I n’a fɔ diɲɛ jamana tɔw, an ka jamana fana ye musomanninw tɔgɔladon laɲɛnamaya jumadon Bamakɔ lajɛkɛsoba CICB la. O don in bɛ laɲɛnamaya san o san ɔkutɔburukalo tile 11. A ɲinanta masalakun tun ye Mali bolo, ko : «ka musomanninw dɛmɛn dɔnko kalanw na : ni jɔli kura ni kalan ye ». Masalakun min tara diɲɛmaa fɛ, o tun ye : «Musomanninw ka yecogo siniɲɛsigiko la ».
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Dr Sogɛli Kokala Mayiga bolo. Gɔfɛrɛnaman minisiri caman tun b’a kɛnɛ kan ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la muso, den ani denbaya ɲɛtaa minisiri Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga, kalanko minisiri Amadu Si Sawanɛ.
Kunnafoni dɔw y’a jira, ko musomanninw de ye denmisɛn tilancɛ ye diɲɛ kɔnɔ, nka ko yiriwali si, walima politiki si ma ɲɛsin u haminankow tali la ba la. Bi, k’o musomannin ninnu senkɔrɔmadon kalanko nasira la, kɛrɛnkɛrɛnnenya la dɔnko ani fɛɛrɛ kuraw siratigɛ la, o ye wajibi ye.
Don kɛrɛnkɛrɛnnen musomanninw tɔgɔ la, o b’a ɲinin jamana ani sigidaw ɲɛmɔgɔw fɛ, u k’u hakili to musomanninw dabolo la, min b’a to u bɛ se k’u ka hakɛw diya bɔ. Ani fana, k’u yɛrɛ bugunnatigɛ jira ani balan minnu b’u ɲɛ hɛrɛ sɔrɔli la, k’olu walon ka bɔ yen.
Minisiriɲɛmɔgɔ ye hakililajigin kɛ, ɔkutɔburukalo tile 11 kola ; a ko hakililajigin don don musomanninw na, ani denmansaw yɛrɛ la.
Dr Sogɛli Kokala Mayiga ye Mali ka kandili fana jira denmisɛnninw lakananni kama ; kɛrɛnkɛrɛnnenya la musomanninw, furancɛlafanga jamanakuntigi Kolonɛli Asimi Goyita ka ɲɛmɔgɔya kɔnɔ. Minisiriɲɛmɔgɔ bolo, o ye dannaya de ye. A ko jamana jɔli kura laɲinin dɔ ye ka dɛmɛn don ladamuni kura ni kalan jɔli kura la ni musomanninw senkɔrɔmadonni ye dɔnko nasira la.
Muso, den ani denbaya ɲɛtaa minisiri ye foli ni tanuni lase furancɛlafanga ɲɛmɔgɔ tɔw ma u ka kandili la musomanninw ka hakɛw lakananni na, ani u senkɔrɔmadonni ɲɛtaa, dɔnko kalanw na. Minisiri bolo, o de kosɔn dɔnko kalansoba dayɛlɛla min bɛ wele « orobotiki » kalanso.
Madamu Kulubali Mariyamu Mayiga bolo, Mali ye masalakun min sugandi, nafaba de b’o la yɛlɛma kura ɲininnenw na jaamana jɔli kura nasira la. A ko Mali kura bɛ sɔrɔ ni bɛɛ ka kandili ye ; nka ani fana, ni dɛmɛn donni ye dɔnko ani fɛɛrɛ kuraw ɲɛtaa la. Madamu Mayiga y’a ka nisɔndiya jira sew ani wasa sɔrɔlenw na an ka jamana fɛ dɔnko ani fɛɛrɛ kuraw la.
Muso ni den ani denbaya ɲɛtaa minisiri ka fɔ la, musomanninw ye jaabi ɲuman minnu sɔrɔ DEF ani BAC la ɲinan, an bɛ se k’a fɔ k’u b’a fɛ k’a jira ko seko b’u fana na. A labanna ka wele bila mɔgɔ bɛɛ ma, ani fɛn o fɛn sen bɛ kalanko ani jɔli kura la, u ka musomanninw senkɔrɔmadon, min b’a to u na se ka jɔyɔrɔ ɲumanw sɔrɔ dɔnko nasira la, ani ka dɛmɛn don an ka jamana sɔrɔ yiriwali la.
Dɛmɛndonjɛkulu « Pilan ɛntɛrinasiyonali » Mali ɲɛmɔgɔ Jakisɔn Asa Atamu ye hakililajigin kɛ, k’a jira ko an ka kan ka ko dɔ kɛ, min b’a to musomanninw kana saman ka bɔ kalan na ten bilen, k’u don furu la joona k’a sababu k’u mansaw ka faantanya ye. O siratigɛ la, sigidaw ka dɛmɛn ɲininnen don ; ani kɛrɛnkɛrɛnnenya la denmansaw sɔrɔ poroze kuntaala janw kola, o kɔlɔlɔ ɲuman ka yɛlɛn musomanninw ka kalan an’u senkɔrɔmadonni na lakɔli la.
Denmisɛnninw ka wasabulon ɲɛmɔgɔ Imarani Agi Mohamɛdi y’a jira, ko musomanninw senkɔrɔmadonni kalan na, o ye siniɲɛsigi ɲuman kannabilalen dili y’u ma. O ye fana, ka cogoya di u ma, min b’a to u bɛ se k’u jɔyɔrɔ fa jamana yiriwali la. A bolo, a b’a to musomanninw ka ka kɛ dɔnko bolofaraw fɛ ; k’o de bɛ se k’u labɛn, u k’u fanga da sini disidakow kan ani ka dɛmɛn don kosɛbɛ an ka jamana ɲɛtaa la.
Musomannin min ye bɛɛ dan Mali kɔnɔ DEF la ɲinan n’o ye Sira Tarawele ye kalanso « Lɛsimu » na Jelibugu Bamakɔ, o ka kuru bɛrɛmakɛɲɛnen bɛnna 18,57/20 ma. Min fana ye bɛɛ dan BAC la n’o ye Bintu Fulamuso Kulubali ye kɛnyɛrɛye Lise Junesira Kulubali la Kalabankɔrɔ, o fana ka kuru bɛrɛmakɛɲɛnen bɛnna 17,50/20 ma. U fila bɛɛ ye ladiyalifɛnw sɔrɔ u ka nin ɲɛtaa sɔrɔlenw kosɔn.
Dɔkala Yusufu JARA
Amusatu Umu TARAWELE
