Mali, Burukina Faso ani Nizεri ye laseli kε kunun
zanwuyekalo tile 28 san 2024, k’a jira k’u y’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (CEDEAO) kɔnɔ ; wa o
bɔli in tε bila ka balan kɔnɔ. Malidenw ladɔnniyana nin kunnafoni in na
gɔfεrεnaman ka kumalasela, mara ni desantaralizasɔn minisiri Kolonεli Abudulayi
Mayiga fε. Ale de ye laselsεbεn in kalan telewisɔn na nεgε kanɲε 13 kunnafoni
waati la.
Laselisεbεn in y’a jira, ko ŋaniya tun ye Afiriki
tilebinyanfan jamanaw ka donɲɔgɔnna ye ka da badenya, dεmεn, ɲɔgɔndεmεn, bεn ani yiriwali hakililaw kan. O de kosɔn jamanakuntigi Zenerali Abubakari Sangule Lamizana, Zenerali
Musa Tarawele ani Liyetenan-kolonεli Seni Kunce, ni Hɔtiwɔlita (Burukina faso), Mali ani Nizεri jamanakuntigiw
tun don, u n’u jεɲɔgɔn jamanakuntigi 12 wεrε jεra ka Afiriki tilebinyanfan
nafoloko tɔnba (CEDEAO)
sigi senkan Legɔsi (Nizeriya faaba) san 1975 mεkalo tile 28.
Jamanakuntigi saba ninnu ka laselisεbεn in kɔnɔ, u y’a jira
ko a san 49 ye nin ye Sedeyawo bε sen na. Burukina Faso, Mali ani Nizεri jamanakuntigiw
k’u dusukun tɔɔrɔlen an’u jigilatigεlen y’a kɔlɔsi, ko Sedeyawo bε k’a sigibaaw
ani farafinya hakililaw bila. Ka fara o kan, jamana wεrεw de fanga ka bon
Sedeyawo kan bi kosεbε, n’o bε k’a
to a b’a la k’a sigibaaw janfa. Tɔn in kεlen bε fεn jugu ye a tɔndenjamanaw n’u jamanadenw ma, a tun ka kan ka kε hεrε
ye olu minnu ma. Mali, Burukina Faso ani Nizεri jamanakuntigiw ko Sedeyawo tε
ka se k’o kε.
O la, an ka jamanakuntigiw ka fɔ la, Sedeyawo ma se ka dεmεn don jamanaw na kojugubakε
ni basigibaliya kεlεli la. Min ka jugu a bεε ye, o jamanaw kεlen k’a ŋaniya k’u
jɔ u yεrε ye, Sedeyawo
ye ŋaniya juguya ta k’u sεgεrε, ka tɔn sariya bεε sɔsɔ ni ɲangili juguw dali y’u kan, ka kura fara jamana ninnu
ka san caman degun sɔrɔlenw kan kojugubakεlaw fε, ka kɔkanjamana dɔw bugulen to u kɔfε.
Ni dɔ tε ka fara gεlεya kan, fεn tε ka bɔ la. O de kosɔn, Kapitεni Ibarahimu Tarawele, Kolonεli Asimi Goyita
ani Zenerali de birigadi Abudurahamani Tiyani, ni Burukina Faso, Mali ani
Nizεri jamanakuntigiw don, u y’a ŋaniya tariku ɲεkɔrɔ, k’u jɔ u ka jamanadenw jigi kɔrɔ n’u haminankow an’u ka laɲininw tali ye ba la, k’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (CEDEAO) la ; wa o bɔli tε bila ka balan kɔnɔ.
Kɔlɔsilikεla caman bolo, Mali, Burukina Faso ani Nizεri
k’u foosi ka bɔ Sedeyawo la, o ma bala olu la. Sabula u ye faraɲɔgɔnkan kulu min sigi senkan u jamana saba ni ɲɔgɔn cε zuluyekalo tεmεnnen in na kojugubakε kεlεli kama
n’o ye (AES) ye, o b’o maana. Sedeyawo kεlen ka bagabagali kε, k’a bε kεlε wuli
ka bin Nizεri kan n’o ma fanga segin jamanakuntigi minεnen ma, Mali ni Burukina
Faso jamanakuntigiw jεra ka laseli kε, k’a jira ko ni kεlε o kεlε tara ka
Nizεri sεgεrε, o tara ka Mali ni Burukina Faso fana sεgεrε.
O la, lafasa ni basigi kɔfε, (AES) bεna kε don dɔ la nafoloko donɲɔgɔnna jεkulu ye. Mali, Burukina Faso ani Nizεri minnu ye
Sedeyawo sigibaaw dɔ ye senkan, olu foosili ka bɔ jεkulu in na, o ye paara ɲε kelen ye ka taa o laɲinin ma. Nin y’a siɲε fɔlɔ ye jamana saba ka sin k’a foosi ka bɔ Sedeyawo la yɔrɔnin kelen. Hakililajigin na, Moritani y’a foosi ka bɔ a la san 2000.
Madiba KEYITA
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..
Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita ye laseli kε tarata awirilikalo tile 30 san 2024, ko gɔfεrεnaman bε sεnε kεfεn minnu di, tεmεn bε kε n’o ye. O siratigε la, angεrε (ire) kg50 bɔrε ye sefawari dɔrɔmε ba fila ani kεmε seegin (d2 800) ye, farafinnɔgɔ kg50 .
San o san mεkalo tile 1lɔ ye baarakεlaw tɔgɔladon ye diɲε kɔnɔ. O hukumu kɔnɔ, Mali baarakεlaw lafasatɔn minnu bε UNTM jεkuluba kɔnɔ, olu ye yεrεjirataama kε jamana ka yεrεmahɔrɔnya kεnεba kan. A kεra kεnε ye, min kɔrɔfɔw bolila hadamadenya basigili ni ɲεtaa laɲini.
Mali sɔrɔdasiw ye kojugubakεla Hugo faga Indelimani kεlεdaga la Gawo mara la. Kabini Mali y’a ŋaniya k’a mεru don Irisijamana na sɔrɔdasiko nasira la, an ka lakananbaaw b’a la ka sebaayaw sɔrɔ dɔrɔn kojugubakεlaw kan..
UNTM biro kura mɔgɔ ye 53 ye. U ye lahidu ta, ko furakεcogo ani laɲinin minu kεra a ka sigikafɔw senfε, olu bεna kε sisinnan ye sarati kura in kɔnɔ.
