Jamana
fangabulon minnu ye gɔfεrεnaman, bulonba, jamana kiiritigεsoba, sariyasunba
lafasabulon, sɔrɔ, hadamadenya, lamini ani seko ni dɔnko
laadilibulon, ka fara a tɔw kan, nin si kelen ma to kɔ jamana ka yεrεmahɔrɔnya sɔrɔli wulikajɔw la. Furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi
Goyita y’o jate minε u jɔyɔrɔ la jaabi sɔrɔlenw na san 2023 kɔnɔ an ka jamana na.
Nin kεra
laadala dugawudon senfε ka ɲεsin furancεlafanga jamanakuntigi Kolonεli Asimi
Goyita ma jamanakuntigiso la Kuluba alamisadon marisikalo tile 2 san 2024. Minisiriɲεmɔg
Dr Sogεli Kokala Mayiga ni gɔfεrεnaman minisiriw tun b’a kεnε kan. Jamana
fangabulon bεε ɲεmɔgɔw an’u ka bulonw baarakεla dɔw tun don. A kεnε kan, da sera waleya kεlen dɔw
ma san kura in na ani san tεmεnnen kɔnɔ, walasa
ka se ka siniɲεsigikow boloda.
Jamana cεfɔlaba
Madamu Sanɔgɔ Aminata Male ka fɔ la, o min tun ye fangabulonw ɲεmɔgɔw
ka kumalasela ye, a y’a jira ko, ko caman kεra san 2023 kɔnɔ an ka
jamana fε, politiki
kunda, nafoloko la, hadamadenya la ani seko ni dɔnko ni laminiko la. Wa yamaruya dili sariyasunba
kura waleyali la san 2023 ka jamana 4nan sigi senkan, o kεra taare ye. Maliden
fanba jεnna ni sariyasunba kura in ye. O bε fasodenɲumanya jira nin waati gεlεnw na ka siga ni
jigisigi to mɔgɔ dɔw la an ka jamana tariku kɔnɔ.
Kalata jεkulu kεrεnkεrεnnen (Aige) sigili senkan, jamana cεfɔlaba
ye o foli kε. O bε nɔnɔya donni kofɔ hadamadenya ni politiko la kalata kɔfε.
O jεkulu ye baara minnu kε, a ma ɲinε o fana kɔ.
Jamana sεgεsεgεlikεlaba ka cakεda, hadamadenw
bugunnatigεw ɲεnabɔli cakεda, yuruguyurugu ni baanaya sɔrɔcogo
jugu kεlεli cakεda, nafoloko kunnafoniw fεsεfεsεli cakεda, ani kuranko mabεnni
cakεda, a ma ɲinε olu kɔ. A sɔrɔla k’u ka siniɲεsigikow dantigε ɲinan san kɔnɔ.
KIDALI BƆƆSILI
JUGUW LA- Mɔgɔ o
mɔgɔ
ye kuma ta kεnε in kan, a bεε da sera Kidaliko ma. A kεra sariyasunba
lafasabulon ɲεmɔgɔ Amadu UsumanI Ture, jamana kiiritigεsoba ɲεmɔgɔ
Fatɔgɔma
Tera, nafoloko, hadamadenya, lamini ani seko ni dɔnko ɲεmɔgɔ Yakuba Katile, bulonba ɲεmɔgɔ Kolonεli Maliki Jawu, sigidaw laadilikulu ɲεmɔgɔ
Mamadu Satigi Jakite, jamana ye ɲεtaako minnu kε san 2023 kɔnɔ Asimi Goyita ka hakilitigiya kɔnɔ,
nin kelenna bεε y’o foli kε.
U ka fɔ
la, san tεmεnnen kεra ŋaniya caman tali ye an ka jamana fε a jɔli
kura siratigε la. O min ye Malidenw haminankoba ye. U y’u ka nisɔndiya
jira Sahelikungo jamanaw bεnkan AES sigili la senkan sεtanburukalo tile 16 san
2023, Mali, Nizεri ani Burukina Faso cε. Jamana ɲεmɔgɔw ye ŋaniya wεrε minnu ta n’u bε don tariku kɔnɔ,
u da sera a caman ma. O dɔ ye k’a jira ko Alize bεnkan bεn ni lafiya sɔrɔli
la Mali kɔnɔ, k’o banna, Minusima gεnni ka bɔ
Mali kɔnɔ, ani AES jamanaw (Mali, Burukina Faso ani Nizεri)
foosili ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba
(Cedeao) la, ka fara sigikafɔba kan Malidenw yεrε dama cε bεn ni fɔkabεn
sabatili la.
Fangabulonw ɲεmɔgɔw y’u ka nisɔngiyara jira kosεbε lakananbaaw kεli la ka
sebaaya sɔrɔ kojugubakεlaw kan jamana fan bεε fε ;
Kibali bɔɔsili kojugubakεlaw la, o b’o la. O sebaaya in tε
sɔrɔdasiko
dama ye ; a bε Mali mumε ka jilajali ni yεrεdi kofɔ.
Maliden t’a kɔ don a jugu la abada. A b’a kεlε cogo bεε la. Jamanakuntigi
ka jaabili la, a ye hakililajigin kε. A y’a jira ko jamana mumε basigili sababu
ye fangabulonw ye. O siratigε la, fangabulonw de bε fasojama jigi sigi.
Kolonεli Asimi Goyita y’a jira, ko u ye sebaaya minnu sɔrɔ san 2023 kɔnɔ, olu diyara ale ye, u bεnna a ma. A ko
fangabulonw ɲεmɔgɔw ma, aw de ye fasokanu sira jεlen jira an na.
Sabula, an ka jamana ye gεlεya fεn o fεn sɔrɔ, kabini furancεlafanga daminεna, fangabulonw y’u
jɔyɔrɔ
jira a bεε furakεli la ; kεrεnkεrεnnenya la Mali gεlεya in kɔnɔ. A
k’u ka senkɔrɔmadonni nafa bonyana kosεbε ŋaniyaw tali la
furancεlafanga fε, jamana ka yεrεmahɔrɔnya yεrε-yεrε sɔrɔli kama.
WAATI KURA - Fεn min ye fangabiulon kuraw sigili ye
senkan, furancεlafanga jamanakuntigi sinsinna nafoloko kiiritigεsoba kan ;
n’o ye « kuru dε kɔnti » ye tubabukan na. O min bε sɔn
ka kε sababu ɲuman ye Mali ma, ka da kiiri tigεcogo ɲuman
kan foroba nafolo kɔlɔsiliko la. Kεrεnkεrεnnenya la, o fangabulon in jɔyɔrɔ
ka bon kosεbε sariya waleyacogo kɔlɔsili la nafoloko la ani foroba politikiw kiimεni
na. Sariya min tara dugujukɔrɔfεnko ni sigida kɔnɔko la san 2023 utikalo kɔnɔ, jamanakuntigi y’o fana foli kε. O bεna kε
jigisigi ye fasojama ma u ka hεrεko la. Ka da a kan fasojama de tun y’a ɲinin
Mali sanu ka mεmεnε Malidenw fɔlɔ kan. Hakililajigin na, dugujukɔrɔfεnko
sariya ani sigida kɔnɔko, o ye misali ye ; n’o tε ko ɲuman
tɔ
caman bε yen, minnu bε furancεlafanga laadilikulu ka fasokanu kofɔ. O
siratigε la, a ye foli kεrεnkεrεnnen kε sigidaw laadilikulu ɲεmɔgɔba
ma.
Jamanakuntigi ko an ka kiiriko fangabulonw y’u jɔ u jɔyɔrɔw la gεlεya sɔrɔlenw furakεli la. Jamana kiiritigεsoba ni
sariyasunba lafasabulon ye sira don furancεlafanga kɔrɔ ni
fasokanu ani dannaya ye. Kεrεnkεrεnnenya
la, kandili kalata min kεra zuwεnkalo tile 18 san 2023, o waleyali yamaruya
dili, ka fara o jaabi labanw dili kan, a kunkan kiirisεbεn ladonnenw
fεsεfεsεlen kɔ. O bε
sariyasunba lafasabulon jɔyɔrɔ jira kosεbε. A y’u fo k’u waleɲumandɔn.
Jamanakuntigi ma ɲinε ka jaabi di fangabulon si hakililaw la.
Furancεlafanga jamanakuntigi bolo, an ka jamana bε yεrεmahɔrɔnya yεrε-yεrε sɔrɔli wulikajɔ min na nin waati gεlεnw na, o tε se ka kε
musalaka kan ka dibi fasojama
kunna. A ka kan ka
kε u ka kunkɔrɔta ni wasa kan.
O siratigε la,
Mali, Nizεri ani Burukina Faso y’u bolo di ɲɔgɔn ma, ka jεkulu sigi u ni ɲɔgɔn cε min bε wele tubabukan daɲε
surun na AES, walasa ka se ka sahelikungo fasojama ka laɲininw jaabi ; ka da a kan u bε san tan caman
gεlεya kɔnɔ, min bε ka da u kan fasoden juguw n’u dεmεnbaa kɔkanjamana
senkolaw fε.
Wa o de y’a to ni AES jamanaw y’u foosi ka bɔ Afiriki tilebinyanfan nafoloko tɔnba
(Cedeao) la. O kεra koba ani waati kura ye dɔw bolo. Kasɔrɔ kununni taamasiyεn don ka fasodenɲumanya
sira ta ka bɔ kɔnɔ juguw ni kɔkan juguw ka gεrεntε kɔrɔ. O cogoya in de la, jamana fangabulonw ye lakananbaaw
ye sira bεε fε, Kolonεli Asimi Goyita ka fɔ la.
Umaru JAKITE
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Minisiriw y’u ka laadalatɔnsigi kɛ araba utikalo tile 28 san 2024 jamanakuntigiso la Kuluba. A ɲɛmɔgɔya tun bɛ furancɛlafanga jamanakuntigi Kolonɛli Asimi Goyita bolo. Don baara kɛta bolodalenw fɛsɛfɛsɛlen kɔ ka bɛn u kan, minisirilajɛ bɛnna sariya dɔw kan ani ka kumaɲɔgɔnya .
Kolonɛli Asimi Goyita ye hakilila falen kɛ n’a ka dunanw ye numerikiko nafaw kan. A ye laadilikanw fana di u ma, sanni a k’a jira u la, ko AES jamanakuntigi bɛɛ ka senkɔrɔmadon bɛ ka taa u ma.
Kolonɛli Asimi Goyita ye hakilila falen kɛ n’a ka dunanw ye numerikiko nafaw kan. A ye laadilikanw fana di u ma, sanni a k’a jira u la, ko AES jamanakuntigi bɛɛ ka senkɔrɔmadon bɛ ka taa u ma.
Sahelikungo jamanaw ka jεkulu (kɔnfederasɔn) sigili senkan, o ɲεbila-poroze ani a jamanakuntigiw ka lajε lataamasariya fεsεfεsεra ka bεn u kan. Sεbεn ninnu donna Mali jamanakuntigi Kolonεli Asimi Goyita, Burukina Faso jamanakuntigi Kapitεni Ibarahimu Tarawele ani Nizεri jamanakuntigi.
Ciden minnu bε Malidenw yεrε dama cε sigikafɔba kεnε kan, u y’a ŋaniya kumaɲɔgɔnya sigikafɔ in da ka yεlε kojugubakεlaw ye, ka silamεdiinε dungew don an n’u cε kɔrɔfɔw la. U y’a ɲinin fana, ko ka kuranko gεlεya furakε joona walasa hakilisigi ka na mɔgɔw la.
Faso tɔgɔla sigikafɔba min daminεnen filε, o bεna kε sababu ye Malidenw ka kumaɲɔgɔnyaw kε u ni ɲɔgɔn cε ka furaw dajira gεlεya kofɔlenw na. A ka kan ka se ka hadamadenya juru caanin an cε, ka dɔ fara ku-ɲɔgɔn-kan fanga kan ani ka na ni bεn kutaala jan ye..