Sumanw sɔngɔ : Sɔngɔw jiginna

Wasa b’a la ka sɔrɔ sumanko la sisan ka da suman kuraw bɔli kan sugu la. U sɔngɔw fana b’a la ka jigin. Mɔgɔ minnu bε balo san k’a dun, olu tun b’a la ka nin waleya in makɔnɔ a mεεnna. A bεna fisaya mɔgɔ caman ma kosεbε. An ka kunnafoniɲininnaw ye jateminε kε sugu sɔngɔko la tarata nowanburukalo tile 7 san 2023 Bamakɔ sugu dɔw yaalali senfε.  

A bε fɔ sugu min ma « Ɲɔnɔn pilasi », o ɲεsinnen bε Bamakɔ misiriba ma. Sumanfeereyɔrɔba dɔ bε yen. U bε Mali malo, ɲɔ, kaba ani sɔ feere kosεbε. Bɔrεw sogolonnen bε fan bεε fε. Banjugu Samakε ka mangasada don. Ale ka fɔ la, suman kuraw bε ka na sugu la dɔɔnin-dɔɔnin o bε kalo kelen bɔ sisan. O de bε k’a to ni sumanw sɔngɔ b’a la ka jigin. O don in na, malo Ganbiyaka kg100 tun bε ka feere sefawari dɔrɔmε ba tan (d10 000) walima ba kɔnɔntɔn (d9 000) na ka kεɲε n’a ɲε suguya ye. Kasɔrɔ waatiw tεmεnna, a kg100 tun ye d10 000 walima d11 000 ye. O y’a sɔrɔ a kg1 bε feere d100 na walima d130 la ; nka sisan d90 walima d80 b’o sɔrɔ.
Kaba kg100 tun ye 6 000 walima d5 000 ye ; sisan o bε ka feere d4 000 walima d3 600. A kg1 bε ka feere d50 la.  

Fεn min ye ɲɔ sɔngɔko ye, o fana bε ka jigin hali ni ɲɔ kuraw ma bɔ ka caya fɔlɔ. Ɲɔ kg100 tun bε feere d8 000 walima d7 000 la ; sisan o bε ka feere d5 500 walima d5 000 la. O y’a kg1 d70 ye n’a folonnen don. Kasɔrɔ o tun ye d100 walima d80 ye. Sɔ kg100 tun bε sɔrɔ d13 000 la ; bi o bε ka feere d9.000 na. A kg1 tun ye d140 ye, sisan d100 b’o sɔrɔ.
Julabaw ka fɔ la, sumanw sɔngɔ bε basigi, k’a daminε zanwuyekalo la ka se marisikalo ma.

Banjugu Samakε y’a jira ko ɲinan ka fisa ni salon ye sumanko la. Mɔgɔ caman sera ka sεnε kε ka wasa jamana basigili fε, nɔgɔ fana sɔrɔla u fε a tuma na. Ɲɔnɔn pilasi malo bε bɔ Ɲɔnɔn ka na. An bε bɔ yen tuma min na, an ɲε tun bε u la ka malo jigin ka bɔ kamiyonbaw kɔnɔ Bureyima Buwarε ka mangasada la. Ale ka fɔ la, malo kura seli ye caman bɔ malo sɔngɔ la. A kg100 b’a ta d6 500 la, ka se d8 000 ma ; kasɔrɔ waatiw tεmεnna a tun b’a ta d9 500 la ka se d10 000 ma.

Lasinε Tarawele fana ye malofeerela ye Ɲɔnɔn pilasi la. A bε san 30 bɔ baara in na. Ale fana y’a jira ko ɲinan ka fisa ni salon ye sumanko la. Sabula ko salon suman sɔngɔ duman danna dɔgɔkun fila kuntaala ma. Nka ɲinan, halibi dɔ bε ka bɔ a la. Sεnε caman sera ka kε, gɔfεrεnaman ka nɔgɔ sɔrɔla joona. Lasinε Tarawele b’a ɲinin jamana ɲεmɔgɔw fε, u k’u timinandiya nɔgɔko in fε k’a gεlεyaw furakε ani ka tεmεn ni jamana basigili waleyaw ye ; sabula dunkafa tε se ka sababti fana, ni jamana ma basigi.

Sumanw sɔngɔ jiginni bε ka kɔlɔsi Bamakɔ sugu caman kɔnɔ. Misali la, Banankabugu sugu. Malo Ganbiyaka kg100 ye d8 200 ye ; kasɔrɔ o tun bε d8 800 na. Ɲɔ folonnen kg50 bε ka feere bi d2 600 la ; kasɔrɔ o folonbali kg100 tun ye d2.500 ye. A folonnen kg1 tun ye d80 ye, a folonbali kg1 tun ye d70 ye. yεlεma de ma don kaba folonbali sɔngɔko la Banakabugu sugu la. O kg1 bε ka feere d50 la. A kg50 ye d2.000 ye ; kasɔrɔ fɔlɔ, o tun ye d2.500 ye.

Amadu GEGERE

Dɔkala Yusufu JARA