jagokεlaw ye baarada ba caman dayεlε sigidaw la. Siniwa cakεdaw ani siniwaw kεra sababu ɲuman ye Mali nafoloko sankɔrɔtali la. 

Jεkabaara min bε Mali ni Siniwajamana cε kεnεyako la, nafa caman sɔrɔla o la. A bε san 55 bɔ, san o san siniwajamana bε dɔgɔtɔrɔkuluw bila ka na Mali kɔnɔ. Kulu hakε min tεmεnna o sira fε, o bε 29 bɔ. A mumε bε se siniwa dɔgɔtɔrɔ 1.000 ma. HopitalidiMali y’a nafa dɔ ye. Siniwajamana y’o jɔ ka di Mali ma fu, wari ma sara a kunkɔrɔ. sangaba b’o dɔgɔtɔrɔsoba in na bi kosεbε. 

Don nataw la, jamana fila ninnu bεna dɔ fara u ni ɲɔgɔn cε jεɲɔgɔnya fanga kan ka taa a fε sirako, tajiko, kεnεyako, sεnεko, kalanko, seko ni dɔnko, jagoko, ani ko wεrεw la. Siniwajamana sago ka don ka baara kε ni Mali ye, ka jε ka mɔgɔya ɲuman sigi senkan an dakan kɔnɔ an ni ɲɔgɔn cε diɲε kura in kɔnɔ. 

Siniwajamana ka lasigiden min bε Mali kɔnɔ, o b’a la k’a seko kε lajεba in hakilila waleyali la kɔkankow kunkan ani k’an cε teriya ɲεtaa sinsin ka taa a fε, k’a kε nafa ye jamana fila in bεε ma.

Sεn Zihɔngi (Siniwajamana lasigiden Mali kɔnɔ)

Dɔkala Yusufu JARA