1. Kɔkankow ni diɲɛ tɔnbaw cɛ koɲɛnabɔ minisiri ye laseli kɛ, minisirilajɛ jɛnna ni min ye. O ye sariya ŋaniya sirilenw ye Sahelikungo jamanaw ka faraɲɔgɔnkan tɔnba (AES) kunkan. O tɔnba in sigira senkan Ɲame, Nizɛri faaba la zuluyekalo tile 06 san 2023, a jamanakuntigiw ka lajɛba 1lɔ senfɛ.
« AES » sigili senkan, o kɛra jamana saba ninnu jamanakuntigiw kɛlen kɔ k’u bolonɔ bila Liputako-Guruma bɛnkansɛbɛn na faraɲɔgɔnkan kama u ni ɲɔgɔn cɛ. A laɲinin ye k’u fangaw fara ɲɔgɔn kan basigi sabatili waleyaw la.
O siratigɛ la, kɔnfederasɔn bɛ ɲɛfɔ, i n’a fɔ jamanaw ka jɛkuluba, n’a bɛ wele faraɲɔgɔnkan tɔn ; nka a jamana kelenna ka yɛrɛmahɔrɔnya bɛ to a bolo ; baara kɛta kɛrɛnkɛrɛnnen dɔw kɔni bɛ yen, minnu waleyali bɛ don kɔnfederasɔn bolo.
Bɛnkan kɔnɔ, o baara kɛta kɛrɛnkɛrɛnnen fanba ye lafasa, basigi, dipulomasi ani yiriwali ye. O la, jamana minnu farala ɲɔgɔn kan, u bɛɛ b’u kandi ninnu matarafali la :
- ka jɛkabaara kɛ lafasa ni basigiko la bɛnkanw kɔnɔ, walasa ka se k’u ka yɛrɛmahɔrɔnyaw lafasa an’u ka jamanaw kelenya ;
- k’u ka dipulomasi baara kɛtaw mabɛn ni ɲɔgɔn ye yecogow la ani banbacogow la, ka kɛɲɛ ni zewopolitiki kunkankow ye ;
- ka jɛkabaara kɛ nafoloko ni wariko la, walasa ka se ka poroze nafamabaw labɛn k’u waleya ;
- ka fasojamaw donɲɔgɔnna ɲɛtaa sinsin ni hadamadenw n’u bolofɛnw taakaseginni nɔgɔyali ye, ka fara sigili kan kɔnfederasɔn jamanaw kɔnɔ ;
- ka jɛ ka fangabulonw sigi senkan ;
- ko fɛn o fɛn ye gɛrɛntɛ ye, n’o bɛna ni kɔlɔlɔ jugu ye jamanadenw ma, k’o bali, ka jamanaw ka basigi sabati ani ka ɲɔgɔndɛmɛn sinsin kɔnfederasɔn jamanaw cɛ.
Kɔnfederasɔn jɔsenw ye jamanakuntigiw ka lajɛba, minisirilajɛw ani bulonbaw depitew ka lajɛw.
Kɔnfederasɔn ɲɛmɔgɔya bɛ mununmunun a jamanakuntigiw cɛ san kelen kuntaala kama, min tɛ mɔɔnɔbɔ ka da ɲɔgɔn kan. Kɔnfederasɔn bɛnkansɛbɛn dagayɔrɔ ye Mali ye.
2. Mara ni desantaralizasɔn minisiri ye minisilajɛ ladɔniya Kɛɲɛba ni Sitakili (Kayi mara la), Moribabugu ni Nuga (Kulukɔrɔ mara la), o kɔnseyejɛkuluw cili la.
Kɔnseyejɛkulu cili kofɔlen don sariya n°2023-004 kɔnɔ ; o min tara marisikalo tile 13 san 2023 kominiw marali sariya kɔnɔ. A sariyasen 8nan b’a jira, ko kɔnseyejɛkulu bolo bɛ se ka bɔ a ka baara la fɔlɔ, n’o ye k’a dulon, walima k’a ci. Nka, a mana kɛ o fɛn o fɛn ye, kɔn bɛ kɛ k’a ɲinin kɔnseyejɛkulu fɛ, a ka ɲɛfɔli kɛ waleya kofɔlen kan ni sɛbɛn ye, Mɛri bɛ min don fanga ka lasigiden bolo sɛrɛkili kɔnɔ…».
A kɔlɔsira o bɛ waati jan bɔ, ko fiɲɛ bɛ Kɛɲɛba, Sitakili, Moribabugu ani Nuga kominiw kɔnseyejɛkuluw ka baaraw kɛcogo la ; u b’a la ka sariya sɔsɔ.
Ka da mara kɛcogo jugu kan u fɛ, a tun ɲininna u fɛ, u ka ɲɛfɔli kɛ u jalakikunw kan, ka kɛɲɛ ni kominiw marali sariya sariyasen 8nan kɔnɔko ye. U ye jaabiw di o la.
Wa u jalakilen don waleya minnu na, o jɔra u la ; o de kosɔn kɔnseyejɛkulu ninnu cira, ka baarakɛkulu kɛrɛnkɛrɛnnenw sigi u nɔ na mara kɛcogo ɲuman siratigɛ la Kɛɲɛba, Sitakili, Moribabugu ani Nuga kominiw kɔnɔ.
3. Muso, den ani denbaya ɲɛtaa minisiri ye minisirilajɛ ladɔnniya Mali musow ka wulikajɔba (karawani) la, ka jamana lakananbaaw senkɔrɔmadon Mali ka yɛrɛmahɔrɔnya laɲɛnamayali sɛtanburukalo tile 22 san 2024, o hukumu kɔnɔ.
O laɲɛnamayali bɛnna jamana lakananbaaw sannayɛlɛnni ma ni Kidali ani Mali marayɔrɔ caman bɔɔsili ye kojugubakɛlaw n’u dɛmɛnbaaw la.
O de kosɔn, Muso ni den ani denbaya ɲɛtaa minisiriso b’a fɛ ka wulikajɔba kɛ, jamana lakananbaaw ani bɛn senkɔrɔmadon kama ; nka u sago don k’a kɛ sɛtanburukalo tile 20 san 2024, bɛn taasibilayɔrɔ la Bamakɔ ; n’o ye « moniman de la pɛ » ye tubabukan na.
A wulikajɔba in bɛna kɛ jamana marayɔrɔ tɔw fana na. Fanga tɔgɔla cakɛdaw, jɛkulu minnu tɛ politikitɔnw ye, o musow, olu de bɛna wulikajɔba in kɛ. A ɲɛmɔgɔya bɛ marayɔrɔw gɔfɛrɛnɛriw bolo.
Dɔkala Yusufu JARA
Dɔkala Yusufu Jara
Taamako cakɛdaw ka fɔ la, kasaara seereyasɛbɛn (PV) dilanni de bɛ waati jan ta. O de kosɔn k’u bɛ se ka dɔ da kalo kan tuma dɔw la fo ka se san ma, k’a sɔrɔ asurelen ma bila a hakɛ kɔnɔ.
Denmisɛnw bɛ ka kalan bila ka firi Kɔfilacɛ damanda kan Kangaba sɛrɛkili kɔnɔ kosɛbɛ sisan. Cɛmannin fara musomannin kan, u kɛlen bɛ ka Kɔfilacɛ damandaw fa tewu digɛn senni ani damanbɔgɔw koli kama sanu nɔfɛ. U bɛ firi dugukolo jalan kan i ko fɛn wɛrɛ, k’u jigi dalen to sa.
Kow gɛlɛyara Mali bolo. An tɛ se k’a fɔ fɔcogo wɛrɛ la n’o tɛ, Mali dɛsɛlen kɔ Santarafiriki la 0-0 kunun ntɛnɛn marisikalo tile 24 san 2025, kupudimɔni san 2026 ɲɛbila ntolantanw tile 6nan hukumu kɔnɔ.
Taamasiyɛnnanw jɔra Bamakɔ ani jamana marayɔrɔ caman faabaw la k’a daminɛ san 1992 la, walasa ka hakililajigin kɛ Malidenw ka wulikajɔba la demokarasi nɔfɛ.
Lajɛ in ɲɛmɔgɔya tun bɛ minisiriɲɛmɔgɔ Zenerali de diwisɔn Abudulayi Mayiga bolo. A y’a gɛlɛya cakɛdaw ma, minnu bɛna degedenw sɔrɔ, u ka baaradege sarati fɔ ka gɛlɛya u ye.
Denmisɛnninw (cɛmanw ni musomanw) bɛ nin laadalako in kɛ ni sunkalo ye tile 10 sɔrɔ. Laada min don, hakilimaw ka fɔ la, a bɛ ɲɔgɔndɛmɛn ani ku-ɲɔgɔn-kan hakilila de kofɔ.
