Sedeyawo : Mali ni Burukina Faso ani Nizεri y’u foosi

Jamana saba ninnu ɲεmɔgɔw y’a jira ko Sedeyawo kεlen bε fεn jugu ye a tɔndenw ma, a tε ka dεmεn don u la kojugubakε kεlεli la, a bε ka ɲangili juguw ta ka jamanaw sεgεrε minnu y’a ŋaniya k’u jɔ n’u yεrε ye. Nin ŋaniya in bε dan tariku kɔnɔ ; nin y’a siɲε fɔlɔ ye kabini Sedeyawo sigira senkan a san 49 ye nin ye.

Par

Gansira lundi 29 janvier 2024 à 15:19
Sedeyawo : Mali ni Burukina Faso ani Nizεri y’u foosi

Mali, Burukina Faso ani Nizεri ye laseli kε kunun zanwuyekalo tile 28 san 2024, k’a jira k’u y’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (CEDEAO) kɔnɔ ; wa o bɔli in tε bila ka balan kɔnɔ. Malidenw ladɔnniyana nin kunnafoni in na gɔfεrεnaman ka kumalasela, mara ni desantaralizasɔn minisiri Kolonεli Abudulayi Mayiga fε. Ale de ye laselsεbεn in kalan telewisɔn na nεgε kanɲε 13 kunnafoni waati la.

Laselisεbεn in y’a jira, ko ŋaniya tun ye Afiriki tilebinyanfan jamanaw ka donɲɔgɔnna ye ka da badenya, dεmεn, ɲɔgɔndεmεn, bεn ani yiriwali hakililaw kan. O de kosɔn jamanakuntigi Zenerali Abubakari Sangule Lamizana, Zenerali Musa Tarawele ani Liyetenan-kolonεli Seni Kunce, ni Hɔtiwɔlita (Burukina faso), Mali ani Nizεri jamanakuntigiw tun don, u n’u jεɲɔgɔn jamanakuntigi 12 wεrε jεra ka Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (CEDEAO) sigi senkan Legɔsi (Nizeriya faaba) san 1975 mεkalo tile 28.

Jamanakuntigi saba ninnu ka laselisεbεn in kɔnɔ, u y’a jira ko a san 49 ye nin ye Sedeyawo bε sen na. Burukina Faso, Mali ani Nizεri jamanakuntigiw k’u dusukun tɔɔrɔlen an’u jigilatigεlen y’a kɔlɔsi, ko Sedeyawo bε k’a sigibaaw ani farafinya hakililaw bila. Ka fara o kan, jamana wεrεw de fanga ka bon Sedeyawo kan bi kosεbε, n’o bε k’a to a b’a la k’a sigibaaw janfa. Tɔn in kεlen bε fεn jugu ye a tɔndenjamanaw n’u jamanadenw ma, a tun ka kan ka kε hεrε ye olu minnu ma. Mali, Burukina Faso ani Nizεri jamanakuntigiw ko Sedeyawo tε ka se k’o kε.

O la, an ka jamanakuntigiw ka fɔ la, Sedeyawo ma se ka dεmεn don jamanaw na kojugubakε ni basigibaliya kεlεli la. Min ka jugu a bεε ye, o jamanaw kεlen k’a ŋaniya k’u jɔ u yεrε ye, Sedeyawo ye ŋaniya juguya ta k’u sεgεrε, ka tɔn sariya bεε sɔsɔ ni ɲangili juguw dali y’u kan, ka kura fara jamana ninnu ka san caman degun sɔrɔlenw kan kojugubakεlaw fε, ka kɔkanjamana dɔw bugulen to u kɔfε.

Ni dɔ tε ka fara gεlεya kan, fεn tε ka bɔ la. O de kosɔn, Kapitεni Ibarahimu Tarawele, Kolonεli Asimi Goyita ani Zenerali de birigadi Abudurahamani Tiyani, ni Burukina Faso, Mali ani Nizεri jamanakuntigiw don, u y’a ŋaniya tariku ɲεkɔrɔ, k’u jɔ u ka jamanadenw jigi kɔrɔ n’u haminankow an’u ka laɲininw tali ye ba la, k’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba (CEDEAO) la ; wa o bɔli tε bila ka balan kɔnɔ.

Kɔlɔsilikεla caman bolo, Mali, Burukina Faso ani Nizεri k’u foosi ka bɔ Sedeyawo la, o ma bala olu la. Sabula u ye faraɲɔgɔnkan kulu min sigi senkan u jamana saba ni ɲɔgɔn cε zuluyekalo tεmεnnen in na kojugubakε kεlεli kama n’o ye (AES) ye, o b’o maana. Sedeyawo kεlen ka bagabagali kε, k’a bε kεlε wuli ka bin Nizεri kan n’o ma fanga segin jamanakuntigi minεnen ma, Mali ni Burukina Faso jamanakuntigiw jεra ka laseli kε, k’a jira ko ni kεlε o kεlε tara ka Nizεri sεgεrε, o tara ka Mali ni Burukina Faso fana sεgεrε.

O la, lafasa ni basigi k
ɔfε, (AES) bεna kε don dɔ la nafoloko donɲɔgɔnna jεkulu ye. Mali, Burukina Faso ani Nizεri minnu ye Sedeyawo sigibaaw dɔ ye senkan, olu foosili ka bɔ jεkulu in na, o ye paara ɲε kelen ye ka taa o laɲinin ma. Nin y’a siɲε fɔlɔ ye jamana saba ka sin k’a foosi ka bɔ Sedeyawo la yɔrɔnin kelen. Hakililajigin na, Moritani y’a foosi ka bɔ a la san 2000.

Madiba KEYITA

Dɔkala Yusufu JARA

 

Dɔkala Yusufu Jara

Nin fana kalan : Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Nin fana kalan : Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.

Nin fana kalan : San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Nin fana kalan : Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Nin fana kalan : Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Nin fana kalan : Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Tigi ka sεbεnniw

Mɔbiliw asuransi : Munna nɔladilanwari bɛ mɛɛn ?

Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié lundi 12 mai 2025 à 12:36

Sanubɔ Kangaba : Sanuko ni kalanko bɛɛ, siniɲɛsigi ka labɛn

Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sanu sɔrɔli kan ka tɛmɛn kalan kan..

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:27

San 2026 kupudimɔni : Santarafiriki-Mali 0-0, Sɛgɛw ye baara gɛlɛya u yɛrɛ bolo

Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:26

Marisikalo tile 26, Seyidusuw tɔgɔladon, san 1991-2025 : Syidusuw miiriya waati disidakow la

Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 25 mars 2025 à 12:24

Baaradegekalan : Degeden 2.500 y’u kali k’u bɛna baara kɛ ni ladiriya ye

Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:27

Seko ni dɔnko : Yokoro ani Salawale-wale bɛ ba la halibi

Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:21

Kupudimɔni 2026 : Komɔri-Mali, Sɛgɛw ye jabaaya don Ujuda

Selen Marɔku sibiri su k’a dugu jɛ kari la, degelikaramɔgɔ Tɔmu Sɛnfiye n’a ka cɛdenw y’u ka farifoni balontanko fɔlɔ kɛ ntɛnɛn marisikalo tile 17 san 2025. Cidenkulu mɔgɔ tɔw ka kan ka se Ujuda bi tarata ni Ala sɔnna. Ujuda ye dugu ye, min bɛ Marɔku ni Alizeri dancɛ la.

Par Dɔkala Yusufu Jara


Publié mardi 18 mars 2025 à 11:20

L’espace des contributions est réservé aux abonnés.
Abonnez-vous pour accéder à cet espace d’échange et contribuer à la discussion.
S’abonner