A ka kunbɛnniw hukumu kɔnɔ, minisiriɲɛmɔgɔ, mara ni desantaralizasɔn minisiri Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga ni politikimɔgɔw ye lajɛ kɛ kunun, sigidaw tɔgɔla kalanyɔrɔ la. A laɲinin tun ye kalatasɛbɛnw filiw latilenni, yɛlɛma kuraw politikikow ni fangabulonw cogoyaw la, olu bɛ dankan min na, ka hakilila falenw k’u kan. Ani fana, k’u ka dugawu ani dɛmɛn ɲinin.
O lajɛ in senfɛ, min bɛnna ni politikimɔgɔ 11 minnu tun minɛna k’u datugu, olu labilali ye. Minisiriɲɛmɔgɔ ye hakililajigin kɛ u ka minisirilajɛ fɔlɔ nowanburukalo tile 27 tɛmɛnnen in, gɔfɛrɛnaman kura sigilen kɔ, furancɛlafanga jamanakuntigi Zenerali darimɛ Asimi Goyita ye kuntilennasɛbɛn min di ma, ni sinsinbɔlɔ seegin b’a kɔnɔ, o kan. N’o ye lafasa ni basigi, tɛmɛnni ni yɛlɛma kuraw ye, kɛrɛnkɛrɛnnenya la kiiriko la, walasa ka se ka dɔ fara yuruguyurugu kɛlɛli fanga kan, tɛmɛnni ni yɛlɛma kuraw ye politikikow ni fangabulonw cogoyaw la, fasojama wasali a haminankow la k’a sababu kɛ sɔrɔ kolo gɛlɛn ye, yɛlɛma ɲuman donni kɛnɛyako cogoya la, yɛlɛma ɲuman donni kalanko cogoya la ani nɔgɔya donni denmisɛnw ka baarako la.
Ani fana, hadamadenw dusu dali fanga kɔrɔ, dɔ farali an ka dipulomasi fanga kan walasa ka se ka faso nafaw lafasa, dɔ farali jɛɲɔgɔnya fanga kan Mali n’a jɛɲɔgɔn sɛbɛw cɛ minnu b’a ka yɛrɛmahɔrɔnya labato, kɔkanmalidenw lakananni, sahelikungo kɔnfederasɔn kuntilennasɛbɛn kɔnɔko waleyali sennateliyali, ani cogoyaw sigili senkan kalata nataw ka se ka labɛn ka waleya basigi ani jɛlenya kɔnɔ ka dan sigi furancɛlafanga la.
Minisiriɲɛmɔgɔ ka fɔ la, sinsinbɔlɔ laban in waleyaliko la, wajibi don ka baara kɛbaa bɛɛ hakilila ɲinin, minnu sen bɛ kalata tɛmɛnsiraw la. A ye jigisigi kɛ, ko hakilila falenw taabolo bɛ to a cogo kɔrɔ la ani k’u labato ; n’o ye bɛɛ sendonni ye kow la, ka jɛ ka jɔli kɛ ani ka jɛlenya sabati. Minisiriɲɛmɔgɔ k’u ka yecogo la, a ɲuman ye jama ka fara ɲɔgɔn kan. U jigi bɛ bɛɛ kan. A ko Fara-farali ani ɲugunni ɲɔgɔn na, k’o da ka di an juguw de la. A labanna ka ɲɛfɔli kɛ ko ntɛnɛn tɛmɛnnen in, ale ni kalata jɛkulu kɛrɛnkɛrɛnnen « Aige » ye ɲɔgɔnye kɛ, walasa ka jamanakuntigi ka kuntilennaw dantigɛ a ye kalatakow labɛncogo la jɛlenya ani basigi kɔnɔ, ani k’a dɔn u ka baaraw bɛ dankan min na sisan ; sabula o cakɛda in de ɲɛsinnen bɛ kandili kalata ani kalata tɔ bɛɛ labɛnni an’u waleyali ma sisan.
Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga ka fɔ la, kalatasɛbɛnw filiw latilenni, o ye sɛbɛnba in bɛnni ye ni don ye, kalataw kama, bɛɛ sen bɛ minnu na jɛlenya ani basigi kɔnɔ. A y’a jira ko danfara min bɛ ɲinan kalatasɛbɛnw filiw latilenni ni san tɔw cɛ, o y’u b’a la ka waleya marayɔrɔ kura dantigɛlen bɛɛ kɔnɔ. Marayɔrɔ kuraw dantigɛra ka ban san 2023 kɔnɔ. Ci wɛrɛ min bɛ furancɛlafanga bolo, o ye yɛlɛma kuraw waleyali ye politikikow ni fangabulonw cogoyaw la, min b’a to an ka jamana politikiko ni basigiko gɛlɛya minnu b’an ka jamana kɔnɔ kabini san caman, olu bɛ se ka nɔgɔya kosɛbɛ.
Minisiriɲɛmɔgɔ y’a faranfasiya, ko kabini san 2012, Mali cogoya ka jugu ka tɛmɛn kɛlɛ kan. Sabula a ka fɔ la, ni kɛlɛ bɛ jamana kɔnɔ, jugu yelen bɛ dɔn. Nka Mali ta in na, an ni kojugubakɛ de bɛ ɲɔgɔn na, min koɲɛ ɲɛ ka misɛn k’a sababu kɛ sigidaw gɛlɛya farali ye a kan. Politiki ɲɛmɔgɔ caman yera minisiriɲɛmɔgɔ ka nin weleli in kɛnɛ kan. Olu ka kɔrɔfɔw la, u ye foli lase minisiriɲɛmɔgɔ ma a sugandili kama ka bila nin jɔyɔrɔ in na, ani k’a fo a ka mɔgɔ lamɛn ani fɔkabɛn na. U y’a fo fana a ŋaniya la politikiko gɛlɛyaw furakɛli la ani hamadadenw dusu dali la fanga kɔrɔ ni politikimɔgɔ 11 minɛnenw labilali ye ka bɔ kaso la. U labanna k’a ɲinin furancɛlafanga ɲɛmɔgɔw fɛ, mɔgɔ o mɔgɔ minɛnen bɛ ka datugu ka da u ka hakililafɔw kan, u k’u jilaja k’o bɛɛ fana labila ; hali politikimɔgɔ minnu ye jamana bila fɔlɔ a sababuw la.
Da donna kalata nataw bolodali fana na. A ɲininna minisiriɲɛmɔgɔ fɛ san 2025 kana kuncɛ k’a sɔrɔ kalataw ma waleya. Jaabili la, Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga y’a jira ko kalataw waleyali ye furancɛlafanga jamanakuntigi haminankoba ye. A ka fɔ la, kalataw waleyali cogoya fɔlɔ ye jama ka fara ɲɔgɔn kan. A kɔni y’a sinsin kuma min kan kosɛbɛ, o ye ko a tɛna se ka jɛn n’a ye mankan ka wuli kalata kɛlen kɔ tuguni.
A y’a jira fana, ko basigiko de kosɔn, wajibi don ka waati jan ta labɛnw sabatili la, min b’a to o kalataw bɛ se ka kɛ basigi ani jɛlenya kɔnɔ, bɛɛ sen bɛ min na. A k’u bɛna dabaliw tigɛ baaraw ka sennateliya ; nka ko teliya ni kɔrɔtɔko jugu tɛna kɛ kelen ye ; sabula ko kɔrɔtɔko jugu ka telin ka na ni faratiw ye kokura. A ye layidu ta, ko politikimɔgɔw hakililaw bɛna ɲinin sanga ni waati bɛɛ la kalatakow la, ka janto kɛ fasojama nafaw fana lakananni na.
Kalatasɛbɛn filiw latilenni ani yɛlɛma kuraw politikikow ni fangabulonw cogoyaw la, olu bɛ dankan min na, ɲɛfɔliw kɛra u kan.
Dɔkala Yusufu JARA
Jedone JAMA
Dɔkala Yusufu Jara
Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.
Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.
Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.
Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.
Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.
